Media in Nederland: nieuwe media verdrukken de oude

Vanmorgen heeft het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) op het ministerie van OCW de publicatie “Achter de schermen – Een kwart eeuw lezen, luisteren, kijken en internetten” aangeboden aan staatssecretaris Medy van der Laan van Cultuur.

Een zeer interessante en relevante publicatie als het gaat om de ontwikkelingen in het Nederlandse medialandschap. “Oude en nieuwe media voeren strijd om schaarse vrije tijd” zo zou je het rapport samen kunnen vatten. De belangrijkste conclusies zoals weergegeven in het persbericht:

• Sinds 1975 is het media-aanbod sterk gegroeid. De hoeveelheid tijd die Nederlanders aan deze media besteden is echter vrijwel gelijk gebleven. Van de gemiddeld bijna 45 uur vrije tijd per week gaat bijna 19 uur (ruim 40%) op aan media en ict. Twee derde deel van de mediatijd (12,4 uur oftewel ruim 27% van de vrije tijd) wordt voor de televisie doorgebracht.
• In de afgelopen kwart eeuw heeft een verschuiving in de tijdsbesteding plaatsgevonden van oude naar nieuwe media. De tijd besteed aan sociale contacten is in die periode aanzienlijk gedaald.
• Elke nieuwe generatie telt minder lezers van boeken, kranten en tijdschriften dan de vorige. Zo las in 2000 van de 50-65 jarigen nog 35% een boek, 66% een tijdschrift en 80% een krant. Onder 20-34 jarigen waren deze percentages resp. 27%, 46% en nogmaals 46%.
• Sinds 1975 is de hoeveelheid tijd die aan boeken wordt besteed gedaald met een derde. Dit is voornamelijk het gevolg van de daling van het aantal boekenlezers. De echte boekenliefhebbers lezen nog vrijwel evenveel als drie decennia geleden.
• Ouderen blijven de publieke omroep nog het meest trouw. Jongere kijkers geven de voorkeur aan de commerciele omroep. Daarnaast zijn jongeren het vaardigst in het omgaan met computers, internet, games e.d. en besteden zij er van alle leeftijdsgroepen ook de meeste tijd aan.
• In Nederland is het marktaandeel van de publieke omroep vergeleken met andere Europese landen relatief laag (37%). Per hoofd van de bevolking wordt echter ook veel minder geld aan de publieke omroep besteed dan bijvoorbeeld in Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.
• In tegenstelling tot middelbaar en hoger opgeleiden gingen lager opgeleiden niet meer gebruik maken van het steeds meer gevarieerde media- en informatie-aanbod.
• Nu internet zich ontwikkelt tot het centrale distributiemedium voor tekst, beeld en geluid en voor onderlinge communicatie, is een mediabeleid ingedeeld naar letteren, pers, omroep, ict en communicatie-infrastructuur niet langer adequaat. Een alternatieve indeling naar de functies die media vervullen (informeren en opinieren; gezelschap bieden en verbondenheid creeren; socialiseren en cultureel integreren; amuseren) ligt meer voor de hand.

Wat mij betreft is het belangrijkste statement dat op het niveau van de Nederlandse bevolking als geheel de tijd die aan nieuwe media wordt besteed ten koste gaat van de tijd die aan lezen en aan radio luisteren wordt besteed. Onderstaand overzicht spreekt wat dat betreft boekdelen.

Behalve het persbericht is ook de publicatie zelf beschikbaar en te downloaden (pdf).

Home < Media in Nederland: nieuwe media verdrukken de oude