Straks nog zeker van een baan? Zet dan in op creativiteit!

De robots komen onze banen inpikken. Jouw huidige functie bestaat straks niet meer. Word je werkloos of ben je voorbereid op de toekomst? Zulke angstaanjagende one-liners kom je tegenwoordig overal tegen. Consultancybureau McKinsey concludeerde in 2017 in een onderzoek dat rond het jaar 2030 circa 400 tot 800 miljoen mensen op zoek moeten naar een andere baan, omdat computers hun taken hebben overgenomen.

Relax, er is geen reden voor paniek, zeggen Coen Luijten en Joris van Dooren, docenten Creativiteit en Design Thinking op de Fontys Economic University of Applied Sciences in Tilburg. Ze schreven het Engelstalige boek Creativity Works! (aff.), waarin ze de lezer op een laagdrempelige manier meenemen in de creatieve mindset. Want, zo zegt futuroloog Martin Ford: “Als je een baan hebt waarin creativiteit een grote rol speelt, dan zit je relatief veilig.” Die wijsheid herformuleren de auteurs in de ondertitel van hun boek als een prettig vooruitzicht: laat je creativiteit de vrije loop, versla de robot en werk nog lang en gelukkig.

Design thinking

Zeg je creativiteit, dan zeg je vandaag de dag design thinking. Steeds meer mensen omarmen deze innovatiemethode, bedacht door het Amerikaanse bedrijf IDEO. Kort samengevat komt het hierop neer: je vertaalt observaties naar inzichten, die je vervolgens weer als input gebruikt voor het bedenken van een product of dienst waar de wereld op zit te wachten.

De auteurs Luijten en Van Dooren zetten het creatieve proces uiteen en staan stil bij de skills die je nodig hebt om een goede ‘design-denker’ te worden. Ze maken veel gebruik van bestaande onderzoeken, boeken, rapporten, quotes. Daar weten ze prima de kern uit te destilleren.

Ze halen bijvoorbeeld het boek Creative Confidence (aff.) aan van Tom & David Kelley. Deze broers adviseren om een droom of een frustratie als uitgangspunt te nemen voor het creatieve proces. Vanuit die startpositie formuleer je een hoe-vraag die niet te breed uitlegbaar is, maar ook niet te detaillistisch. Het helpt als de eigenaar van de wens (of het probleem) in de formulering van de vraag voorkomt. Ook kan een opvallende woordkeus van pas komen, zoals een metafoor die tot de verbeelding spreekt.

Brainstormen

Na een uitgebreid onderzoek naar de achtergronden van de beginvraag, kan de brainstorm losbarsten.

• Fase 1 van een brainstorm (divergeren) is alom bekend: zo veel mogelijk ideeën bedenken, ongeacht hoe gek of groots. Immers: meestal bedenk je eerst een aantal slechte ideeën voordat dat ene geniale idee naar boven komt. Kwantiteit is heer en meester tijdens dit onderdeel.
• Fase 2 (convergeren) begint nadat alle post-its zijn neergedwarreld en alle deelnemers weer even tot rust gekomen zijn na een welverdiende pauze. Deze fase draait juist om het uitkiezen van de beste ideeën en die aanvullen en versterken: kwaliteit dus.

COCD-model

Als hulpmiddel gebruiken de auteurs het volprezen COCD-model van Mark Raison. Dat bestaat uit vier vlakken met daarin de woorden No, How, Now, Wow. Bij ‘No’ plak je de ideeën die de plank misslaan, bij ‘How’ komen de plannen die je warm maken vanbinnen maar waarbij je twijfelt aan de haalbaarheid, ‘Now’ is de plek voor ideeën die goed zijn, maar direct uitvoerbaar en daardoor wat saai. Maar is er werkelijk iets spectaculairs en vernieuwends voort uit de brainstorm voortgekomen, dan hoort dat idee natuurlijk thuis in de ‘Wow’-rubriek.

Bouwen aan een concept

Na de vaststelling van je beste idee, ga je bouwen aan een concept. De schrijvers spelen hiervoor leentjebuur bij Dan & Chip Heath die een set ‘S.U.C.C.E.S.’-kenmerken bedachten: simple, unexpected, concrete, credible, emotional & storyful. Die laatste term spreekt het minst voor zich, daarom een korte uitleg.

Uitleggen hoe een product of een prototype werkt, lukt beter als je er een verhaaltje omheen bedenkt. Zo’n story is makkelijker te onthouden, zeker wanneer je er personen in laat voorkomen die herkenbaar zijn voor de doelgroep die je voor je hebt. Werk het prototype uit, bereid een onvergetelijke pitch voor en blaas iedereen weg met jouw ‘wow’-idee.

Boek oogt sober

Door hun vlotte, humoristische schrijfstijl en sterke samenvattingen leest het boek heerlijk snel weg. Het telt ongeveer honderd werkelijke tekstpagina’s. De rest bestaat uit (meestal) inspirerende quotes in grote letters of (helaas) enkele kinderlijk simpele krabbeltekeningen. In mijn ogen schreeuwde het boek om meer aandacht voor illustraties. Zelfs op de voorkant is geen spatje kleur of tekening te bekennen. Wellicht is het juist een manier om op te vallen tussen de vaak overdadig opgetuigde crea-bea-boeken, maar het oogt wel heel sober.

Tot slot had er achterin het boek een nette lijst mogen staan met verwijzingen naar alle boeken die aangehaald worden. Voor het geval dat de honger van de lezer nog niet volledig is gestild.

Afijn, het zijn slechts kleine kritiekpunten. Hun aanstekelijke schrijfstijl en scherpe keuzes bewijzen dat deze docenten goed in de smiezen hebben hoe je lezers blijft boeien. Creativity Works! Is een fijne snackmuur vol gezonde creatief krachtvoer. En – wie weet – de eerste stap naar een leven zonder robotvrees.

Over het boek

Titel: Creativity works!
Auteur: Coen Luijten en Joris van Dooren
Uitgever: Bis Publishers
Jaar: 2018
Nummer: 9789063695064
Mediatype: Paperback, 160 bladzijdes
Prijs: €15,00
Bestellen: via Managementboek.nl (aff.)