AI lost niks op als je leiderschap nog uit 1995 komt

Iedereen roept het: ‘’AI gaat ons werk veranderen.’’ Toch gebeurt er op heel veel plekken nog he-le-maal niets. De tools zijn er. De cursussen zijn gevolgd. De dashboards staan vol data. En iedereen op de werkvloer blijft draaien op oude reflexen: controleren, plannen, rapporteren en herhalen.

We kopen technologie en automatisering alsof dat voldoende is. Maar zonder nieuwe skills, mindset en manier van werken verandert er … precies helemaal niks. Het ligt niet aan AI. Technologie kan je bedrijf klaarstomen voor de toekomst, maar je mensen en leiders moeten daar wel klaar voor zijn!

Nieuwe tools, maar oud gedrag

Op papier klopt het allemaal: snelle technologie, kortere doorlooptijden en eindeloze dashboards vol data. Maar als je rondloopt op kantoren, in magazijnen en op de werkvloer zie je vaak iets anders:

• Managers die Excel-sheets doorsturen en dat ‘’leiden’’ noemen.
• Medewerkers die prima weten hoe ChatGPT werkt, maar geen idee hebben waarvoor ze het kunnen gebruiken.
• Teams die wel weten dat ze slimmer kunnen werken, maar niet de ruimte krijgen om het echt anders aan te pakken.

Laat dat nou precies het probleem zijn: we vernieuwen onze tools, maar niet onze mindset en ons leiderschap!

We stoppen duizenden euro’s in AI-tools en we verwachten grootste dingen. Wat we werkelijk krijgen? Oude problemen, maar dan sneller

De gap in skills die niet gezien wordt

De meeste organisaties vragen zich af: hoe kunnen we zo snel mogelijk automatiseren? Welke processen kunnen we slimmer inrichten? Hoe besparen we tijd? De belangrijkste vraag is eigenlijk: ‘Hebben onze mensen de vaardigheden die nodig zijn om met die technologie te werken?’

Dat betekent dat:

• Niet iedereen snapt wat AI kan, en vooral ook wat het niet kan.
• Veel professionals missen data-geletterdheid.
• Creativiteit en kritisch denken worden belangrijker, maar krijgen geen ruimte.
• Er is gebrek aan veranderingsbereidheid: de wil om werk anders te organiseren.

Je kunt dus wel AI in huis halen, maar zonder vaardigheden die passen bij deze nieuwe wereld blijft alles bij het oude.

Automatiseer maar iets

Je kunt tegen iemand zeggen dat hij slimmer moet werken, dat ze processen moeten automatiseren en dat ze AI moeten inzetten. Waarschijnlijk zal hij knikken, hij ziet de voordelen en vindt de tools interessant.

En er gebeurt ….. Niks. Waarom?

Gedragsverandering gaat nooit vanzelf. Zeker niet als het complex, abstract of spannend is. Want de menselijke reflex bij iets nieuws is niet actie, het is afwachten. Want wat betekent dit voor mijn werk? Of als ik het verkeerd doe? Wat als het misgaat en ik afgerekend word?

Het implementeren van nieuwe technologie raakt aan die onzekerheid. Zonder duidelijke richting, veilige kaders en voorbeelden van hoe het wél kan, doen mensen wat ze altijd doen: niks veranderend.

Bron: Darya Palchikova/Shutterstock

Gedrag verandert niet door instructie, wel door leiderschap

“Automatiseer maar iets” is net zo vaag als zeggen “doe maar even wat”. Aan de ene kant klinkt het als vrijheid, maar eigenlijk is het een verlamming. Leiders spelen een grote rol in technologische gedragsverandering. Dit vraagt om leiders die:

• Kaders geven: wat verwachten we precies?
• Inspireren: waarom doen we dit eigenlijk?
• Begeleiden: waar begin je zonder te verdwalen?
• Veiligheid bieden: fouten maken mag en experimenteren hoort erbij.

Zonder dit blijft automatiseren niet gaande. Geen beweging.

Van weerstand naar leerstand

Dat ondervond ik ook in mijn werk. Iedereen vond automatiseren een goed idee, zolang ze zelf niet hoefden te bedenken hoe. En logisch want iedereen heeft het druk. Dus toen ik merkte dat een demonstratie geven van ChatGPT niet zoveel veranderden in onze werkwijze, ben ik gestart met iets belangrijkers. In plaats van te pushen gaf ik een aantal sessies:

• Inspireren: wat is er mogelijk als je wel automatiseert? Wat levert je dat op?
• Concretiseren: noem drie taken die jij elke week herhaalt.
• Bouwen: een proces kiezen en dan automatiseren. Samen.

Toen ik deze drempel verlaagde en de eerste successen zichtbaar werden, kwam er beweging en enthousiasme. Niet omdat mensen uit zichzelf veranderen, maar wel omdat ze werden meegenomen in de verandering. Verandering gebeurt niet als je mensen vertelt wat ze moeten doen. Verandering gebeurt pas als je laat zien waar iemand kan beginnen, en de veiligheid geeft om het ook echt te proberen.

Vijf tips om vandaag te starten met automatiseren

1. Begin klein: verwacht geen complete AI-experts. Begin met datageletterdheid of leer collega’s prompts schrijven voor ChatGPT.
2. Maak leren concreet: geen generieke trainingen, maar workshops waarin mensen hun eigen werk slimmer leren maken. Lekker laagdrempelig en praktisch.
3. Beloon initiatief: vier kleine successen. Niet alleen de technische oplossingen, maar ook de mindsetverandering.
4. Verweef skills in de werkweek: maak ‘leren automatiseren’ zichtbaar en onderdeel van de dagelijkse praktijk, niet iets ‘voor erbij’ of op vrijdagmiddag. Wij plannen maandelijks een moment in waarin ik het team meeneem in een AI-update, wat er trending is en hoe je hiermee aan de slag kunt.
5. Leiders moeten het goede voorbeeld geven: een organisatie verandert niet van onderaf als leiders niet meebewegen. Als een manager zelf AI verafschuwt, waarom zou het team het dan omarmen?

Wat vraagt dit van jou als leider?

We kunnen er niet omheen: AI neemt steeds vaker dagelijkse taken over. De rol van leiders wordt anders. Je hoeft echt niet de slimste techneut van het kantoor te zijn of alles van AI te snappen.

Wat je wel moet zijn is een gids. Iemand die een plan maakt, ruimte creëert en durft te vertrouwen op zijn mensen als de controle losgelaten wordt.

Daar hoef je niet méér AI-systemen voor aan te schaffen, maar wel een andere manier van leiden:

• Je moet vragen durven stellen die nog geen antwoorden hebben.
• Je moet veiligheid bieden, juist als processen veranderen.
• Je moet ruimte geven voor experimenteren, ook als het schuurt.
• Je moet de moed hebben om oude structuren durven los te laten.

Al deze veranderingen vragen om leiderschap dat niet blijft hangen in 1995, maar leiderschap dat past bij de snelheid, onzekerheid en mogelijkheden van vandaag. Want zeggen tegen je medewerkers dat ze ‘iets’ moet automatiseren is makkelijk. Zorgen dat ze het kunnen, willen en durven – dat is leiderschap.

Verandering is een kwestie van leiderschap

Zonder de juiste skills, zonder ruimte om te leren en zonder leiders die vooruit durven kijken, verandert er … Niets. Nieuwe tools lossen niks op als je manier van werken hetzelfde blijft als in het verleden. AI is geen toverstok, wel een spiegel. En die laat zien dat oude reflexen, oude patronen en oud leiderschapsgedrag je organisatie vasthouden. De vraag is niet of AI je werk verandert. Maar durf jij als leider te veranderen?

Of houd je je vast aan het verleden? Verandering is geen kwestie van technologie. Het is een kwestie van leiderschap.

Home < AI lost niks op als je leiderschap nog uit 1995 komt