Aboutaleb en zijn speech: de leermomenten & 10 tips

Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam sprak na de rellen in zijn stad de relschoppers toe. Wat kun jij leren van zijn pitch? 10 concrete tips.

Voor wie de speech van Aboutaleb nog niet heeft gezien, hierbij eerst de video:

Wat ging goed?

1. Hij schetst de context

Zorg dat je publiek weet waar het over gaat, neem niet aan dat ze dat weten. Dat hoeft niet veel tijd te kosten. Aboutaleb schetst de context in slechts één zin: “Het is nu bijna 12 uur na de grote geweldsuitbarsting op Rotterdam-Zuid”.

2. Hij stelt vragen

Na die korte introductie begint hij direct met het stellen van vragen: “En? Ben je nu wakker geworden? Goed gevoel? Dat je de stad naar de vernieling hebt geholpen?”

In de eerste 80 seconden stelt hij 22 (!) vragen. Vragen stellen is een uitstekende manier om je publiek te betrekken bij je pitch. Wij kunnen een vraagteken niet ongemoeid laten, we gaan automatisch op zoek naar een antwoord.

3. Hij vraagt om introspectie

Het is een speech over normen en waarden, maar hij moraliseert niet met een opgeheven vingertje. Integendeel. Door te kiezen voor het stellen van vragen, dwingt hij de relschoppers tot introspectie. Iemand zelf laten nadenken en zelf tot een conclusie laten komen, is veel krachtiger dan zeggen dat iets fout is.

 4. Hij spreekt beeldend

“Voelt het goed om wakker te worden met een tas vol gestolen spullen naast je?” Je ziet die relschopper van gisteren voor je. Hoe hij ontwaakt. Hoe die tas daar staat. Hoe hij in eerste instantie daar tevreden naar kijkt.

Als je een boodschap over wil brengen, moet je je publiek meenemen in jouw denkwereld. Dat doe je door je zintuigen te gebruiken, zoals hier door mensen te laten zien wat er gebeurt. Of door een geur te beschrijven, een smaak of een geluid. Dan hangen we aan je lippen.

5. Hij gebruikt heldere, eenvoudige, actieve taal

Naast dat hij beeldend praat, spreekt Aboutaleb ook helder en eenvoudig. Niet: “Er zijn politie-agenten licht-gewond geraakt”,  nee: “Soms hebben jullie zelfs een blessure opgelopen”. Niet: “Er is geplunderd”, maar “Die spulletjes die je gestolen hebt”.

Vermijd altijd alle mogelijke jargon. Denk niet: als ik simpel praat, word ik niet serieus genomen. Integendeel. Wetenschappelijk onderzoek wijst juist uit dat hoe eenvoudiger je schrijft, hoe hoger je IQ wordt ingeschat.

6. Hij is concreet

Hij maakt duidelijk wat hij van ouders verlangt. Niet op een abstracte manier ‘u moet uw zonen ’s avonds thuishouden’. Nee, hij geeft heel concreet aan wat ze moeten doen: “Heeft u [uw zoon] gebeld? Zo van: kom je thuis? Het is 21:00 uur geweest?”.

7. Hij heeft een duidelijke structuur

Eerst het aanspreken van de relschoppers en hun ouders, vervolgens de ondernemers hulp beloven en daarna de dienders en andere ondersteuners bedanken. Daardoor kan hij ook meer dan een boodschap uitdragen.

Normaal gesproken blijft er maar één boodschap hangen van een pitch, maar hier is er een hele duidelijke boodschap voor elke groep. Denk na over je eigen gedrag (relschoppers), spreek je kind aan (ouders), wij gaan ons inzetten om je te helpen (ondernemers) en bedankt (ondersteuners).

8. Hij doet dingen in drieën en herhaalt ze

Over de 60 arrestanten zegt hij: “Wat betekent dat straks? Een strafblad. Wat betekent dat straks? Geen VOG. Wat betekent dat straks? Geen baan.” Drie dingen kunnen we makkelijk onthouden en geeft een indruk van alomvattendheid. En door de herhaling maakt hij duidelijk hoe belangrijk hij het vindt.

9. Wat hij zegt en hoe hij het zegt, komt 100% overeen

Met die ene opgetrokken wenkbrauw en de vragende blik komt hij cynisch over als hij zijn cynische vragen stelt. Als hij het over “waarden” heeft dan benadrukt hij de belangrijke woorden met zijn stem. Zolang een tekst helemaal ‘jou’ is, is het heel makkelijk om je lijf en je woorden overeen te laten komen.

Daarom adviseer ik altijd: werk met een waargebeurd verhaal dat je voor je kunt zien. Die hoef je niet te acteren, alleen maar te activeren.

Het laatste leermoment gaat in op wat in mijn ogen beter kon aan de speech:

10. Hij spreekt een groep met zowel vrouwen als mannen aan met ‘mannen’.

Als hij de 300 ingezette dienders bedankt zegt hij “Mannen, bedankt!”. Als vrouwelijke ex-militair weet ik uit eigen ervaring hoe vervelend het is om met ‘mannen’ of ‘jongens’ aangesproken te worden. Het voelt alsof je geen deel uitmaakt van de (overwegend mannelijke) groep.

Aboutaleb corrigeert zichzelf overigens direct door te zeggen “Er waren gisterenavond ook heel veel vrouwelijke dienders op de been”.

Mijn conclusie? Een 5-sterren pitch (5 uit 5).