Social media

Maak je sociale MOOC sterker met een community: 10 tips

0

Een Massive Open Online Course (MOOC) is ideaal om studenten, medewerkers of geïnteresseerden bij elkaar te brengen en iets te leren. Maar hoe houd je zo’n MOOC sociaal? Waar moet je op focussen als je zelf een sociale MOOC ontwerpt? We gingen met elkaar in gesprek en verkenden het brede terrein van sociaal online leren en de kenmerken van een community. De conclusie? Behandel je MOOC als een community om deelname en leerproces te verbeteren.

xMOOCs en cMOOCs

Allereerst: duidelijkheid in de terminologie. Een MOOC is een Massive Open Online Course, een online cursus waar iedereen die maar wil aan mee kan doen. In de korte geschiedenis van Massive Open Online Courses geldt een onderscheid tussen xMOOCs: extended MOOCs en de cMOOCs: connectivity MOOCS.

De xMOOC is het bekendst. Dit zijn de online cursussen die worden aangeboden op platformen als Coursera, Udacity, en EdX. Het leermodel van een xMOOC is gericht op het overbrengen van informatie van een expert aan veel deelnemers; sommige xMOOCs hebben er meer dan honderdduizend. Aan de cMOOC ligt een andere filosofie ten grondslag. Deze connecitivity MOOCs leunen sterker op netwerken, community-denken, social learning en gaan ervan uit dat de deelnemers zelf veel bijdragen aan de MOOC. De cMOOC is dus een sociale MOOC.

Een community, wat is dat?

Wanneer is iets een community, hoe definieer je zoiets? Sommige mensen bedoelen met de term community het platform waarop de community met elkaar communiceert. Bijvoorbeeld in het geval van een Facebookgroep of een intranetomgeving. Maar een community is een groep mensen, en er komt ‘gevoel’ en ‘verbondenheid’ bij kijken. Het begrip community kent vele definities. De breedste: een groep mensen verbonden door een gemeenschappelijke deler. Dit gevoel van verbondenheid kunnen we objectiveren met de ‘sense-of-community-index’.

Van MOOC tot community: kan dat?

Een sociale MOOC is niet direct een community: de deelnemers delen dezelfde interesse in het onderwerp, maar voelen zich nog niet verbonden. Toch denken wij dat het beter is als in een sociale MOOC een community ontstaat, omdat het leerproces efficiënter, leuker en sneller verloopt. Deelnemers gaan dieper ervaringen, meningen en vraagtekens delen, wat nodig is om nieuwe kennis te genereren. Welke principes die een community faciliteren, kun je toepassen in een sociale MOOC?

1. Houd de MOOC klein

Randvoorwaarde voor het ontstaan van een community binnen een MOOC, is allereerst de groepsgrootte. De xMOOCs zijn simpelweg te groot om een sterke community te kunnen opbouwen, omdat niet iedereen op elkaar kan reageren. Denk bij de groepsgrootte aan maximaal een paar honderd man.

Tip. Bij een grotere MOOC kun je ook werken met subgroepen waarin mensen met een specifieke interesse elkaar kunnen ontmoeten.

2. Vertrouwen

Binnen een hechte community is sprake van vertrouwen. Mensen kennen elkaar, of voelen zich in elk geval zo bij elkaar op hun gemak dat ze informatie willen uitwisselen. Het is fijn als dat vertrouwen binnen een sociale MOOC ook ontstaat en groeit. Daar ligt een schone taak voor de moderator van een MOOC. Onder begeleiding van een betrouwbare en aanwezige moderator, zijn deelnemers eerder geneigd informatie te delen, hun twijfels onder woorden te brengen, discussie op gang te helpen, of vragen te stellen. En dat helpt de discussies te verrijken.

Tip. Nodig groepen deelnemers vanuit bestaande communities uit om mee te doen in je MOOC.

Binnen een hechte community is sprake van vertrouwen. Mensen kennen elkaar, of voelen zich in elk geval zo bij elkaar op hun gemak dat ze informatie willen uitwisselen.

3. Kennisdelen en kennis opdoen

Mensen in een community delen kennis met elkaar. En dan in het bijzonder op het gebied van de zogenaamde tacit knowledge. Sommige kennis laat zich nou eenmaal niet vatten in documenten of werkinstructies, maar ontstaat als gevolg van een discussie over zo’n document. Of als gevolg van een gesprek over gedeelde ervaringen. Binnen een sociale MOOC kan die tacit knowledge ontsloten worden, net als in een community. Mensen met dezelfde interesses zoeken elkaar op in fora om de discussie met elkaar aan te gaan. Doordat er vertrouwen is, delen ze hun tacit knowledge, wat een extra dimensie aan het leerproces geeft.

Tip. Zorg ervoor dat je vragen stelt over de praktijkervaringen van de deelnemers.

4. Connecting en collecting

In het geval van een sociale MOOC willen deelnemers via social learning kennis opdoen (collecting) en nieuwe mensen leren kennen (connecting). Verbinden met anderen, of connecten, kan bijvoorbeeld door andere deelnemers met elkaar in contact te brengen. De techniek binnen een MOOC moet dat mogelijk maken door bijvoorbeeld profielen te matchen. Kennis opdoen (collecting) in een sociale MOOC gebeurt niet alleen op basis van de input die de moderator aandraagt, maar juist ook met en dankzij elkaar. Het is immers een vorm van social learning. De MOOC moet daarom de mogelijkheid bieden om bronnen te delen en alle toegevoegde informatie overzichtelijk bij elkaar te zetten. Zo zien alle deelnemers welke kennis ze met elkaar hebben geoogst.

Tip. Breng deelnemers met een vergelijkbare vraag in contact en oogst door samenvattingen en bronnen lijsten in bijvoorbeeld Zeef, Listly of Storify.

MOOC en communities

5. Peer pressure

Groepsdruk is een bekend fenomeen dat het leerproces kan versterken. Als je klasgenootje op de lagere school zijn weektaak eerder af had, was je zelf meer geneigd een beetje tempo te maken. Zodra je in een MOOC kleinere leercirkels van een paar personen organiseert, zal die peer pressure toenemen en bijdragen aan het behalen van betere leerresultaten.

En niet alleen je studiegenoten helpen daarbij, ook de moderator en het platform waarbinnen de MOOC gevolgd wordt, spelen hierin een rol. Denk aan persoonlijke reminders van de moderator of automatische meldingen zodra iemand uit de MOOC een opdracht inlevert. Ook experts en sleutelfiguren (influencers) dragen bij aan de groepsdruk.

Tip. Benoem wat er goed gaat, bijvoorbeeld: 250 deelnemers hebben week 1 afgerond, Steven en Nadija hebben een mooi voorbeeld gedeeld.

6. Experts en sleutelfiguren

Binnen communities zijn er mensen met veel verstand van het onderwerp (experts) en mensen met een groot netwerk of veel naamsbekendheid (sleutelfiguren). Als binnen een sociale MOOC een community ontstaat, is het van belang juist die experts en sleutelfiguren (influencers) te betrekken bij de MOOC.

Dat begint al bij de werving van deelnemers: door de aanwezigheid van de influencers zullen potentiële mede-MOOC’ers sneller geneigd zijn zich aan te sluiten. Ook dragen deze influencers met hun grotere geloofwaardigheid een steentje bij aan de groepsdruk: andere leden van de MOOC doen beter hun best en reageren eerder op experts. Bovendien komt de nieuwe MOOC-kennis weer terecht in de eigen communities van de experts en sleutelfiguren, waardoor die kennis verder verspreid wordt.

Tip. Bedenk wie veelgenoemde experts zijn op het gebied van de MOOC en nodig ze uit een rol te spelen.

7. Reputatie opbouwen

Zodra mensen bij elkaar in een groep zitten, bouwen ze een reputatie op. Een sociale MOOC moet faciliteren dat mensen ook online reputatie kunnen opbouwen, zodat je kunt zien wat je mede-MOOC’ers in het verleden hebben gedaan en gepresteerd. Op deze manier kun je ook op basis van reputatie bepalen hoe serieus je een andere deelnemer neemt in een discussie.

Tip. Maak gebruik van likes en/of leadership-boards of noem deze influencers in communicatie naar de MOOC-deelnemers. Zorg dat persoonlijke profielen rijker worden naarmate deelnemers meer werk in de groep verzetten.

8. Online en offline verhouding

In dit digitale tijdperk is bij een leerproces sprake van een online gedeelte. Maar ook het offline-aspect blijft belangrijk. Naast een online platform waarop leden van een community samenkomen, kennisdelen of informatie uitwisselen, ontmoeten ze elkaar ook op evenementen, tijdens borrels of (bedrijfs)uitjes, of komen ze bij elkaar over de vloer. In een MOOC kan dit principe eveneens worden toegepast. Offline ontmoetingen of meet-ups versterken de onderlinge verbondenheid van de deelnemers.

Tip. Organiseer een meet-up aan het einde van de MOOC of stimuleer mensen om elkaar per regio op te zoeken.

8a. Off-topic content

Daarnaast moet het binnen een sociale MOOC mogelijk zijn om off-topic content toe te staan. Laat de MOOC’ers met elkaar lekker over ‘Wie is de Mol?’ of ‘Boer zoekt Vrouw’ praten. Laat ze hun eigen ‘huiskamergesprek’ of ‘stamtafel’ starten. Op die manier ontstaat sociaal kapitaal, leren deelnemers nieuwe dingen over elkaar en stijgt het onderlinge vertrouwen. En daar plukken ze tijdens het online leren weer de vruchten van.

Tip. Zorg voor een duidelijke plek op het platform waar deelnemers eigen discussies kunnen starten en stimuleer dit door daar zelf ook actief te zijn.

Laat de MOOC’ers met elkaar lekker over ‘Wie is de Mol?’ of ‘Boer zoekt Vrouw’ praten.

9. Publieke en privé-ruimtes

Veel mensen vinden het lastig om hun gedachten met een community van pakweg duizend man te delen en doen dat liever in een kleiner groepje. Dat heeft praktische implicaties voor een MOOC (die niet voor niets de naam ‘Massive Open’ draagt). Toch kan werken in groepjes flink bijdragen aan het onderlinge gevoel van vertrouwen.

Vergelijk het met een wijk: soms kom je graag iedereen tegen in het park, maar soms wil je ook even alleen met je buren praten. Een sociale MOOC functioneert beter als deelnemers zowel in publieke als in privé-ruimtes met elkaar kunnen sparren.

Tip. Wees je ervan bewust dat communicatie ook op andere platformen kan plaatsvinden, bijvoorbeeld in blogs van deelnemers.

10. Een warm, maar verplichtend welkom

Belangrijk in een nieuwe community: het gevoel van thuiskomen. Mensen voelen zich graag op hun gemak. Ook is uit studies gebleken dat mensen afhaken als de eerste interactie binnen een nieuwe groep niet goed wordt opgevolgd. Een persoonlijk welkom en een goede follow-up zijn dus cruciaal.

Het is het mooist als ook de andere leden van een community daar hun steentje aan bijdragen. Binnen een sociale MOOC speelt de moderator een belangrijke rol bij het onboarding-proces. Hij stuurt een nieuwe deelnemer bijvoorbeeld een persoonlijk berichtje en biedt hem of haar de mogelijkheid zich voor te stellen.

Ook kan het helpen als de moderator aangeeft dat er van dit nieuwe lid iets wordt verwacht: namelijk een serieuze bijdrage leveren aan het leerproces. Een warm, doch streng welkom, waardoor deelnemers zich thuis voelen én langer bij de les blijven.

Tip. Verwelkom alle deelnemers op een persoonlijke manier, waarin je laat zien dat je oprecht geïnteresseerd bent.

Pas de principes uit het community-denken toe

Om een sociale MOOC succesvol te maken, kunnen we principes uit het community-denken toepassen. In het ontwerp van de MOOC, in de techniek erachter en in de rol van de moderator. Als er eenmaal een community is ontstaan binnen een sociale MOOC, leren deelnemers sneller, beter en rijker.

Wat is jouw ervaring?

Heb je ervaring met een sociale MOOC, bijvoorbeeld als deelnemer, moderator of facilitator? Wat zorgde ervoor dat de MOOC echt sociaal werd? Wij horen graag jouw mening!