Ambities voor je team: dit kun je leren van de commando’s

Wat zijn teams die top functioneren? De leden van Het Korps Commandotroepen! Elite-teams die op de meest onmogelijke plekken de meest onmogelijke missies uitvoeren. Een stoere wereld die voor de meesten van ons verborgen blijft. Wat kun je hiervan meenemen voor jouw team?

Interimmanager Roderick Gottgens mocht voor zijn boek Teamability (affilliate) met selectiedagen meedoen en interviews afnemen in zijn zoektocht naar wat deze elite-teams nu zo goed maakt. En kunnen wij als eenvoudige stervelingen iets kopiëren van deze stoere mensen? Ja: het tegenovergestelde van teamability is egomanie.

Ego is de vijand in een team

Na een spannend verhaal van een missie die de geïnterviewde commando’s ondernomen hebben, bespreekt Gottgens wat een team nu een high performance-team maakt. Het gaat dan vooral om de kwaliteit van de samenwerking. Lukt het individuen over hun eigen belangen (egomanie) heen te stappen en zichzelf in te zetten voor missie en team? Zo ja, dan zijn de mogelijkheden ongekend. Zo nee, dan is er voor wat het team kan bereiken snel het plafond bereikt.

Processen, techniek en structuren zijn allemaal van belang maar hebben niet de kritische invloed die samenwerking heeft. In het boek worden samenwerking, cultuur en leiderschap als het belangrijkst genoemd. En bovendien als maakbaar. Je kunt sleutelen aan de zachte kant van samenwerking, die keihard bepaalt of een team verder komt dan de som der delen.

Het mooie van een kijkje in de keuken bij commando’s is dat het een wereld is die duidelijk is. De kernwaarden, zoals moed, zijn scherp beschreven en de essentie van oefenen voor een missie wordt met de beschrijving van die missie duidelijk.

Uiteraard geldt voor zowel commando’s als voor ambitieuze teams dat er ook risico’s aan te weinig individuele initiatieven kunnen zitten. Soms vraagt een situatie om discussie of tegenspraak. Of kan één iemand het met een voornemen van een team oneens zijn en het team daarmee helpen kritisch te blijven nadenken. Maar in de teams die op hoog niveau functioneren zijn deze individuele acties bedoeld om de missie te bereiken. En niet bedoeld voor eigen gewin.

We mogen in teams strenger zijn voor elkaar

Het staat niet expliciet in het boek, maar de ondertoon en de keuze voor commando’s als referentiegroep lijkt ook een pleidooi om strenger te zijn op samenwerking. Vaak is in professionele samenwerking de autonomie van de individuele professional heilig. En is normatief zijn op aspecten van samenwerking iets waar nogal wat leidinggevenden bij wegblijven. Elkaar uitdagen en daarmee individuen en het team verder brengen, is geen dagelijks onderwerp van gesprek in professionele organisaties.

In Lencioni’s piramide voor samenwerking is het idee dat als er vertrouwen is in een team de volgende stap is om productieve conflicten te hebben. Hiermee breng je de samenwerking naar een hoger niveau. In de afbeelding hieronder zie je hoe Lencioni de basis en de top ziet. Met name de tweede laag is er eentje waar minder presterende teams bij wegblijven. Teamability beschrijft de mix van kwaliteiten die soms tegengesteld lijken maar in feite elkaar aanvullen en teams verder helpen.

Missies en cases

In het boek vind je een militaire missie beschreven en een aantal voorbeelden van wat Gottgens heeft gedaan om met teams aan de slag te gaan. Het contrast is groot tussen een arrestatie op vijandelijke bodem en een team bij een educatieve uitgeverij, maar de lessen zijn nuttig. In de cases komt de ronkende beschrijving van high performance-teams concreter naar voren en de interventies komen scherper naar voren.

Voor teamleiders en teamleden die het anders willen

Het boek is een mooie inspiratie voor teamleiders en teamleden die hun team willen aanpakken. De gloed waarmee Gottgens samenwerking op elite-niveau beschrijft zal kleur op de wangen brengen. Het boek bevat ook tal van aspecten over samenwerken die teams die vast zitten kunnen vlottrekken.

Je kunt je voorstellen dat als je met een team een evaluatiemoment hebt of – nog mooier – een nieuw team start dat een ideaal moment is om samen de lat voor de samenwerking op een serieuze hoogte te leggen. Door dat als team te bespreken en uitgangspunten erover te delen, bepaal je ambities en voorkom je dat de samenwerking pas bespreekt als er frictie is.

Als je met kernwaarden of een purpose werkt, is het interessant de invloed daarvan op samenwerking te bespreken. Voor en na besprekingen met het team zou je na kunnen gaan hoe eenieder en het team als geheel in die bijeenkomst scoort op de vastgestelde waarden. Het risico van waarden is toch dat je er niet echt tegen kunt zijn, maar dat ze maar lastig concreet worden en betekenis in het dagelijks werk hebben. Een ambitieus team zal die verbinding tussen het alledaagse en de hogere drijfveren zoeken en die verbinding willen maken in reflectiemomenten.