Renaissance 2.0

Het leven bestaat uit golfbewegingen. Van hele korte hypes, iets langere trends, tot uitermate slome cultuurbewegingen. We zitten nu in een cultuurdal, de uitloper van de industriële revolutie, vergelijkbaar met het einde van de middeleeuwen. Daar gaan we nu langzaam uit klimmen. We staan aan de vooravond van een nieuwe renaissance.

Het einde van een cultureel tijdperk kenmerkt zich in eclecticisme, too much of anything. De nadruk ligt nu nog op materialisme, efficiëntie en inkaderen. Wat heeft dat ons als mensheid gebracht? Geen signaal meer, terwijl er wel connectie is. We zijn wel constant verbonden, maar met wat? We communiceren ons crossmediaal een hoedje, maar waar gaat het in ´s hemelsnaam over? “Waar ben je nu?” Is de meest gestelde vraag in mobiele gesprekken.

Teveel van het goede is een mooie drive voor iets nieuws. De tekenen werden in het Ayaan debat wel duidelijk. Regels zijn er voor mensen, niet andersom. Kaders doorbreken, vrijheid van denken, creativiteit staat op alle agenda´s. Spiritualiteit – niet zweverigheid maar zingevendheid – krijgt een plek. We hebben als mens teveel naar buiten gekeken, met zijn allen richting een burnout op je veertigste. Dan leer je wel naar binnen te kijken.

Ook in het onderwijs is men doorgeslagen. In de ´automatisering´ van het behalen van competenties, voor allen gelijk, als ware het een prikklok voor een lopende bandmedewerker. Iedere student moet gelijk worden behandeld, moet hetzelfde kunnen. Iedereen competent. Voorspelbaar. En dat terwijl geen mens gelijk is. Het mag wat mij betreft individueler, menselijker, meer toegespitst op individuele talenten.

Onze westerse wereld werd tot nu toe gedomineerd door de logica, constateert ook Daniel Pink in “A whole new mind”. De linker hersenhelft met functies als logisch nadenken, analytisch vermogen, het verstand. De rechter hersenhelft bevat onze intuïtie, gevoelens, indrukken, associatief denken. Willen we de nieuwe renaissance vorm geven, dan moeten we in het onderwijs meer aandacht op de ontwikkeling van de rechter hersenhelft leggen. We zien op verschillende onderwijsfronten deze omslag langzaam plaatsvinden.

Aanjagers van de nieuwe renaissance vind je in de ICT. ICT-ers zijn de Da Vinci´s van de 21e eeuw. Turning the Virtual into Reality. Dat brengt verplichtingen met zich mee, een andere manier van onderwijs; Onderkennen, waarderen en inspelen op individuele kwaliteiten.

Passie, creativiteit, nieuwsgierigheid en moed. Vier eigenschappen die het onderwijs in aanstormend ICT talent moet aanwakkeren.

Passie
In ieder van ons brandt een lampje, een sterretje. Dat individuele lampje moet gevoed worden. Passie is de motor van het leren. Passie is iets individueels. Passie heeft brandstof nodig. Je moet de passie van mensen triggeren en daarvoor je waardering uitspreken. Dan zie je dat leren vanzelf gaat.

Creativiteit
Passie is de voedingsbodem voor creativiteit, het nieuwe buzzword. Pas op! Ambtenaren omarmen het begrip zelfs. Gevoed door de Richard Florida´s van deze wereld. Creativiteit is het startpunt van iedere vooruitgang. Dromen, zonder restricties. Is passie de motor van het leren, dan is creativiteit de contactsleutel.

Nieuwsgierigheid
Nieuwsgierigheid is de brandstof van het leren. Je moet de tank vol hebben om vooruit te komen. En vooruitkomen doe je vooral door vragen te leren stellen. Vragen stellen is namelijk leerzamer dan antwoorden geven.

Moed
De vierde eigenschap waar het onderwijs de nadruk op moeten leggen is moed, durf, guts. Het huidige onderwijs biedt studenten teveel zekerheid – handleidingen vol vooraf gedefinieerde competenties – terwijl de ontwikkeling van vooruitgang en innovatie het omgekeerde of in ieder geval flexibiliteit verwacht. Innovatief onderwijs is het managen van onzekerheid, het aanzetten tot experimenten en fouten maken. Zodat studenten de moed vinden om daarmee om te gaan.

De ontwikkelingen op het gebied van Web 2.0 stemmen mij dan ook hoopvol. Werd het succes van applicaties voorheen bepaald door marketingeuro’s, monopolyposities en ICT-managers. In de renaissance 2.0 die nu net is begonnen wordt het succes van applicaties steeds meer bepaald door het talent en de energie die individuele eindgebruikers – en hun netwerken – in het gebruik van deze applicaties stoppen en aan de wereld toevertrouwen. Creatie, bottom-up, democratisch, niet gehinderd door kaders, grenzen, hiërarchieën.

Guido Crolla is docent MultiMedia aan de Informatica en Communicatie Academie van de HAN (Hogeschool Arnhem en Nijmegen).