Virtueel bouwen: De lange weg naar Bouw 2.0

In Media Plaza vond gisteren, 10 november 2008, het brancheseminar ‘Virtueel bouwen – Digitaal verbinden’ plaats. Frankwatching nam een kijkje en kreeg een indruk van de stand van zaken als het gaat om digitale bouwmodellen bij bouwbedrijven, binnen de branche en het effect van de digitale ontwikkelingen op de samenwerkingsrelaties binnen de branche. Een branche aan de vooravond van grote veranderingen, met nog uitdaging te over. Over de lange weg naar Bouw 2.0.

De bijeenkomst, een initiatief van het programma Nederland Digitaal in Verbinding, bestond uit een seminar, gevolgd door een aantal workshops en – voor degenen die daaraan behoefte hadden – een adviestraject door een van de Syntens adviseurs. Via een LinkedIn groep kan er na het seminar nog contact worden onderhouden. Ook was er een live webcast en zijn de beelden inmiddels via MediaPlazaTV.nl terug te kijken.

Elco Brinkman: Een goede virtuele samenwerking levert geld op

Elco Brinkman van Bouwend Nederland verzorgt de (virtuele) opening van het seminar. “Bouwen en verbouwen is een proces waar veel mensen bij betrokken zijn, dat betekent dat er goed samengewerkt en afgestemd moet worden,” aldus Brinkman. Als je kijkt naar virtuele samenwerking, dan moeten mensen nog erg wennen aan het idee dat je niet alleen dingen vastlegt, maar ook dat anderen er naar kunnen kijken.

Volgens Brinkman zal een goede virtuele samenwerking geld opleveren. Een simpel voorbeeld. Als je mensen vanaf de bouwplaats terug moet sturen naar kantoor om de bouwtekening op te halen, dan is dat natuurlijk niet efficiënt. Helemaal niet als het ook nog eens de verkeerde tekening blijkt te zijn. Uiteraard zal het bouwproces zelf door virtuele invloeden niet veranderen, maar de hele sores eromheen kan echt een stuk minder.

Brinkman roept op om meer gebruik te maken van de virtuele mogelijkheden die er zijn en attendeert de aanwezigen op de BIMCaseweek die volgende week in Utrecht gehouden wordt. Tijdens deze week gaan architecten, bouwers, installateurs, toeleveranciers en softwarehuizen samen met een opdrachtgever een groot virtueel werk realiseren met behulp van BIM, het Bouw Informatie Model.

Richard Lamb: Trends en ontwikkelingen in de bouw

Trendwatcher Richard Lamb presenteert de huidige stand van zaken binnen de bouwsector en geeft aan waar volgens hem de komende tijd de focus zou moeten liggen. “Het poldermodel is leuk, maar Nederland is rijp voor het brainstormmodel”, aldus Lamb. Hij hanteert daarbij het TO DO Brainstormmodel voor verandering en innovatie.

Hij laat vervolgens een aantal projecten zien dat stil is komen te liggen door de recessie. Een ander actueel topic is energie en duurzaamheid. Een ontwikkeling is ook dat de energievoorziening decentraal komt te liggen. Gezondheidszorg en vergrijzing zijn op dit moment evenzo belangrijke thema’s.

Maurice de Hond schreef al in 1995 hoe de communicatie zou veranderen.

Machine-naar-machine-communicatie wordt belangrijk, dat is ook voor de bouw erg relevant. Lamb geeft aan dat dit veel groter wordt dan menselijke communicatie. Er zijn wel steeds meer praktische problemen als je apparaten met elkaar wil laten communiceren, maar zie dat niet als excuus om niets te doen. Veel ontwikkelingen komen vanuit consumenten het bedrijfsleven binnen waaien. Denk aan zaken als Skype en Second Life. Een verzekeraar als Unive biedt zelfs verzekeringen aan in de virtuele wereld.

Tot zover de ontwikkelingen, nu op weg naar de trends. Richard Lamb geeft een voorbeeld van hoe je naar trends kunt kijken. Voordat de TomTom werd uitgevonden, had je de plattegrond. Maar daarvoor, in de oldtimer, had je een mechanisch navigatiesysteempje. Door aan een soort wieltje te draaien kon je de papieren kaart ‘volgen’. In zekere zin is er dus niks nieuws onder de zon, maar is het dus belangrijk om zaken naar een conceptueel niveau te vertalen.

Trends volgens Richard Lamb

Lamb toont vervolgens een filmpje dat Syntens en BouwBase hebben gemaakt in een interactieve workshop over Ketenintegratie in de bouw. BouwBase geldt als voorbeeld van een online omgeving waar alle bouwpartners van een project toegang hebben.

Video BouwBase

Lamb besluit met de stelling dat er kansen voor de bouw zijn. Hij denkt dat de tijd rijp is voor:

• virtualisering
• export
• e-commerce
• GBV (gezonde boerenverstand)

De echt grote innovaties zullen tussen de verschillende sectoren plaatsvinden. Als je daarbij het initiatief neemt, dan pak je zelf de regie. Soms is het ook de kunst om het virtueel bouwen anders te verpakken, te vertalen naar de werkelijkheid van de bouwwereld.

De presentatie van Richard Lamb

Bauke de Vries – BIM is hot!
Bauke de Vries van de Technische Universiteit Eindhoven geeft bij zijn presentatie aan dat BIM hot is. Waarom? Er is namelijk IFC, een standaard die nog niet af is, maar vog wel rijp genoeg om te gaan gebruiken. Daarnaast zijn er nu ook pakketten die de standaard ondersteunen. En als derde is er een enorme druk naar transparantie. Zeker voor begrippen in de bouwwereld is die druk nu hoog. Dus is het volgens De Vries echt belangrijk dat we hiermee gaan werken.

Wat zijn nu de gevolgen als we BIM gebruiken? Vroeger deed iedereen volgtijdelijk zijn werk. Als je BIM centraal zet, dan kan iedereen daar zijn informatie uithalen en instoppen waardoor je altijd op de hoogte bent van de laatste vorderingen en je ook beter je werk kunt inplannen.

IFC staat voor Industry Foundation Classes. Men is jaren bezig geweest met deze standaard. Er moest internationaal overeenstemming gekregen worden voor allerlei ‘namen’ zoals ze gebruikt worden in het IFC. Zo is een deur bijvoorbeeld een deur ‘ifcDoor’ geworden.

IFC is open standaard is. Dat is belangrijk zodat iedereen kan er informatie toevoegen en bewerken. Wel gaat de ontwikkeling van de standaard parallel aan de technologie. Bij de beschrijving zul je dus een keer over moeten gaan naar een nieuwe taal of technologie. Dit is een lastige beslissing, maar ook één die onvermijdelijk is.

Sinds 2 jaar zijn er nu een aantal nieuwe CAD-pakketten en rekenpakketten die de IFC standaard ondersteunen. Hiermee kan je dus ook makkelijker het BIM gaan toepassen. Maar het zal nooit helemaal feilloos werken. Waarom niet?

• De standaard is niet eenduidig. Het is onmogelijk gebleken dat je bij het beschrijven van een gebouw dit niet maar op één manier kan doen. De lezers moeten dit dus zelf gaan duiden.
• Het IFC import/export gebeurt niet altijd volledig. Daarom moeten de ‘gaten’ gecheckt worden.

Een andere complicatie is dat er ook nog andere standaarden zijn. Bijvoorbeeld het International Framework for Dictionaries, dit beschrijft welke zaken je allemaal nodig hebt als je aan het bouwen bent. Maar je hebt ook te maken met de Information Delivery Manual. Deze laatste bepaalt wie, welke informatie levert op welk moment.

In de huidige tijd is het gewenst om transparantie in de bouw te krijgen. Minder fouten is hiervoor één van de belangrijkste peilers. Maar ook meer inzicht in elkaars processen, het gelijktijdig (concurrent) kunnen werken en het krijgen van strategische allianties waardoor je meer kan bereiken.

Als je een bouwbedrijf bent, wat moet je dan doen? Je moet je blijvend oriënteren op de BIM software. Maar ook moet je kijken wat het werken met BIM voor invloed heeft op de interne organisatie en welke positionering het BIM heeft in het ontwerp-, bouw- en onderhoudsproces.

Presentatie van Bauke de Vries

Op de vraag of nu gelijk moet instappen of wachten met Bim geeft De Vries aan dat het afhankelijk is van de ontwerpopgave, maar ook van de projectpartners en of je het als kans of een bedreiging ziet.
Maar zijn advies is. Ga het gewoon doen. Dan doe je de meeste ervaring op!

Een nawoord met wat stof tot nadenken

De ochtend werd vervolgd met een serie korte presentaties van ‘de bouwers zelf’ en een debat onder leiding van Irwin Kraal, hoofdredacteur van Cobouw. Een verslag daarvan vind je in dit achtergrondartikel.

Uit de presentaties van deze drie keynote sprekers en de reacties vanuit de zaal later die dag, bleek dat de bouw nog een flinke weg te gaan heeft. Samenwerken heeft zo zijn grenzen, elkaar mee laten kijken in elkaars gegevens ervaren sommigen als bedreigend. Ook is de discussie soms behoorlijk abstract en lijken de praktische middelen waarmee je als ondernemer zelf aan de slag kunt niet altijd voorhanden of gemakkelijk vindbaar. Bij het bekijken van sites over dit onderwerp ontstaat het beeld dat de ontwikkelingen in de bouw nog niet zo hard gaan en dat er – in elk geval online – nog een flinke klus te klaren heeft. Ondertussen bouwen de burgers al hun eigen wijk (zie ook Lokale co-creatie).

Video Wijbouweneenwijk.nl

Zou het een idee kunnen zijn om – naar voorbeeld van Bibliotheek 2.0, Ambtenaar 2.0 en Politie 2.0 (er zijn er vast meer…) ook een Bouw 2.0 community te starten? Ook de bouw is immers een gebied waar pioniers zitten (zo zaten er twee Twitteraars – hoogtijd en berlotti – in de zaal!) en tegelijk nog veel mensen overtuigd moeten worden maar vooral ook praktisch geholpen. Aan vooral dat laatste bleek in de zaal ook veel behoefte, maar juist daarin wordt op dit moment nog nauwelijks voorzien. Zouden er wellicht in het buitenland al zulke initiatieven zijn? En is het ook iets voor Nederland, of is de branche nog niet toe aan een ‘echt’ Bouw 2.0 netwerk?

Hoe zou het virtuele bouwwerk er over een jaar uitzien? Voor de digitale bouwers is het in elk geval handig om te weten dat www.bouw20.nl is in elk geval nog beschikbaar is en er dus ook wat dat betreft nog een digitaal terrein braak ligt…

Een reportage van Lia Vieveen en Frank Janssen voor Frankwatching. Zie ook het achtergrondartikel.

Virtueel Bouwen – Digitaal Verbinden is het brancheseminar voor de bouw overover de impact van digitale bouwmodellen op bedrijven, de branche en het effect ervan op de onderlinge samenwerkingsrelaties. Het seminar werd georganiseerd door Syntens en Media Plaza in het kader van het Nederland Digitaal in Verbinding (NDiV) project. Het Ministerie van Ecomnomische Zaken is initiatiefnemer en financier van NDiV.