Google en sociale media: plezier of noodzakelijk kwaad?
Het gebruik van internet is aanzienlijk toegenomen. Sommigen doen het voorkomen of het een nieuwe nationale hobby van de burger is geworden, maar is dit wel zo? Vroeger keek ook niet iedereen die een medische encyclopedie had voor zijn lol in zo’n encyclopedie. Reisgidsen daarentegen keek men in het algemeen wel voor zijn plezier door. Bekend is dat sociale media vooral door jongeren gebruikt worden. Als het echter om het thema ‘ziekte’ gaat dan wisselen vooral ouderen met elkaar meningen, kennis en ervaring uit. Op zich is dit niet verwonderlijk is, omdat juist ouderen getroffen worden door ziekte. Gebruiken mensen Google en sociale media voor hun plezier of uit noodzaak?Om inzicht te krijgen in deze vraag is aan meer dan 2000 internetgebruikers* gevraagd of ze voor hun plezier googlen en/of online met elkaar informatie uitwisselen, of dat ze dit doen om goed geïnformeerd te zijn dan wel beide. Deze vraag werd gesteld voor 7 onderwerpen: nieuws, gezond blijven, vakantiereizen (hotels, bezienwaardigheden, e.d.), aankoop electronica (camera, televisie, e.d.), overheidsdiensten (verkrijgen subsidie, vergunning, zorgtoeslag, e.d.), verzekeringen en ziekte.
Googlen en/of online discussiëren?
Allereerst gingen we na of en in welke mate er op deze onderwerpen gegoogled wordt en in welke mate over deze onderwerpen online gediscussieerd wordt.
Bijna iedereen (95%) zoekt wel eens via internet naar nieuws; 80% doet dit naar ziekte en naar verzekeringen. Het onderwerp gezond blijven scoort het minst, hoewel nog altijd 75% van de internetgebruikers hiernaar zoekt. Wanneer het gaat om het gebruik van online communities dan liggen de percentages behoorlijk lager: tussen 25% van de respondenten die wel eens online over verzekeringen discussieert tot 37% over het nieuws. De stap om informatie te zoeken is blijkbaar snel genomen, online kennis en ervaring uitwisselen nodigt vooralsnog minder uit.
Uit plezier googlen?
75% van degenen die informatie zoekt over vakantiereizen doet dit voor zijn plezier; de overige 25% doet dit louter om goed geïnformeerd te zijn zodat hij weet wat hem te wachten staat. Bij het zoeken naar informatie over de aankoop van elektronica is dit percentage al behoorlijk gezakt: iets meer dan de helft doet dit voor zijn plezier. Het nieuws scoort iets beter met 60%. Het zoeken naar informatie over verzekeringen, overheidsdiensten en ziekte wordt vooral als ‘noodzakelijk kwaad gezien’; slechts rond 16% van de zoekers schept hierin plezier.
De internetontwikkeling heeft grote impact gehad op de reisbranche: vakantiegangers regelen veel meer dan vroeger zelf via internet. Velen zijn van mening dat deze zelfde ontwikkeling zich in de zorg zal voordoen. Meer mogelijkheden zijn en komen er in de zorg, maar er is wel een verschil in uitgangspositie: vakantiereizen maakt men voor zijn plezier en het behandelen van of omgaan met een ziekte gebeurt uit noodzaak.
Ook valt op dat een groot percentage dat zoekt naar informatie over gezond blijven dit voor zijn plezier doet (40%). Hier liggen kansen voor preventie. Voorkomen is immers beter dan genezen. En voorkómen kan, zoals te lezen is in het onlangs verschenen boek Ziekte in Nederland van Johan
Mackenbach. Hierin stelt hij dat meer dan de helft van alle ziektegevallen in Nederland vermijdbaar is als individuen gezonder leven.
Uit plezier online discussiëren
Voor het gebruik van online communities voor deze onderwerpen liggen de percentages van mensen die hieraan plezier beleven anders. In de eerste plaats valt op dat de percentages van internetgebruikers die dit louter voor plezier doen in het algemeen hoger liggen. Terwijl het percentage van degenen dat met plezier zoekt naar informatie over overheidsdiensten, verzekeringen en ziekte, rond 16% ligt, is dit percentage onder degenen die via online communities informatie uitwisselen ongeveer twee keer zo groot.
In doorsnee maakt rond 35% van degenen die naar informatie zoeken, ook gebruik van online communities om over deze onderwerpen informatie uit te wisselen. Blijkbaar ervaart eenderde van hen het discussiëren over overheidsdiensten, verzekeringen en ziekte niet als ‘noodzakelijk kwaad’, maar als plezierig. Vooral voor aanbieders van zorg, verzekeringen, e.d. die bij hun contact met hun klanten gebruik maken van websites en sociale media is het nuttig om hierop in te spelen en dusdanig te opereren dat internetgebruikers ook bij deze onderwerpen een goed gevoel hebben.
* Deze informatie is afkomstig uit een door Flycatcher in opdracht van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg in november 2009 gehouden onderzoek onder 2042 internetgebruikers. Deze en andere resultaten van het onderzoek werden gebruikt bij de opstelling van het RVZ-advies Gezondheid 2.0, meer hierover lees je in het artikel Zorgsector moet werk maken van Gezondheid 2.0.