Gaan we terug naar de buizenpost?

Column – Bij de eerste keer denk ik, ‘oh ja, dat bestond vroeger’. Bij de tweede keer denk ik ‘al weer?’, en bij de derde en alle latere keren denk ik dat er iets aan de hand is. De bronnen waren divers genoeg. Ik heb het over het woord ‘buizenpost’.

Het is een vorm van vervoer waarbij fysieke goederen in een capsule door een buis van A naar B worden gebracht. De beweging komt tot stand door verschillen in luchtdruk, de Engelse benaming is Pneumatic Tube System. Een buizenstelsel kan wissels hebben en pakjes kunnen twee kanten op, zij het natuurlijk niet gelijktijdig in dezelfde buis. Er is geen ruimte voor spookcapsules.

Hoe ging dat vroeger?

Twee niet onbelangrijken noemden buizenpost: Robbert Dijkgraaf en Elon Musk. In zijn column vorig weekend in de NRC schreef Dijkgraaf over de late 19^e eeuw waarin het mogelijk was om, bijvoorbeeld in Berlijn, negen keer per dag post bezorgd te laten krijgen dankzij een verfijnd stadsbreed buizenstelsel van meer dan 400 kilometer lang. Ook Parijs had een enorm netwerk van honderden kilometers en ook de Londonse beurs gebruikte buizenpost om zo snel mogelijk berichten te krijgen bij het telegrafiestation, tweehonderd meter verderop. In Praag bezweek de buizenpost door een overstroming in 2002. In veel bedrijven werd het buizenstelsel gebruikt voor het berichtenverkeer, bij banken voor het vervoer van geld, bij ziekenhuizen voor het vervoer van medicijnen en monsters.

Mensen vervoeren met buizenpost

Een paar weken geleden was het Elon Musk (ondernemer, heel erg rijk, uitvinder, Tesla, zit in Silicon Valley, wil naar Mars, heeft u een beeld?) die sprak over zijn plannen met de hyperloop (Hyperl∞p). Een transportsysteem met heel grote buizen, en met ruimte voor pakketten zo groot als kleine containers. Snelheid van duizend kilometer per uur. In een half uurtje van Amsterdam naar Parijs, het zou mogelijk zijn. Het meest concreet wordt nu gedacht over een dubbelloopse verbinding tussen San Francisco en Los Angeles.

Het persoonsvervoer is zo snel als een vliegtuig, goedkoper dan een trein, milieuvriendelijk en niet afhankelijk van herfstblaadjes.

Buizenpost, onderschat het principe niet. Het klinkt als een ouderwets systeem. Niks te glasvezel, nee een vette buis. Niks digitaal, alles analoog. Tegenwoordig een dikke buis voor de goederen en de personen, vroeger een dunne buis voor het berichtenverkeer.

Pleidooi voor de dikke buis

De ontluisterende getuigenissen over de Fyra pleiten voor een aanpak met letterlijk en figuurlijk minder wrijving, een pleidooi voor de dikke buis dus.

En wat dat dunne buizenstelsel betreft; ik moet denken aan Berlijn, waar de buizenpost het heeft volgehouden tot 1963. Verdrongen door telex, fax en computer. Uiteindelijk overgenomen door het o zo efficiënte internet. De verworvenheid van de 21^e eeuw. Net zo veel bezorgingen als seconden in een dag, het comfortabele gevoel dat je altijd bereikbaar bent. De geruststellende wetenschap dat de zender ook weet dat je altijd bereikbaar bent. Alles digitaal. De NSA en Google kijken over je schouders mee, dat geeft een veilig gevoel. Laagdrempelige toegang voor iedereen, ook voor eenzame vrouwen en bijna-rijke Nigerianen die je hulp heel hard nodig hebben. Hoe sociaal wil je het hebben? De oude buizenpost is een elitair stelsel dat moleculen vervoert. Er wordt weer over nagedacht, en daar is een reden voor.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.

Afbeelding via Quest.