Ai, betrapt op gebruik van ChatGPT

Column – Je bachelorscriptie laten schrijven door ChatGPT is fraude. Ook artikelen voor Frankwatching moet je niet door AI laten schrijven. Echter, voor alle andere teksten kun je AI prima gebruiken. Het is dus niet erg om ‘betrapt’ te worden. Vind ik. Als oud-docent Nederlands.

Ik weet hoe moeilijk het is om goed te schrijven. Ik heb leerlingen zien worstelen met mijn vak. Velen – de meesten – gingen met spelling steevast met hakken over de sloot. Later, toen ik mijn carrière voortzette in het bedrijfsleven, zag ik al die worstelende leerlingen terug als collega’s, leveranciers en klanten. Ik heb een groot vergevingsgezind hart voor taal- en stijlfouten, maar ik zie ze allemaal. Bij bijna iedereen. Slechts een enkeling schrijft feilloos een e-mail, jaarplan of speech.

Perfecte afscheidsspeech

Een paar jaar geleden werd ik zomaar verrast door een perfecte afscheidstoespraak van hardcore back-end developer. Bij het vertrek van een teamlid stond hij ineens de sterren van de hemel te speechen. Het verhaal had een heldere structuur, bevatte kostelijke anekdotes en eindigde – precies zoals het hoort – met een welgemeende succeswens. Met het hele team zaten we instemmend te knikken en de vertrekkende collega was verguld. Het was zo opvallend, dat ik er na afloop een opmerking over maakte: “Goh, ik had geen idee dat je dit zo goed kon.” Hij grijnsde: “ChatGPT.”

Ik had in de weken voor de speech net de eerste experimentjes gedaan met OpenAI. Het zag er allemaal veelbelovend uit, maar ik was toch een beetje geschokt dat mijn collega ChatGPT rücksichtslos ingezet had voor zoiets persoonlijks als een afscheidsspeech. Kon dit wel? Maar ik was snel om. Omdat het zo effectief was. Een afscheidsspeech moet met een lach en een traan verbinden en de scheidende collega met hartelijk succes wensen. Dat was perfect gelukt. Het scheelde wel dat de back-ender begrepen had dat een goede prompt het verschil maakt: hij had anekdotes meegegeven en wat karaktertrekken van de vertrekkende collega ingevoerd. Een primitieve prompt als ‘schrijf een afscheidsspeech voor een collega’ had minder instemmend geknik opgeleverd.

Zomaar ineens goede artikelen

In dezelfde tijd was ik verantwoordelijk voor de marketing van dit bedrijf, een kennisintensieve B2B-dienstverlener. We hadden bedacht dat het een goed idee was om overal in de markt aanwezig te zijn met specialistische en informatieve content over ons vakgebied. We vroegen de in het bedrijf werkzame specialisten om regelmatig een artikel te  schrijven over actuele ontwikkelingen in het vak. Een enkeling leverde keer op keer een briljant artikel, maar verder was heel duidelijk dat specialisten die heel goed zijn in hun vak niet per sé heel goed zijn in het schrijven over hun vak. Het marketingteam had zijn handen vol aan het redigeren van de teksten.

Maar plots, in een tijdsbestek van een aantal maanden verbeterde de kwaliteit van de ingeleverde artikelen enorm. Dit was een zeer welkome ontwikkeling. Het was ook een geheimzinnige ontwikkeling, want gebruik van AI werd steevast ontkend. Maar het marketingteam was al lang blij. Het scheelde bakken werk. En hoewel het taalgebruik af en toe een beetje clichématig was, waren het tenminste begrijpelijke en informatieve teksten met kop en staart.

Inmiddels vinden we het heel normaal. Zowat iedereen gebruikt AI om notulen uit te werken, zakelijke e-mails te typen, blogposts te maken en SEO-teksten te produceren. Daar doen we niet meer moeilijk over.

Maar wat te denken van een sollicitatiebrief? Of een afwijzing op die sollicitatie? Is dat anders? En voor persoonlijke communicatie? Een uitnodiging voor je verjaardagsfeest? Een vakantiegroet via de app aan je moeder? Een liefdesbrief?

Ik vind dat het kan.

Zelfs de vader die zijn zoon een lap AI-tekst met een carrièreadvies appte vind ik niet echt verkeerd bezig. Maar daar kom ik zo op terug.

Maggi-commercial uit 2012

Ik moet de laatste tijd steeds denken aan een commercial van sausgigant Maggi. We kijken naar een groep vriendinnen tijdens een etentje bij één van hen. Het gesprek gaat over wel of niet kunnen koken en hoe je saus maakt. De aandacht gaat naar de saus op de borden en de gastvrouw krijgt een compliment. Er wordt gevraagd: “Hoe doe jij dat nou, die saus?” Glimlachend antwoordt ze: “Een beetje van mezelf en een beetje van Maggi”.

In die bekentenis zit iets bevrijdends. Je nodigt vriendinnen uit voor een diner en je geeft toe dat je niet alles helemaal vers from scratch gemaakt hebt. De foodies onder de vriendinnen hadden het gebruik van het zakje ‘Sauce Culinair’ smalend kunnen afwijzen. Maar het is nu eenmaal een feit dat niet iedereen goed kan koken. Dan is zo’n zakje wel een uitkomst. Liever zakjessaus dan vieze saus. 

Met schrijven is het net zo. Veel mensen kunnen best een beetje schrijven. Net als de mevrouw in de commercial best een beetje kan koken. We kunnen minachtend neerkijken op het gebruik van AI bij het maken van teksten, maar echt goed schrijven is lastig. Hoewel ik niet blind ben voor de clichés, de babbeltekst en het oeverloze gebruik van – gedachtestreepjes -, vind ik AI een uitkomst. Liever AI-tekst dan onbegrijpelijke tekst.

Toch vindt de juf in mij dat AI-tekst wel nagelopen moet worden. AI zegt soms rare dingen en het is goed om je eigen woorden er een beetje in te verwerken. Zo wordt gegenereerde tekst gewoon prima tekst: een beetje van jezelf en een beetje van AI. 

Gehaktbal met aardbeiensaus

En die vader die zijn zoon AI-carrièreadvies geeft via de app dan? De vader is mijn buurman. Het is zo’n man van weinig woorden. Hij maakt zich zorgen over de loopbaan van zijn zoon. Logisch dat hij met ChatGPT spart over de kwestie. Maar het was minder logisch om alles copy&paste via de app te versturen. Beter was het geweest om ChatGPT te vragen om met een passend app-bericht te maken. Chat komt dan met een geschikter tekstje. (En de suggestie om gewoon in gesprek te gaan – maar dit terzijde.) Denk Maggi-commercial: het is belangrijk dat een saus bij het gerecht past. Een aardbeiensaus bij een gehaktbal is net zoiets als een complete AI-analyse via WhatsApp versturen. Niet lekker.

Tenslotte, waarom ik AI mijn columns niet laat schrijven. Toegegeven, ik heb het onder agendastress heus wel eens geprobeerd, maar het werkt echt niet. Zo’n column wordt zakjessaus. Natuurlijk zijn er mensen die het meteen proeven als een saus uit een pakje komt, maar het zal de meesten van ons niet direct opvallen. Echter, in een goed restaurant serveer je geen saus uit een pakje. Een goed restaurant serveert mooie eigengemaakte verse saus. Zo is het dus ook met columns op Frankwatching, die moeten net wat beter zijn dan AI-gegereerd.

Een beetje van jezelf en een beetje van AI

Kortom. Ik ben blij met AI-tekst. Geschreven communicatie is nu eenmaal een groot ding en niet iedereen heeft een vlotte pen, maar in samenwerking met tante Chat worden veel teksten tenminste leesbaar. Zeker als de schrijver er nog iets van zichzelf in stopt en wat context prompt. Wat mij betreft hoeft niemand zich (los van scripties en Frankwatching-artikelen) ooit betrapt te voelen op ‘een beetje van zichzelf en een beetje van AI’.

Home < Ai, betrapt op gebruik van ChatGPT