Wikileaks: Klokkenluiders helpen journalisten

Wat hebben Sarah Palin, Abu Ghraib, Lehman Brothers en Scientology Church gemeen? Allen zagen ze interne en vertrouwelijke informatie op wiki website Wikileaks verschijnen. Daar onthullen klokkenluiders -veilig en anoniem- belastende documenten over personen en organisaties die onethisch handelen. Sinds start januari 2007 is de site inmiddels 717 dossiers rijker. Het aantal Nederlandse bijdragen is vooralsnog minimaal. Tijd voor de Nederlandse klokkenluiders -en journalisten- om ook hun steentje bij te dragen!

Wikileaks zit overal

Wikileaks is oorspronkelijk opgericht voor het bestrijden van onderdrukkende regimes in Azië ( Oost-Timor), Afrika (Kenya), Rusland en het Midden-Oosten, maar inmiddels weten ook de Amerikaanse klokkenluiders de site te vinden. Dossiers uit de VS beperken zich niet tot de overheid (Guantánamo Bay) en politici (Sarah Palin). Ook niet-publieke organisaties dienen op hun tellen te passen. De Julius Baer bank, Wal Mart en de Scientology kerk zijn hier voorbeelden van.

Wikileaks als aanjager van democratisch en ethisch gedrag

Onthullende dossiers stellen journalisten -en het publiek- in staat organisaties te confronteren met hun onwettelijke, onethisch ongewenste gedrag. Organisaties kunnen reputatieschade, rechtszaken en in het ergste geval zelfs boetes tegemoet zien. Lijken in de kast worden een bedrijfsrisico dat vermeden moet worden.

Meer dan een verzameling gelekte documenten

Wikileaks doet meer dan lekken, centraal staat het beschermen van de klokkenluiders, de documenten en het garanderen van toegang voor het publiek. Wikileaks is Wiki en dat betekent dat het publiek begeleidende pagina’s kan toevoegen of bijwerken. Samen wordt er gewerkt aan een correcte ontsluiting van belastende documenten.

In het verleden hebben verschillende partijen het leven van Wikileaks zuur proberen te maken. Julius Baër Bank heeft juridisch geprobeerd het wikileaks.org domein ontoegankelijk te maken. Daarnaast is de site veelvuldig aangevallen door hackers om zo  de site offline te krijgen. Ook laat de Great Chinese Firewall aan Wikileaks ook geen bezoekjes toe.

Cell organisatie de basis voor succes

Wikileaks is er alleen maar sterker door geworden. Deze netwerkorganisatie is verspreid over verschillende landen, tientallen servers, jurisdicties en rechtspersonen wereldwijd. Dit alles onderhouden door een netwerk van mensen waarvan een gedeelte expres anoniem blijven. Het lijkt paradoxaal, Al-qaida / Star Fish principes worden ingezet om meer openheid, eerlijkheid en transparantie te creeëren.

Interview Rod Beckström over Star Fish Principles

Technologie als middels voor anonimiteit, toegang en openheid

Gebruik blokkeren is lastig want alternatieve ingangen zoals mirror-sites en DNS-proxies maken de site voor Chinezen toegankelijk en bestand tegen DOS aanvallen. Communicatie wordt beveiligd tegen afluisteren met HTTPS of FreeNet/Tor. Met deFreeNet/TOR applicatie kan zelfs de URL en het ip-adres van Wikileaks met militaire veiligheid niet achterhaalbaar gemaakt worden.

Hackers die een server weten kraken zullen niets vinden. Het enige dat op de servers bewaard wordt, zijn commentaren en documenten met ontvangstdatum. De anonimiteit van klokkenluiders en bezoekers is gewaarborgd.

Journalistieke principes leidend, Nederlanders gezocht

Alhoewel de analyses van de gelekte documenten door geïnteresseerden en vrijwilligers gemaakt kunnen worden, zijn deze van bijzondere kwaliteit. Dit komt doordat er een uitgestippeld beleid gevolgd wordt voor het maken van een analyse. Daarnaast zijn er ook journalisten die meehelpen. Hun enthousiasme en expertise voor onderzoek is een belangrijk motor in de Wikileaks community. Ook stellen zij Wikileaks in staat om met onthutsende verhalen de mainstream media te bereiken.

Wikileaks dient ook in Nederland het begrip worden als het om klokkenluiden gaat. Daarvoor zijn Nederlandse  journalisten en enthousiastelingen die de ‘colour locale’ verder willen invullen meer dan welkom. Misschien kun jij Wikileaks een impuls geven door misstanden in ons eigen land aan te kaarten.

Kortom, Wikileaks – voor echt anoniem klokkenluiden!

Lex Slaghuis adviseert, begeleidt en realiseert trajecten met een wiki-component. Hij blogt op wikiup.nl, met name over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van wiki’s.