Het valt niet mee, journalist van de oude stempel zijn…


In de nrc.next van dinsdag 11 november 2008 uitten Warna Oosterbaan en Hans Wansink hun kritiek op lui die beweren dat de kranten dood zijn en bloggers de niet bestaande wedstrijd gewonnen hebben. Je hoort ze bijna stampvoeten bij de volgende frase: “Blogs gaan de krant echt niet vervangen.” En een interview met Jeroen Mirck, die zowel de oude media en aanpak kent, als de nieuwe. Hoe ziet hij de toekomst van de dagbladen? En de uitspraken van het duo Warna&Hans?

“De nieuwsmedia vervullen in een representatieve democratie drie functies. In de eerste plaats moedigen ze aan tot deelname aan het politieke debat, door middel van het bevorderen van de algemene ontwikkeling van de burger. Ten tweede fungeren ze als maatschappelijk forum dat een debat over publieke zaken stimuleert. En ten derde treden ze op als waakhond tegen misbruik door mensen en instellingen met macht.” Luidt het orakel van de Warna en Hans.

Lifestyle, iew!
Maar welke rol, behalve een dubbelrol (dezelfde content staat immers op internet en wordt via radio en tv verspreid), moeten kranten nog spelen? De geprezen serendipiteit wordt steeds meer verloochend. Op dure vormen van journalistiek wordt bezuinigd, krantenformules worden verbreed met onderwerpen als lifestyle, ‘health’, consumentenzaken en het privéleven van bekende Nederlanders. Catch-all kranten binden eigenlijk niemand echt aan hun blad.

Internet, toch wel handig!
Over het gegeven internet zeggen Warna en Hans het volgende: “Op internet kunnen kranten op een vanzelfsprekende wijze aan hun identiteit gestalte geven. Maar de voornaamste waarde van een krantenartikel op internet is dat die titel – in tegenstelling tot veel andere websites – aanspraak kan maken op het gezag dat in een lange historie is verworven.” 

Op internet waait helaas een andere wind. Professionele kwaliteitsjournalistiek bestaat niet alleen op papier. Online heeft, door het uitblijven van echt goede krantenwebsites, de concurrentie al een sterke positie ingenomen.

Oude en nieuwe media
Jeroen Mirck is sinds april 2008 redactiechef van Emerce (het papieren product), een maandblad over business, marketing en technologie. Daarvoor was hij vier jaar lang werkzaam als redacteur van reclamevakblad Adformatie. Ook was hij de oprichter van Adfoblog (2006), het weblog van Adformatie.

Je vertelde me dat ze bij de Adformatie maar weinig enthousiast waren over een weblog?
“De Adformatie schrijft over nieuwe media, dus zou je denken dat ze er in meegaan, als er een initiatief langskomt als een weblog. Maar de Adformatie is vooral een printproduct. De uitgebreide informatie staat in het blad, die wordt niet doorgeplaatst online. En een weblog bijhouden kost veel tijd. Om het goed te doen moet je er mensen opzetten of ze er deels vrij voor maken. Daarin moet je investeren. De beide marketingredacteuren (waar ik er een van was) waren direct enthousiast en een reclameredacteur merkte dat de filmpjes leuk waren en aansloegen. De rest was er niet zo blij mee en maakte er minder tijd voor. En dan werkt het niet. Eigenlijk zou je er een dagdeel voor moeten inruimen, maar daar was geen ruimte voor.”

Wat is het meest innovatieve dagblad? En het meest innovatie weekblad?
“Als het om de crossmediale aanpak gaat, twijfel ik bij de dagbladen tussen nrc.next en De Pers, die laatste is vooral online goed bezig. Bij de weekbladen… van opinieweekbladen heb ik online niet zo’n hoge pet op, Elsevier heeft wel goeie site. De vrouwenbladen doen het goed. De Viva is online goed bezig. 
Of deze bladen daardoor ook een langer leven beschoren is, is geen uitgemaakte zaak. Zeker bij de kranten komen de bezoekers van de website gratis het nieuws consumeren. Er moet dus een goede koppeling zijn. Wat zet je online en wat zet je in de krant? Ik klik altijd de nieuwsbrief van de nrc.next open, terwijl ik de krant elke ochtend lees. Er kunnen altijd dingen instaan die door de zaktijden niet meer meekonden in de papieren krant. De nieuwsbrief en homepage van nrc.next zijn een logisch verlengstuk van de (snel verouderende) papieren krant. Ze worden ook goed afgestemd.”

Wat vind je van het idee van nieuwscommunities?
“Bij de Viva is een community bouwen van groot nut. Je wilt lid zijn van de club. Bij kranten is dat toch minder. Is de aanmeldingsprocedure (om een reactie te plaatsen, red.) te lang of moet je steeds opnieuw inloggen? Dan is dat een drempel, waar mensen op afhaken.”

Wat vind je van de manier waarop dagbladen en weekbladen het internet gebruiken?

“Ik vind de Volkskrant-site erg nietszeggend. Ze hebben ‘m een paar keer gerestyled. Voorheen was het altijd een openingsfoto van een of ander drama en daaronder een waslijst aan koppelingen. Het doel was blijkbaar om zoveel mogelijk nieuws te brengen, zonder er over na te denken hoe dat te presenteren. De Volkskrant doet het nu beter, maar heeft nog steeds weinig meerwaarde. Wel heel erg leuk zijn de sites van DAG en De Pers, die regelmatig YouTube filmpjes embedden. Tijdens de Amerikaanse verkiezingen volgde ik op nrcnext.nl de live blog, die volstond met links en filmpjes van foute campagne uitingen. Heel a-journalistiek eigenlijk, maar het stond wel op de voorpagina van nrcnext.nl.”

Blogs a-journalistiek?
Jij noemt blogs a-journalistiek. In de nrc.next van dinsdag 11 november 2008 doen Warna Oosterbaan en Hans Wansink de volgende uitspraak: “Blogs gaan de krant echt niet vervangen.” Jeroen (foto): 
“Ze zullen dagbladen zeker niet vervangen, maar wél naast het nieuws een rol spelen. Veel mensen halen hun nieuws van GeenStijl. Maar je zet wel de televisie aan bij een persconferentie van Wouter Bos. En de volgende dag sla je de krant erop na, voor de achtergronden. Kranten die meer doen dan ANP-berichten overschrijven, zullen overleven. Gratis kranten kwamen bij het vertrek van Ella Vogelaar niet verder dan ‘Ze is opgestapt’. Ja, dat wisten we al.”

Hoe zie jij de toekomst van dagbladen/weekbladen?
“Met de bezuinigingen bij de Telegraaf en PCM, gaan er ongetwijfeld kranten verdwijnen. Betaalde kranten worden moeilijker rendabel. De nieuwe generatie leest minder kranten, internet speelt een grotere rol. Henk Blanken zegt: ‘Ze gaan verdwijnen’. Maar daar geloof ik niet in. Ze zeiden met de komst van de tv ook dat de radio overbodig zou worden. Nu luisteren ook minder mensen naar de radio, maar het bestaat nog steeds. Kranten zullen ook blijven bestaan maar een minder dominante positie in gaan nemen.”

Goddank, het zijn niet alleen maar dinosauriërs…
… die journalisten. Met Jeroen Mirck gaan we met zijn allen wat sneller richting een goede online-offline koppeling van dagbladen. En met mijn afstudeerproject. Waarover meer in de volgende post (mét beeldmateriaal).

Floor Drees schrijft exclusief voor Frankwatching een serie over de toekomst van de dagbladen, onder de titel Dag blad. Op haar website kun je terecht voor meer beeldmateriaal en tussentijdse updates.