Effectieve interne communicatie? Het is tijd om vaker te kijken naar gedrag & cultuur

De communicatiesector is volop in beweging. Tijdens C-DAY25 werd opnieuw duidelijk: communicatieprofessionals staan op een kruispunt. Het vak vraagt om meer dan kennis van middelen en zenden – het vraagt om het vermogen om organisaties écht te begrijpen. Niet alleen aan de oppervlakte, maar juist op het niveau van gedrag, overtuigingen en interacties.

Ook het Trendrapport 2024 van Logeion benadrukt deze verdieping onder communicatieprofessionals: de toekomst van communicatie ligt in verbinden, duiden en aanvoelen wat er speelt. Communicatieprofessionals moeten tussen de regels door kunnen lezen. Letterlijk én figuurlijk. En het is tijd om vaker te kijken naar gedrag en cultuur.

Waarom communicatievragen vaak gedrag en cultuur raken

Veel communicatievragen zijn in de kern gedragsvragen. Waarom landt een strategie niet? Waarom voelt een verandering als ‘ruis’? Waarom leest niemand het intranetbericht, terwijl de boodschap helder is? De reflex is vaak: beter uitleggen, mooier verpakken, vaker herhalen. Maar de echte vraag is niet: ‘Hoe brengen we dit over?’

De vraag is: ‘Waarom sluit dit blijkbaar niet aan bij hoe mensen het ervaren?’ Als communicatieantropoloog kijk ik dan niet als eerste naar het middel of het kanaal. Ik kijk naar gedrag op de werkvloer. Naar wie met wie praat. Naar informele rituelen, de verhalen die leven en hoe besluiten écht worden genomen. Dáár zit de sleutel tot effectieve interne communicatie.

Met een antropologische blik zie je meer dan alleen gedrag

Een antropologische aanpak helpt je vertragen, zodat je scherper ziet:

• Wat gebeurt er écht tijdens een teamoverleg?
• Wie neemt het woord, en wie juist niet?
• Welke verhalen doen de ronde tijdens de lunch?
• Waar zit spanning, en waar blijft het opvallend stil?

Dit zijn geen bijzaken. Dit is de organisatiecultuur. En dus de context waarin jouw communicatie wel of niet aankomt.

Wat communicatieprofessionals leren van communicatieantropologie

Gebruik informele rituelen als ingang

Elke organisatie heeft vaste gewoontes: de weekstart met het team, de vrijdagmiddagborrel of het moment waarop het management iets deelt. Deze rituelen bieden een natuurlijk platform voor communicatie.

Door ze bewust in te zetten of zelfs te versterken, kun je je boodschap op een meer organische manier laten landen.

Het gaat niet alleen om het inzetten van rituelen, maar ook om te begrijpen welke rol deze spelen in het groepsgedrag en de cultuur. Welke rituelen zijn het belangrijkst voor de medewerkers? En hoe kun je die benutten om de boodschap beter over te brengen?

Zet verhalen in als richtingaanwijzers

Laat medewerkers zélf aan het woord. Niet als campagne-gezichten, maar met eerlijke, herkenbare verhalen. Deze verhalen geven betekenis aan verandering en zorgen voor betrokkenheid.

Het is belangrijk om te weten welke verhalen echt resoneren. Welke verhalen vertellen medewerkers over de veranderingen in de organisatie? Wie haalt deze verhalen op, en wie beslist welke verhalen verteld worden?

Door verhalen te gebruiken, geef je niet alleen inhoud aan de boodschap, maar bouw je ook aan een cultuur van transparantie en betrokkenheid. Deze verhalen kunnen op verschillende manieren gedeeld worden: tijdens teamoverleggen, via interne blogs, of zelfs in informele gesprekken.

Let op informele invloed

In elke organisatie zijn er mensen met impact – ook zonder formele functie. Als je weet wie zij zijn en wat zij belangrijk vinden, kun je effectiever communiceren én bouwen aan draagvlak. Informele invloed is vaak een onderschatte kracht. Het kan gaan om medewerkers die niet in leiderschapsrollen zitten, maar toch veel invloed hebben op hoe veranderingen binnen de organisatie geaccepteerd worden.

Het is belangrijk te begrijpen wie deze mensen zijn, welke netwerken zij onderhouden, en hoe zij de organisatiecultuur beïnvloeden. Wie zou dit in de gaten kunnen houden? Vaak is het belangrijk om een goed beeld te krijgen van de informele leiders binnen de organisatie. Dit kan bijvoorbeeld door regelmatig gesprekken te voeren met medewerkers op verschillende niveaus.

Van communicatie-expert naar cultuurlezer

Volgens het trendrapport worden communicatieprofessionals steeds vaker gezien als strategisch partner, maar die rol kun je alleen waarmaken als je de organisatiecultuur goed leest. Niet via dashboards, maar via mensen.

Dat vraagt om vaker de vloer op te gaan. Minder aannames, meer observatie. Nieuwsgierigheid en vertraging – in een vakgebied dat vaak versnelling vraagt. Het is belangrijk om te vertragen en écht te kijken naar wat er speelt binnen de organisatie.

Wie communiceert met wie? Welke informele netwerken bepalen het gesprek? En hoe kun je die inzichten inzetten om communicatie effectiever en menselijker te maken?

Effectieve interne communicatie begint met écht kijken en luisteren

Sterke interne communicatie begint niet bij zenden, maar bij begrijpen. Niet bij middelen, maar bij mensen. Wie durft te vertragen, ziet wat er werkelijk speelt en communiceert daar effectiever op. Zo wordt communicatie menselijker, betekenisvoller én strategischer.

Home < Effectieve interne communicatie? Het is tijd om vaker te kijken naar gedrag & cultuur