Filter
Employee Experience Scholen, denk na over een effectief mobieltjesbeleid!
Uit een nieuw onderzoek van de Nationale Academie voor Media & Maatschappij bleek deze week dat Nederlandse scholen zich geen raad weten met het gebruik van smartphones binnen de school door de huidige jeugd, met alle gevolgen van dien. Er is een kenniskloof en sprake van veel naïviteit. Dit gaat ten koste van onderlinge verhoudingen en de kwaliteit van het onderwijs. Scholen passen geen effectief beleid toe.
Scholen en sociale media
In een eerder artikel voor Frankwatching schreef ik over de kansen die scholen laten liggen door het negeren van nieuwe media. Ik schreef onder andere over de middelbare scholen in mijn eigen regio, waar in de eerste weken van het jaar vooral via de traditionele middelen werd gecommuniceerd over de naderende open dagen. De advertentie in de krant, de uiting op de gevel van het schoolgebouw. Dat terwijl de keuze vooral enorm effectief beïnvloed kan worden op podia als Hyves en Twitter. Daar zit de doelgroep! En niet alleen zijn ze daar massaal aanwezig: de leerlingen weten social media ook nog ontzettend goed te gebruiken ook. Het is zonde dat scholen hier tot op heden zo weinig mee doen. Voorlopig lijkt een gebrek aan kennis over de materie debet te zijn aan de onzichtbaarheid binnen de nieuwe media. Waardoor kansen niet benut worden, maar waardoor ook niet goed geanticipeerd kan worden op de bedreigingen. Zo werd deze week eens te meer duidelijk.
Nieuw onderzoek mobieltjesbeleid
De Nationale Academie voor Media & Maatschappij, een onafhankelijk non-profit instituut uit Amsterdam, kwam met een nieuw onderzoek over het mobieltjesbeleid op scholen. Via smartphones nemen social media een steeds belangrijkere positie in de levens van de leerlingen in. De academie voerde in de periode januari – mei 2011 een onderzoek uit op 120 Nederlandse scholen, waaronder 42 basisscholen en 78 middelbare scholen. Het onderzoek bestond uit individuele gesprekken met 149 directieleden en/of onderwijzend personeel en 40 groepsgesprekken met 360 leerlingen. De leeftijd van de leerlingen lag tussen de 10 en 16 jaar oud.
Woordvoerster Liesbeth Hop van de academie: “Het probleem begint al bij de naïviteit van het Nederlandse onderwijs. Zij zijn onvoldoende op de hoogte van de mogelijkheden van de huidige mobieltjes en smartphones. Leerlingen blijken te vaak vrij spel te krijgen. Dat blijkt ten koste te gaan van de veiligheidssituatie binnen de school, maar verstoort ook het educatieve proces van leerlingen. Het wordt hoog tijd dat scholen beleid ontwikkelen dat aansluit bij de huidige mediaontwikkelingen en tijdgeest.”
“Ik vind het gewoon zielig voor die man. Er is een Hyves-pagina aangemaakt door een paar leerlingen waar hij helemaal zwart wordt gemaakt en hij weet er zelf niet eens van.” – Leerling klas 2
“Vorige week hoorde ik dat leerlingen onder de lessen van alles twitteren. Bijvoorbeeld hoe kut de les is. Of ze updaten hun Facebook even.” – Docent Nederlands
De belangrijkste conclusies
Naïviteit en onkunde
Mobieltjes toelaten op school, zolang hij maar op stil staat. Denken dat de toestellen alleen bedoeld zijn voor het voeren van telefoongesprekken. Het gebruiken van de gsm tijdens de les toelaten om conflicten te voorkomen. Het zijn maar een paar voorbeelden uit de onderzoeksresultaten van de academie. Uit het onderzoek blijkt dat meer dan driekwart van de ondervraagde scholen niet voldoende op de hoogte is van de technologische mogelijkheden van de huidige generatie smartphones. Dit gebrek aan kennis levert een risico op voor de veiligheid van leerlingen en personeel binnen de school, omdat er teveel ruimte ontstaat voor het al dan niet oneigenlijk gebruik van mobieltjes. Een leerling uit de tweede klas van het gymnasium: “Ik weet zeker dat veel leraren van onze school helemaal niets weten van wat een BlackBerry kan. Als ik zeg dat ik ping, dan kijken ze me aan alsof ik het over Kabouter Plop heb.” Uit het onderzoek blijkt dat de meeste scholen zich geen raad weten met de nieuwe media.
Digitaal pesten en misbruik tijdens de lessen
Het oneigenlijk gebruik van mobieltjes blijkt voornamelijk te bestaan uit het digitaal pesten van medeleerlingen of onderwijzend personeel en uit het misbruik van mobieltjes tijdens de les, en dan vooral op middelbare scholen. Incidenten waarbij bijvoorbeeld heimelijk gefilmd of gefotografeerd wordt, waarna het materiaal binnen social media verspreid wordt om reputaties te beschadigen. Er zijn zelfs voorbeelden bekend waar materiaal als chantagemiddel werd gebruikt, om bijvoorbeeld hogere cijfers af te dwingen. Ook genoemd zijn gevallen waarbij mensen op regelmatige basis werden lastiggevallen met nare berichten, en gevallen van identiteitenroof: het aanmaken van nep-profielpagina’s om klasgenoten of docenten een hak te zetten. Het digitaal voor schut zetten: de punaise op de stoel, maar dan in een modern jasje. Live meekijken naar bijvoorbeeld een leraar die zijn zelfbeheersing verliest: leerlingen kijken er niet meer van op.Negatief voor kwaliteit van het onderwijs
Telefoons worden gek genoeg meestal toegelaten in de les. Het gebruik ervan heeft geen goede invloed op de aandacht die de leerlingen hebben voor de lesstof. Er wordt muziek geluisterd, er worden spelletjes gespeeld, gechat en op het internet gesurfd – waarbij surfen binnen sociale netwerken (Hyves, Facebook) een steeds prominentere rol inneemt. Fijn bezig zijn met de mobiele apparatuur – en op de achtergrond hoor je de docent iets zeggen over een of andere werkwoordvervoeging. De beschikbare lijst met applicaties om al deze dingen te doen, wordt steeds groter. Een brugklasser: “Ik vind het belachelijk dat ik iets uit m’n hoofd moet leren. Met Google is elke toets een open boek. Ik google op m’n mobiel, ja.”
Geen effectief beleid
Scholen hebben geen effectief beleid. En als er dat al is, worden de regels volgens de academie slecht en inconsequent gehandhaafd. Het beleid wordt daarnaast onvoldoende getoetst een aangepast aan nieuwe ontwikkelingen. Uit het onderzoek kwam ook naar voren dat niet altijd het goede voorbeeld wordt gegeven: ook docenten bellen en sms-en wel eens in de klas. Net als bij commerciële organisaties worstelen scholen ten slotte ook met het gedrag van het eigen personeel in de social media. Zijn virtuele contacten met leerlingen toelaatbaar? Mag een leraar op zaterdagavond twitteren dat hij teveel gedronken heeft? Scholen weten zich er geen raad mee. Vooralsnog worden leerlingen en hun ouders niet betrokken bij de totstandkoming van heldere gedragsregels.
Aanbevelingen
Het rapport van de academie laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Werk aan de winkel voor onze scholen. Er moet nagedacht worden over een effectiever beleid. Er moet wat gedaan worden aan de kenniskloof tussen docenten en hun leerlingen. Met meerdere praktische aanbevelingen kan men voorlopig aan de slag.
- Haal deskundigheid binnen de school
Verklein de kenniskloof. Zorg voor een interne expert of huur iemand in die het team wat kan leren. - Zie leerlingen als experts
Laat een groep leerlingen regelmatig aan het woord over de nieuwste ontwikkelingen. Neem hen serieus. Laat ze voorlichtingen geven aan docenten en ouders. - Besef de verantwoordelijkheid als school
Ga mee met de tijdsgeest. Kom tot de kern van de instelling: educatie en ontwikkeling vanuit een veilige omgeving. De wereld verandert, de verantwoordelijkheid die je als school draagt blijft hetzelfde. - Zorg voor eenduidige afspraken en handhaving
Duidelijkheid, structuur. Essentieel. Iedere medewerker moet hetzelfde beleid uitdragen en handhaven, ieder uur. - Betrek jeugd, ouders en personeel bij het beleid
Zorg voor een breed draagvlak, betrek zoveel mogelijk mensen bij het te vormen beleid. Zeker in het grijze gebied waar we ons in bevinden met al die moderne toepassingen. Succes is sneller verzekerd als het beleid niet alleen van boven is bepaald: ga de dialoog aan met medewerkers, ouders en leerlingen. - Evalueer het beleid en pas het aan
De technologie verandert razendsnel. Het beleid moet mee veranderen. Evalueer regelmatig en pas aan waar nodig. - Geef het goede voorbeeld
Neem het serieus, en geef dus ook het goede voorbeeld. Bewaak de reputatie in de sociale media, wees er aanwezig. Maak afspraken over hoe docenten zich online gedragen. En verbied niet alleen, bied ook aan: laat zien dat je als school geïnteresseerd bent in de nieuwe media. Belangrijk: denk niet alleen in bedreigingen, maar ook in kansen! - Vang docenten op die slachtoffer zijn van digitaal pesten
Voorkom dat collega’s de vernieling in draaien, zorg voor een open en veilige sfeer binnen de school. Er is een enorme toename van digitaal pesten en docenten zijn steeds vaker slachtoffer. Deze mensen moeten goed opgevangen worden. Dit gaat het hele team aan. - Wees voorbereid op incidenten
Wees niet naïef. Wees voorbereid op incidenten. Zorg voor een goed kennisniveau van het team, zodat er direct geanticipeerd kan worden mocht er in de toekomst iets voorvallen. Als de lijn tegen die tijd nog uitgezet moet worden, is het al te laat.
Over de auteur
