Waar zijn al jouw klanten? 4 antwoorden uit de Fermi-paradox

Column – Het is de Fermi-paradox die je misschien wel kunt gebruiken als verklaring voor het gedrag van sommige aanbieders, of het nu bedrijven zijn of dienstverleners. Soms lijkt het erop of ze een afkeer hebben van het fenomeen ‘belangstelling voor de klant’. Een doofheid voor interesse, een blindheid voor aandacht.

En nee, ik ga geen voorbeelden geven van frustrerende ervaringen van de laatste week. Maar iedereen weet dat er nog steeds een wijdverspreide beledigende ontkenning is van het verschijnsel ‘klant’ of ‘mogelijke klant’.

De Fermi-paradox

De Fermi-paradox (dank, Wikipedia, voor de formulering) is een paradox waarin de grote statistische waarschijnlijkheid voor het bestaan van intelligent buitenaards leven in schril contrast staat met het gebrek aan bewijs daarvoor. Iets makkelijker: er zijn zo onwaarschijnlijk veel sterren in het universum dat het wel heel raar zou zijn dat er nergens een beschaving zou zijn die in de buurt komt van de onze, de aardse.

Maar als dat nu zo is dan is de logische vraag: “Waar is die planeet dan met al die bewoners?” In het kort: “Waar is iedereen?” Het zou letterlijk de uitspraak zijn geweest van de natuurkundige Enrico Fermi.

Een doofheid voor interesse, een blindheid voor aandacht.

4 antwoorden op deze vraag

Er werden vier antwoorden geformuleerd op deze vraag.

1. Buitenaards leven bestaat domweg niet

De eerste aanname is dat buitenaards leven domweg niet bestaat. De aarde is de enige plek in de geschiedenis waar de unieke samenloop van omstandigheden heeft plaatsgevonden, die heeft geleid tot iets wat wij nu beschaving noemen. Dat kan, maar hier hebben statistici hun vraagtekens bij, gezien de enorme hoeveelheid sterren in onze melkweg (100 tot 400 miljard).

2. Er is geen contact geweest met ons, de aarde

Een tweede verklaring is dat er wel degelijk buitenaards leven is of is geweest maar er is geen contact geweest met ons, de aarde. Dit kan ook een synchroniteitsprobleem zijn. Er was ooit een beschaving, die ontwikkelde zich als de onze, en deze beschaving heeft zichzelf te gronde gericht door bijvoorbeeld de planeet totaal uit te putten en alle energiebronnen te verbruiken, of door een allesvernietigende kernoorlog. Een beetje het voorland van planeet aarde, zal ik maar zeggen.

Er zijn niet alleen onvoorstelbaar veel sterren, er is ook nog eens een voor ons onvoorstelbaar lange tijd-as. En de periode waarin een beschaving als de onze bestaat, is een pixel op deze tijd-as. Met andere woorden: de kans dat twee planeten waarop beschavingen daadwerkelijk zijn ontstaan elkaar in tijd overlappen en elkaar dan ook nog eens vinden, is klein.

3. We hebben het contact met buitenaards leven niet herkend

Het derde scenario beschrijft dat buitenaards leven in het verleden of in het heden wel degelijk contact heeft met de aarde, maar wij hebben het niet als zodanig herkend. Hier is misschien het ontstaan van godsdiensten uit te verklaren. Er zijn aanhangers van de theorie dat de piramide van Cheops is gebouwd met hulp van buitenaardse wezens. Met alleen de toenmalige status van de technologie in Egypte had de piramide nooit gebouwd kunnen worden, aldus de aanhangers van deze theorie (de paleo-SETI-theorie).

4. Er is buitenaardse intelligentie, maar we weten het niet

Het vierde en laatste antwoord luidt dat er buitenaardse intelligentie is en die heeft ook daadwerkelijk contact met de aarde, maar wij weten het niet en zij maakt dit niet aan ons bekend. Die buitenaardse beschaving is dus onder ons, of boven of tussen ons, maar we weten het domweg niet. De aarde en haar bewoners worden geobserveerd zonder dat wij het doorhebben. Deze buitenaardse beschaving is misschien in een verdere fase dan de onze. Vertegenwoordigers kunnen zich onzichtbaar maken en vermaken zich kostelijk om de gekloonde hond Pipo de kloon of de gecrashte Marslander.

Vier varianten dus als antwoord op de Fermi-paradox. Laten we dit vertalen naar een bedrijf dat constateert dat er miljarden of miljoenen of duizenden mogelijke klanten zijn, maar niemand tot de hare kan rekenen. “Waar is iedereen?”

1. Er zijn geen helemaal geen belangstellenden. Er is een probleem. Ergens is iets misgegaan, we hebben iets gemaakt waar werkelijk niemand op zit te wachten. Nooit getest, of verkeerd getest. Categorie Google Glass.
2. Er is wel degelijk belangstelling, belangstelling geweest, of er is in de toekomst belangstelling, maar er is voor zover wij weten nog nooit contact geweest met ons. Hier kan het synchroniteitsprobleem spelen. Als je nu een kolenkit maakt, zal er weinig markt zijn, ook al wordt hij gemaakt van hittebestendig polytetrafluoretheen. Of er werd een product gemaakt dat zijn tijd ver vooruit is, maar niemand kan nu nog inschatten waar het voor gebruikt kan worden.
3. Belangstellenden hebben in het verleden of heden inderdaad contact gehad met ons maar we hebben ze niet herkend. Dit scenario klinkt misschien onschuldig, maar het is een waarheid van alledag. Belangstellenden die langskomen, zich kenbaar maken, contact opnemen, maar het bedrijf herkent ze niet als belangstellenden. De voelhoorns om de signalen af te geven zitten vol met hars.
4. Mogelijke klanten zijn zich al lang bewust van ons (bedrijf, product), maar hebben geen interesse om dat bekend te maken en wij herkennen ze niet. Ze willen ons ongemerkt bestuderen, ze wachten af. Er is belangstelling, maar de keuze wordt gemaakt om dat op geen enkele manier te laten blijken. Dat kan, maar daar is dan een reden voor.

Het is maar een gedachte-oefening, geïnspireerd op de Fermi-paradox. De uitdaging nu is om hierop te reageren, om digitale voelhoorns te ontwikkelen die kans zien om belangstelling om te zetten in contact, misschien wel in conversie.

De voelhoorns om de signalen af te geven zitten vol met hars.

Geen makkelijke opdracht, wel een uitdagende. Sommige belangstellenden gedragen zich als buitenaardse wezens, en sommige bedrijven geven daar ook volop aanleiding toe. Doe er wat aan.