Te druk om dit artikel te lezen? Dan is het tijd om tijd te maken

Column – De laatste tijd betrap ik mezelf vaak op gedachten als ‘Na de verbouwing van de keuken, heb ik weer meer tijd voor X’, of ‘de komkommertijd komt eraan, dan is er weer meer ruimte voor Y’.

Maar stiekem weet ik ook wel dat dat een illusie is. Volgende week of maand ben ik weer druk met andere projecten. Net als iedereen eigenlijk, want we lijken met z’n allen wel drukker dan ooit. Post-pandemie ‘mag alles weer’ en lopen de (werk)agenda’s tegen beter weten in weer net zo vol als ze twee jaar terug zaten. De productiviteit die op kantoor wat lager ligt dan thuis is weer even wennen. Om maar niet te beginnen over alle life-events zoals office/housewarmings, (werk)jubilea en huwelijksfeesten die, zo lijkt het, allemaal tegelijk moeten worden ingehaald.

Druk, druk, druk!

Ik merk het in mijn vriendenkring, in mijn zakelijke netwerk en zie de tendens online. De vraag ‘Hoe gaat het met je?’ wordt weer steeds vaker beantwoord met ‘Druk, druk, druk!’. Zowel op werkgebied als privé.

‘Druk’ is nogal een cliché antwoord, maar tegelijkertijd best bijzonder. Want: gaat het dan eigenlijk goed of slecht? Druk zijn wordt vaak geïnterpreteerd als iets positiefs, maar is dat wel zo? En waar ligt de grens tussen prettig druk en té druk? Spoiler: dat verschilt natuurlijk per persoon.

Tijd maakt gelukkiger

Eigenlijk leven we in time poverty, zoals Ashley Whillans (assistent professor aan de Harvard Business School) het in haar onderzoek naar geluk noemt. Roland Grootenboer verwoordt het in zijn nieuwsbrief mooi:

Tijdsarmoede trekt ons leeg en maakt ons ongelukkig, omdat het voelt alsof we constant tijd tekort komen.

Volgens het onderzoek van Whillans zijn mensen gelukkiger als ze tijd prioriteit geven boven geld. Oftewel: geld maakt niet gelukkig, maar tijd wel. Tijd met je geliefden bijvoorbeeld. Het is waarschijnlijk niet moeilijk om je daarin te herkennen, maar soms wel om ernaar te leven.

Waarom we zo druk zijn

Tijd is een groot goed en je hebt gelukkig voor een groot deel zelf in de hand hoe je die tijd besteedt. Maar hoewel minder druk zijn aantrekkelijk klinkt, krijgen we dat maar moeilijk voor elkaar.

In de TEDtalk ‘The real reason you feel so busy (and what to do about it)’ die YouTube me onlangs onder m’n neus schoof, legt professor Dorie Clark uit hoe dat komt. Want hoewel voor de hand ligt dat meetings en e-mail veel van onze tijd opslurpen, is er meer aan de hand.

Volgens onderzoek van de Columbia University (pdf) zijn er drie dieper liggende redenen waardoor we druk blijven, die interessant zijn om eens bij stil te staan.

1. We voelen ons belangrijk of gewild als we druk zijn. En dat gevoel is, hoe graag we ook willen, lastig om op te geven.
2. Het menselijke brein kan lastig met onzekere factoren omgaan. Clark geeft een voorbeeld: stel je moet de sales met 30% verhogen, maar je hebt geen idee hoe je dat aanpakt. In plaats van de onzekerheid van het zoeken naar de juiste tactiek, neigen veel mensen ernaar om meer te doen van wat ze al deden. Omdat dat makkelijker is en de onzekerheid wegneemt. En in bredere zin dan onze werkzaamheden: we houden onszelf liever druk, dan dat we tijd hebben om na te denken over soms oncomfortabele, maar belangrijke vragen als ‘Past deze baan of carrière wel bij mij?’.
3. We gebruiken ‘druk zijn’ om bepaalde dingen niet onder ogen te hoeven komen. Als voorbeeld noemt Clark het gemis van zijn overleden kat. We gebruiken ons werk als ‘verdoving’.

Minder willen & keuzes maken

Dus, hoe kom je uit die natuurlijke neiging om altijd maar druk te zijn? Door eerlijk te kijken naar wat er achter die dagelijkse drukte schuilgaat. En door eerlijk te zijn over wat ons motiveert, zodat we andere keuzes kunnen maken over hoe en met wie we onze tijd besteden, is Clarks advies.

We need to recognize that real freedom is about creating the space so that we can breathe, the space so that we can think. Ultimately, real freedom is about choosing how and with whom we want to be spending our time. – Dorie Clark

Wat natuurlijk ook helpt, is minder willen of dingen uitzetten in de tijd. In dit Frankwatching-artikel over de eindigheid van onze tijd deelt Arjan Broere daar mooie inzichten over, inclusief 10 tips om eens wat minder te doen.

Wie weet inspireert het je om in de aanstaande ‘komkommertijd’ de tijd te nemen om kritisch naar je agenda en to do-lijst te kijken. Waar ben je zo druk mee? Zijn er dingen die je anders aan kunt pakken? En ben je nog blij met wat je allemaal doet? Tijd om de regie weer in handen te nemen.

Dit artikel verscheen eerder in de Frankwatching Weekly.