6x grenzen stellen op de werkvloer

Ik ben goed in een heleboel dingen, maar grenzen stellen is er geen van. Vaak is de ‘ja’ mijn mond al uit voordat mijn hoofd nagedacht heeft over of het wel zo’n goed idee is. Herken je dat? Tijd om in de wondere wereld van grenzen stellen op het werk te duiken.

Grenzenscripts

Melissa Urban scheef het praktische boek ‘Zo stel je grenzen‘ (affiliate). Naast dat ze uitlegt hoe je een grens stelt, deelt ze een heleboel scripts die je inspireren om nee te zeggen. Voor de besproken situaties deelt ze steeds een groen, geel of rood grenzenscript. Wat betekent iedere kleur?

Groen

Laag risico, dus de zachtste taal. Je neemt aan dat de ander per ongeluk te ver is gegaan en je grenzen wel degelijk wil respecteren. Je grenzentaal is duidelijk, welwillend en vriendelijk. Potentiële consequenties blijven onuitgesproken, omdat je uitgaat van goede bedoelingen.

Geel

Verhoogd risico, dus stevigere taal. Je gaat hiertoe over omdat je groene grens niet is gerespecteerd, of omdat je op basis van eerdere ervaringen inschat dat de dreiging hoger is. Je grenzentaal is nog even duidelijk als eerder, maar krachtiger. Bij geel kun je er ook al een consequentie aan verbinden als dat gepast voelt.

Rood

Ernstig risico, dus je meest directe taal. Op dit punt wordt je gezondheid, je veiligheid of de relatie bedreigd, en je taalgebruik moet weerspiegelen hoe ernstig de situatie is. Je blijft vriendelijk, maar dit is wel de laatste waarschuwing en je benadrukt dat je bereid bent om actie te ondernemen. Spreek de consequentie helder uit en wees klaar om de daad bij het woord te voegen.

6 voorbeelden van grenzen stellen op de werkvloer

Ik heb een aantal situaties uit het boek gehaald waarvan ik denk dat we er allemaal weleens mee te maken krijgen op de werkvloer. Je winst is groot als je weet hoe je in deze situaties je grens aangeeft. Klaar voor wat handvatten?

1. Hoe kan je nee zeggen tegen een baas die je maar taken blijft toeschuiven terwijl je te al te veel op je bord hebt?

Groen:
‘Ik kan dit er alleen bij nemen als ik toestemming krijg om andere taken uit te besteden of (tijdelijk) op een laag pitje te zetten.’ Deel een lijst met je huidige taken waarop staat wie de eindverantwoordelijke is, hoever je gevorderd bent en wat je deadlines zijn.

Geel:
‘Normaal zou ik dat met alle plezier oppakken, maar vanwege taak X, Y en Z heb ik op dit moment echt nul vrije ruimte.’

Rood:
‘Ik zit met mijn huidige werklast al tegen het breekpunt aan. Als ik er nog iets bij neem, heeft dat een negatieve impact op mijn prestaties en resultaten, en bovendien op mijn geestelijke gezondheid. Laten we een afspraak inplannen om te overleggen over mogelijke oplossingen.’

2. Hoe zeg je vriendelijk tegen je collega’s dat ze je met rust moeten laten?

Dit is vooral relevant als je in een kantoortuin werkt en je om de haverklap wordt gestoord door iemand die een praatje met je wil maken, vaak net op het moment dat je je echt wil en moet concentreren.

Groen:
‘Ik ben even heel druk ergens mee bezig. Kan ik later langskomen/ je straks spreken in vergaderruimte X/ samen met je lunchen?’

Geel:
‘Ik heb mijn koptelefoon altijd op als ik me echt moet concentreren. Ik kom straks naar je toe als ik klaar ben.’

Rood:
Maak een bordje voor op de achterkant van je stoel of de muur met de tekst ‘NIET STOREN A.U.B.’. Laat je baas en collega’s weten dat je zo wilt voorkomen dat je onderbroken wordt op de drukste momenten van je dag. Uiteraard laat je het bordje niet de hele dag hangen…

3. Hoe maak je duidelijk dat je niet eindeloos wil vergaderen?

Je hebt constant online vergaderingen die uitlopen (vaak omdat ze niet op tijd beginnen). Je bent niet de eindverantwoordelijke, maar het is gewoon niet prettig als anderen je tijd niet respecteren. Hoe zeg je er beleefd iets van?

Groen:
‘We hebben maar een uurtje de tijd, dus als iemand van tevoren een agenda kan rondsturen, zou dat fijn zijn.’ Controleer of dat dat ook gebeurt en als dat niet is gebeurt, kun je de vergadering weigeren.

Geel:
(5 minuten voor het geplande einde) ‘Ik zie dat we nog maar vijf minuten hebben. Zijn er nog belangrijke onderwerpen die we moeten doornemen?’

Rood:
‘Ik moet er nu echt een punt achter zetten. Als er verder nog iets te bespreken valt, ontvang ik daarover graag een mailtje.’ Verlaat het gesprek.

4. Hoe maak je duidelijk dat je niet constant buiten kantoortijden over wil werken?

Je collega’s blijven je met werk opzadelen als je op het punt staat om te vertrekken. Je hebt geen kinderen (en de meesten van je collega’s wel), dus het is moeilijk om nee te zeggen, maar jouw vrije avonden zijn ook belangrijk.

Groen:
‘Ik kan vanavond niet blijven, maar morgenochtend help ik met alle plezier.’

Geel:
‘Geen tijd, ik sta op het punt om te vertrekken.’

Rood:
Terwijl je onderweg naar buiten bent: ‘Ander moment.’

5. Hoe zorg je dat je als je ziek bent niet gestoord wordt met werkvragen?

Je hebt je ziekgemeld, maar collega’s blijven bellen en appen met vragen. Het kan zijn dat je je goed genoeg voelt om te antwoorden, maar de mogelijkheid om je ziek te melden is er niet voor niets, en je herstelt sneller als je gewoon rust hebt. Wat kan je antwoorden als zoiets gebeurt?

Groen:
Stel een afwezigheidsbericht in op je e-mail en op je voicemail. Beantwoord appjes met: ‘Ik zit vandaag ziek thuis en kan niet helpen. Probeer het bij collega X.’

Geel:
‘Vandaag ben ik ziek thuis en ik zet straks mijn telefoon uit om wat rust te pakken.’ Zet je telefoon dan ook echt op stil en reageer niet meer, anders ga je jezelf tegenspreken.

Rood:
(Dit bericht is een e-mail naar je baas.) ‘Ik heb me ziekgemeld, maar ik blijf telefoontjes en berichten over werkzaken krijgen. Mijn gezondheid is nu belangrijker, dus ik ben niet beschikbaar. Ik zou dit graag met je bespreken als ik terug ben, zodat we een plan kunnen maken om te voorkomen dat ik of anderen hier een volgende keer mee te maken krijgen. Je bent het vast met me eens dat werknemers niet met extra stress opgezadeld moeten worden als ze al ziek zijn.’

6. Wat als je baas constant met de eer voor jouw ideeën strijkt?

Groen:
Onder vier ogen: ‘Ik ben blij dat je het een goed voorstel vond om (beschrijf hier jouw idee), maar het was prettig geweest als je in de vergadering had verteld bij wie dat voorstel vandaan kwam. Het voelde nu een beetje scheef.’

Geel:
Zorg dat je voortaan alles documenteert. Als je een idee met je baas deelt, stuur dan een follow-up: ‘In ons gesprek van vanmiddag heb ik geopperd om (beschrijf jouw idee). Graag hoor ik of ik mijn plan met anderen mensen kan delen.’

Rood:
Tijdens de vergadering: ‘Bedankt daarvoor, (naam manager). Aangezien ik de persoon ben bij wie het idee vandaan komt, is het misschien handig als ik het budget en de planning deel, die ik al in grote lijnen uitgewerkt heb.’

Rood is min of meer een oorlogsverklaring, maar je baas is een belabberd leidinggevende als hij of zij niet begrijpt dat jouw goede ideeën sowieso al op hem of haar afstralen. Alles in geschreven vorm bevestigen is een goede tussenstap om duidelijk te maken dat je het serieus meent met je grens.

Over het boek

Wat ik zo fijn vind aan ‘Zo stel je grenzen‘ (affiliate) is dat het heel praktisch is met de uitgewerkte scripts. In theorie weten we allemaal wel wat een grens is en hoe je er een stelt, maar hoe doe je dat concreet. Wat kan je zeggen? Dat wordt uitvoerig besproken in het boek van Urban. De situaties waarvoor scripts zijn uitgewerkt zijn heel divers, van werksituaties tot situaties met je bemoederende (schoon)moeder en het huwelijk.

Dit is zo’n boek dat je binnen handbereik hebt liggen en waar je regelmatig eens doorheen bladert om je weer te realiseren dat nee echt heel oké is.