Stop met bodemloze subsidie voor werklozen, draai het om [column]

Er is bijna geen land in de wereld dat zoveel geld uitgeeft aan het aan een baan helpen van werklozen, als Nederland. Meer dan 6,5 miljard euro. En het zorgwekkende is dat het onduidelijk is of het helpt. Toch blijven we er in geloven. Het is allemaal terug te lezen in het onluisterende artikel van Rutger Bregman, eind februari in De Correspondent.

6,5 miljard euro

6,5 miljard euro. Dat is geld dat wij jaarlijks weggooien. Het geld wordt besteed aan scholings- en trainingsprogramma’s die nauwelijks effectief zijn, werkcoaches, klantmanagers, reïntegratieconsulenten, taaltrainers, intensieve trajectbegeleiding en uitstroompremies. De meeste geldbestedingen werden niet eens geëvalueerd, en als dat wel gebeurde was het resultaat dikwijls negatief.

Bregman is in zijn artikel op zoek gegaan naar economen die hem konden helpen om deze verspilling te begrijpen, maar hij vond ze niet. Professor van Ours: “blind offeren van miljarden euro’s”, en “zero is not a bad number”, als hij het over de effectiviteit heeft. Hoogleraar den Butter: “Het is een doekje voor het bloeden”. Hoogleraar van der Klaauw: “Er is vooral veel beleid waarvan we niet weten wat het oplevert”. Hoogleraar Jouke van Dijk: ”Het helpt hoogstens een héél klein beetje. En soms werkt het averechts”. Hoogleraar Leeuw heeft het over beleidshomeopathie.

Honderd rondjes om Sloterplas met werkzoekenden

Twee zaken vallen op. Vrijwel iedere investering die een bedrijf tegenwoordig doet wordt getoetst aan een simpele berekening: wat betaal ik er voor en wat gaat het me opleveren. Zeker in een internettijdperk waarin alles meetbaar is. Als het meer kost dan het oplevert, gaat het feest niet door. Als de motivatietrainer na honderd rondjes Sloterplas met zijn werkzoekende cursisten (het is gebeurd. Wat ook is gebeurd: werken aan je zelfvertrouwen met pony’s en reïntegratie met tarotkaarten. Echt waar) nog niemand aan een baan heeft geholpen, wordt het tijd iets anders te overwegen.

Zoiets kan heel eenvoudig gevangen worden in scorecards, succesfactoren, doelstellingen en termijnen. De manager praat dan over de business-case en de return on investment. Niet fraai allemaal, maar soms moet het.

Rechtstreeks uitkeren

Ten tweede kun je je afvragen wat er gebeurt als er een verdeling van gelden komt die direct van de kassa naar de werkzoekende massa loopt. Rechtstreeks uitkeren. Gedeeltelijk aan werkzoekenden, als basisinkomen, ofwel aan het bedrijfsleven, als loonkostensubsidie. Geen frustrerende sollicitatieplicht, niet papier prikken in het park, geen verplichte mantelzorg door bijstandsontvangers, geen controlerende ambtenaren.

Er is geld te verdienen met deze testgroep

Nog een perspectief: er is geld te verdienen met deze massale testgroep, de ruim 700.000 werkzoekenden. Geef iedereen internet en WhatsApp: Facebook is bereid om ruim 40 dollar per gebruiker te betalen, zo bleek vorige week. Maar dat is niet alles. Tristan Louis berekende in Forbes (aug 2013) de waarde per gebruiker. Als ‘Google-aar’ ben je 217 dollar waard, een LinkedIn-gebruiker levert 131 dollar op. Het gedrag van een nijvere thuiszitter –een werkzoekende heeft toch alle tijd – is al snel 1000 dollar waard.

Stop met de bodemloze 6,5 miljard subsidie. Draai het om. Ga geld vragen voor het leger der werklozen.

Foto intro met dank aan Fotolia. Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.