We gaan massaal mobiel betalen: hebben banken het nakijken?

Column – Als je nu wilt zien wat de invloed van een bepaalde ontwikkeling is in een samenleving, kan het interessant zijn om het te bekijken in een onontwikkelde omgeving die niet beïnvloed wordt door gevestigde belangen. Neem nu het betalingsverkeer.

Alibaba: dagomzet op Singles Day 8 miljard euro

‘Alipay leidt tot een digitale financiële revolutie in China’, aldus de MIT Technology Review, 26 januari jongstleden. Het chinese Alibaba is een verzameling van winkels op het internet. Ooit begonnen in 1999, snel gegroeid, leidend tot een succesvolle beursgang eind vorig jaar. Om een indruk te geven: op China’s uitverkoopdag bij uitstek, ‘de Singles Day’ werd 8 miljard euro omgezet. De laatstbekende jaaromzet van V&D, in 2013, bedroeg 619 miljoen euro. Dus de dagomzet van Alibaba was op ‘Singles Day’ dertien keer groter dan de jaaromzet van V&D. Het is maar een idee.

Wat wij in Nederland hadden met thuis-bankieren, stapels floppy’s en ruzie met de nieuwe XP, is de gemiddelde chinees bespaard gebleven.

Nog niet zo lang geleden, aldus MIT Technology, betaalde de 26-jarige Beijingse ambtenaar Jane Yang haar huiseigenaar in cash. Stapels biljetten van 100 yan moesten op verschillende banken worden overhandigd, om de noodzakelijke betalingen aan huur, electriciteit, water en internet te voldoen. De meeste chinezen hadden een paar jaar geleden nog nooit een chequeboek gezien, noch internetbankieren. Wat wij in Nederland hebben meegemaakt met thuisbankieren, stapels floppy’s installeren, ruzie met de nieuwe XP, het is de gemiddelde chinees allemaal bespaard gebleven.

Alipay-app

En toen kwam Alibaba met haar Alipay-app. Een programma op je smartphone waarmee Jane Yang haar huiseigenaar rechtstreeks betaalt. Ze gebruikt Alipay inmiddels ook voor andere betalingen. En haar spaargelden gaan naar Yu-e Bao, een fonds onder beheer van AliPay. Geen transactiekosten, geen minimum inleg, mobiel benaderbaar en een hogere rente dan de staatsbanken.

Alipay heeft eind oktober 2014 meer dan 300 miljoen geregistreerde gebruikers in China. Het lijkt veel op het westerse PayPal, met het verschil dat gelden tijdelijk in escrow (in vertrouwen bewaard) worden gehouden, totdat een eerlijke levering bevestigd wordt.

Wordt Alipay het grote succes van Alibaba?

“Het zou heel goed kunnen dat Alipay het grote succes van Alibaba wordt”, zegt Ben Cavender, China Market Research. Een interessante gedachte. Alibaba is een grote truc om het banksysteem in China te hervormen. Alibaba kwam vlak bij de gebruikers met haar handel, bood dezelfde gebruikers een heel makkelijke en toegankelijke betalingswijze met Alipay, en vervolgens liepen steeds meer betalingen onder haar beheer. Het traditionele bankverkeer heeft het nakijken.

M-Pesa

Ander voorbeeld. In Afrika is M-Pesa de populairste mobiele betaaldienst van de ontwikkelingslanden. Het wordt een branchless-banking dienst genoemd: in een hutje onder toezicht stort je geld op je telefoon. Minder cash, minder misdaad.

Het traditionele bankverkeer heeft het nakijken.

En in Europa? Hier bewandelden we de koninklijke route. Cheques, internetbankieren, mobiele apps van banken, en we worden geholpen door Ideal en PayPal. Laat onverlet dat de strijd om het mobiele platform ongeclausuleerd is losgebarsten. We verzetten ons tegen oneerlijke concurrentie van Google en Apple en anders dan in China of Afrika worden de bestaande stellingen verdedigd.

We gaan massaal mobiel betalen

Het zal zo zijn. Feit blijft dat we massaal mobiel gaan betalen en dat bankpasjes, creditcards en grenzen gaan verdwijnen. De vraag is welke bestaande banken een beslissende rol zullen spelen in het bereiken van die eind-situatie, of dat het een nieuwe toetreder is die ons daar zal brengen. Een retorische vraag?

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.

Illustraties met dank aan Fotolia.