Innovatie

Facebook: een haat-liefde verhouding

0

Facebook heeft sinds haar oprichting in 2004 enorme veranderingen doorgemaakt. Niet geheel zonder weerstand. Denk aan de kritiek op het aangepaste nieuwsoverzicht. Ook het uitrollen van Timeline gaat niet zonder horten of stoten. Toch blijven gebruikers trouw. Zelfs wanneer privacyschending steeds vaker uit komt. Maar hoe lang komt Facebook hier nog mee weg?

Facebook door de jaren heen

De gebruikersprofielen van Facebook zijn door de jaren heen regelmatig aangepast. Hierbij een chronologisch overzicht:


Dislikes

Toch zijn het niet de aanpassingen in de gebruikersprofielen die het meeste stof doen opwaaien. Pas met de komst van Timeline is er voor het eerst echt kritiek op het profiel. Daarvoor werden voornamelijk aanpassingen in het nieuwsoverzicht aangevallen.

Nieuwsoverzicht

De eerste massale negatieve uitingen stammen uit 2009, toen de stream voor het eerst het belangrijkste aspect werd en real-time werd weergegeven. Tja, het leek toen nog heel baanbrekend.

Volgens critici probeert Facebook hiermee te veel op het hard groeiende Twitter te lijken. Grappig is dat tevens de verwijzing wordt gemaakt naar het stagnerende MySpace. Tijden veranderen…

 

In 2011 was het opnieuw raak toen Facebook het nieuwsoverzicht volledig op de schop gooide. Om niet achter te blijven op Google+ werden eerder al de vriendenlijsten aangepast (informatie gerichter delen met vrienden). Ditmaal introduceert Facebook de ticker (inderdaad, een newsfeed in een newsfeed), kun je  topstories markeren en wordt het nieuwsoverzicht aangepast op relevantie en frequentie van gebruik. Het gevolg was een stortvloed aan – vaak creatieve – uitingen van kritiek.

We vroegen het ons imagopanel en ook uit deze steekproef blijkt dat verreweg de meeste gebruikers het niet eens zijn met de aanpassingen.

Bijna de helft van de stemmers (46%) vindt de aanpassingen vervelend. Een relatief grote groep (bijna 13%) gaat een stapje verder en dreigt over te stappen op Google+

Timeline

Inmiddels is Timeline bijna volledig uitgerold. Inderdaad, je online leven krijgt hierdoor een steeds prominentere plek. Los van de psychologische gevolgen (lees Facebook depressies) is het een leuke plek om je creativiteit kwijt te kunnen. De coverfoto biedt namelijk veel mogelijkheden. We vroegen ons imagopanel wat ze nu eigenlijk van deze profielveranderingen vinden. Opvallend is dat ze – slechts 3 maanden later! – een stuk milder gestemd zijn. Uit deze steekproef blijkt dat een groot deel (37,5%)  Timeline al vrijwillig gebruikte en dat het overgrote deel (bijna 54%) volgzaam afwacht totdat het automatisch wordt ingesteld. Slechts een kleine groep (0,01%)  durft nog een overstap naar Google+ te overwegen…

Het lijkt er dus op dat we steeds afhankelijker worden van Facebook. Uiteraard door toedoen van Facebook zelf. Zo is de samenwerking met music streaming- en sharingsdienst Spotify geniaal te noemen. Je hebt namelijk een Facebook account nodig om in te kunnen loggen en gebruik te kunnen maken van de diensten van Spotify. Maar zoals het een echte Nieuwe Media gebruiker betaamt, hebben we ook hier kritiek op.

Toch is het opvallend dat de reacties milder worden. Natuurlijk is het mens eigen om zich af te zetten tegen verandering, maar evenredige veranderingen worden nu veel volgzamer ontvangen. Vreemd, aangezien de misstappen die Facebook begaat, breed worden uitgemeten in de media.

Screw ups

Dat Facebook geen lieverdje is, lijkt een understatement. Naast beschuldigingen van belastingontduiking heeft Facebook er een handje van om de regels op het gebied van privacy aan de laars te lappen. Denk hierbij aan aanklachten op het gebied van gezichtsherkenning en het bewaren van verwijderde foto’s.  Ook worden Facebookgebruikers zelfs nadat ze zijn uitgelogd nog steeds gevolgd.

Privacyinstellingen

Kijkend naar een chronologisch overzicht van de privacyinstellingen valt het op dat Facebook hiermee een duidelijk verhaal vertelt. Waar in 2004 alles nog om de gebruiker draaide – “No personal information that you submit to The facebook will be available to any user of the Web Site who does not belong to at least one of the groups specified by you in your privacy settings”– worden de instellingen steeds ruimer en kan iedereen meekijken – “Certain categories of information such as your name, profile photo, list of friends, gender, geographic region, and networks you belong to are considered publicly available to everyone, including Facebook-enhanced applications, and therefore do not have privacy settings”– Uiteraard staan de standaard instellingen op ‘voor iedereen openbaar’ en om dit aan te passen dien je er bijna een handleiding op na te slaan.

Advertenties

Facebook kondigde eerder al aan dat er advertenties geplaatst gaan worden in het nieuwsoverzicht. Ook zal de ticker voorzien worden van gesponsorde verslagen. Een mooie cashcow, maar uiteraard gaat Facebook een stapje verder. Bij advertenties wordt namelijk vermeld welke vrienden het bedrijf of het product in de advertentie leuk vinden. Daarbij worden de naam en foto van deze vrienden getoond. Volgens autoriteiten is dit in strijd met de wet waarin staat dat de naam en foto van een individu niet gebruikt mogen worden in betaalde advertenties zonder expliciete toestemming.

Opvallender is misschien nog wel dat Facebook erkent dat het informatie uit statusupdates gebruikt voor gerichte advertenties. Een gebruiker die bijvoorbeeld iets post over een bepaald evenement, kan hier dus een reclame van verwachten. Facebook bevestigt dat het deze informatie ook kan gebruiken als het Facebooklid de informatie slechts deelt met een beperkte groep en het dus geen openbare status update is. Verder bevestigt Facebook dat de Like-knop ook gebruikt wordt voor advertenties. Zelfs als een gebruiker een bericht, foto of video liked op de website van een externe partij, kan Facebook deze informatie gebruiken in advertenties.

Facebook benadrukt dat deze informatie wel wordt gebruikt, maar niet gedeeld wordt. Maar is dat wel zo?

Privégegevens

Met name applicaties op Facebook krijgen toegang tot meer persoonlijke data dan aanvankelijk gedacht werd. En zelfs wanneer je er goedkeuring voor geeft, heb je de wijze waarop deze gegevens gebruikt worden niet altijd in de hand. The Wall Street Journal deed onderzoek naar de 100 meest gebruikte apps op Facebook. Hieruit blijkt dat sommige apps gebruik maken van e-mailadressen, huidige locatie en seksuele voorkeur. Niet alleen van de app gebruiker zelf, maar ook die van vrienden. Wanneer een appgebruiker toestemming geeft, wordt de bevriende gebruiker echter niet op de hoogte gebracht. Zo maakt het populaire Skype bijvoorbeeld gebruik van foto’s en verjaardagen van gebruikers én vrienden.

Uit het onderzoek blijkt tevens dat de 10 populairste Facebook-applicaties privégegevens, zoals user-id’s doorsturen naar adverteerders! De volgende link geeft een volledig overzicht van de gegevens die toegankelijk zijn voor applicaties. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen:

  • Basic permission: de informatie die ook zonder toestemming gedeeld wordt;
  • User permission: waar de gebruiker – vaak blindelings – zelf toestemming voor geeft;
  • Friends permission: de informatie die van de vrienden van de gebruiker na toestemming gedeeld wordt;
  • Sensitive information: een grijs gebied.

Momenteel lijkt Facebook er steeds makkelijk vanaf te komen. Zo werd in november van vorig jaar nog een schikking getroffen en hoefde Facebook niet eens schuld te bekennen. Verder blijft het vaak bij de dreiging van een boete. Facebook reageert heilig en benadrukt dat het allemaal bedoeld is om gebruikers meer gemak te bieden op andere websites. Zo zouden adresgegevens automatisch ingevuld kunnen worden bij bijvoorbeeld een webwinkel. Maar hoe lang komt Facebook hier nog mee weg?

Wanneer verwijder jij je Facebook profiel?

We hebben de 5 grootste screw ups op een rij gezet om te kijken wat voor gebruikers de druppel is. De vraagstelling is met name interessant omdat alle 5 de screw ups al in praktijk zijn doorgevoerd.

Uit deze (nog lopende) steekproef blijkt nu al dat de eerder bekritiseerde aanpassingen in het design ook hier minder relevant blijken voor de gebruikers. De angst voor het verkopen van privégegevens is veruit de grootste drijfveer voor het verwijderen van het Facebook profiel (61%). Het is een beknopte steekproef, maar de resultaten zijn overduidelijk. Ook een dubbelcheck op LinkedIn laat dezelfde verhouding zien.

Hebben we hier te maken met onwetendheid? Wake up! Wanneer betalende adverteerders ongevraagd toegang krijgen tot jouw persoonlijke gegevens, worden je privégegevens toch echt verkocht! De volgende illustratie belicht waarschijnlijk het best wat hier aan de hand is.

 

Facebook forever?

Het zal een kwestie van tijd zijn voordat de gebruiker bovenstaande boodschap ook door gaat krijgen. Toch denk ik niet dat dit Facebook de das om gaat doen. Immers, uit verschillende onderzoeken blijkt dat gebruikers van bestaande gratis platforms zijn gewend aan reclame en dit graag voor lief nemen. Nee, ik denk dat Facebook zichzelf onderuit haalt door haar gedrag.

Met alle winden mee waaien

Facebook waait met alle winden mee. In 2009 kwam Twitter sterk opzetten.  Gevolg, Facebook komt met een nieuwsoverzicht waarin status updates de overhand hebben en real time worden weergegeven. Google komt met Google+. Uiteraard, Facebook past haar nieuwsoverzicht compleet aan, laat gebruikers informatie gerichter met groepen vrienden delen (zoals bij kringen), richt een video chat in en Zuckerberg kondigt de concurrentiestrijd openbaar aan. Conclusie, als je teveel op je concurrenten wilt lijken, is de meerwaarde van je platform weg. Mensen hebben dat snel genoeg door, blijkt ook uit onderstaande afbeelding.

Ik heb dan meer op met Kevin Thau, de vice-president voor business and corporate development bij Twitter, die zich afzijdig houdt en simpelweg aangeeft dat Twitter geen Social Network is maar een microblogging dienst. Zo kan het ook.

Angstaankopen

Zuckerberg lijkt de hete adem van Google+, Twitter, LinkedIn – en elke andere potentiële dreiging – in zijn nek te voelen. Onlangs werd bekend gemaakt dat Facebook Instagram gekocht heeft voor maar liefst 1 miljard dollar. Natuurlijk, Facebook heeft baat bij een goede photosharing app. Toch werd het bedrijf onlangs nog geschat op maximaal een half miljard dollar. Zuckerberg zelf geeft aan dat het niet om de gebruikers of de techniek gaat, maar om de 12 talentvolle medewerkers.

Het lijkt er meer op dat Facebook een monopoliepositie wil creëren, waarbij succesvolle start-ups worden overgekocht, de gebruikers en medewerkers meegaan, en zo concurrenten buiten spel worden gezet. Foei!

Schoenmaker blijf bij je leest

In een samenleving waarin de consument steeds kritischer wordt, het beu is om steeds weer door grote corporaties voor de gek gehouden te worden, het belang van online veiligheid steeds beter inziet en ook steeds meer behoefte heeft aan authenticiteit, lijkt het me verstandiger voor Facebook om zich weer meer om haar gebruikers te gaan bekommeren. Dus Meneer Zuckerberg, blijf bij uw leest.

Wat denken jullie, gaat Facebook dezelfde toekomst tegemoet als MySpace?