Innovatie

De technologie & wij: van 35.000 keuzes naar vrijwillige slaven

0

Column – Wat is de overeenkomst tussen Mark Zuckerberg en Maarten van Rossum? Ze zijn beiden ’s ochtends weinig tijd kwijt met het maken van keuzes over de kleren die ze die dag zullen dragen. Het zijn vrijwillige uniformdragers. Bij Mark Zuckerberg is het een grijs t-shirt, spijkerbroek en gympen, Maarten van Rossum’s kledingkeuze is geïnspireerd op Henry Ford: iedere klant kan een auto krijgen in de kleuren van zijn keuze zolang het maar zwart is. Stel nu dat de mens een beperkt aantal goede keuzes per dag kan maken. In dat geval hebben zowel Zuckerberg als van Rossum een voorsprong op alle anderen; ze hebben bij het aankleden geen keuzepunten verspeeld.

Keuzevrijheid

Feit is dat de technologie er aan heeft bijgedragen dat we steeds meer keuzes kunnen maken. Feit is ook dat ieder voordeel z’n nadeel heb. Keuzemoeheid. Keuzestress.

Wat we vanavond eten wordt niet bepaald door de inhoud van de ijskast.

Alles kunnen we eten vanavond. Welk boek we kopen wordt niet bepaald door de schappen in de boekhandel. Alle boeken kunnen we kopen of lezen. De technologie heeft ons geleid naar het keuzeparadijs. De vraag nu is of de technologie ons in dat paradijs ook de weg kan wijzen. En toen was daar dat artikel over anticipatory design.

Responsive designResponsive Design - Computer, Laptop, Tablet, Smartphone

Een paar stappen terug: we kennen langzamerhand allemaal het responsive design. Een site weet of de gebruiker hem benadert vanaf een laptop of een smartphone, en afhankelijk daarvan wordt de inhoud verschillend aangeboden. De inhoud schaalt mee met de grootte van het scherm. Het klinkt logisch, maar het zal verbazen hoeveel oude-meuk-sites nog steeds onleesbaar zijn op een smartphone.

Adaptory design

Een stapje verder is die van het adaptive design. De site weet bijvoorbeeld waar de gebruiker is. Nu wordt er andere inhoud aangeboden. De uitgids van vanavond. Of misschien weet de site ook dat de bezoeker specifieke muziek-voorkeur heeft; de jazz-clubs verschijnen bovenaan. Het maken van een keuze wordt je makkelijker gemaakt.

Anticipatory design

Coffee preparation

En nu dus anticipatory design. De technologie schiet ons te hulp bij de gemiddeld 35000 (!) kleine en grote beslissingen die we iedere dag moeten maken. Ik loop naar het koffieapparaat. Het apparaat herkent mij. Koffie voor jou? Ik knik. En daar komt de café creme zonder suiker. Ander voorbeeld. Naast de wasmachine zit een Amazon-Dash knop. Die knop weet welk wasmiddel ik wil, dat heb ik ‘m ooit verteld. Wasmiddel op? Knopje drukken, de Amazon drone hangt al in de lucht en een uurtje later staat ie op je balkon. De Nest-thermostaat weet hoe laat de verwarming ’s ochtends aan moet, wanneer het overdag stil is in het huis en hoe laat de gordijnen dichtgaan. Scheelt weer honderd keuzes. Kenmerk is dat de technologie (koffieapparaat, wasmachine, thermostaat) het maken van keuzes van de mens overneemt. Gemak in plaats van keuze. Efficiency in plaats van vrijheid.

Het keuzemonster

Het keuzemonster is uit de kast gekomen, als processierupsen trokken ze naar de mens en nu bestrijden we het ongedierte met het wapen van het anticipatory design.

Iedere keus dwingt tot een keuze. Als er geen keus meer is is er geen dwang.

We worden vrijwillige slaven van de keuzeloosheid. Zuckerbergjes en van Rossums dus.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.

Afbeeldingen met dank aan Fotolia.