Blockchain: 3 aandachtsgebieden voor overheden

De Nederlandse overheid kan een rol van betekenis spelen als het gaat om blockchain. Ze kan de technologie bijvoorbeeld tijdens het stemproces inzetten. Maar ook in de ontwikkeling van een nationale crypto kan ze voorlopen, net als met het zorgen voor betere wet- en regelgeving.

In eerdere blogs schreef ik al over lokale overheden in Nederland die experimenteren met blockchain en hierin vooroplopen. Zo gebruiken ze het bijvoorbeeld om administratiekosten terug te dringen. Ook onze nationale overheid wil graag een koppositie pakken, maar dan vooral op gebied van regelgeving rondom cryptovaluta.

Maar ik denk dat de Nederlandse overheid ook op drie andere gebieden met blockchain een grote rol van betekenis kan spelen, namelijk:

• In het stemproces tijdens verkiezingen
• Met een nationale crypto
• Zorgen voor betere algemene wet- en regelgeving rondom de technologie

Stemmen met blockchain

Anno 2019 stemmen wij in ons hoogtechnologisch ontwikkeld land nog steeds met een rood potlood en een gedrukt stembiljet. En dat terwijl we voor de zomer maar liefst drie keer naar de stembus gaan: voor de verkiezingen van de Provinciale Staten, het Europese Parlement en de Waterschappen.

Het is nu nog een pittige klus om de uitslagen van verkiezingen snel en accuraat bekend te maken. Alleen al in Limburg hadden vier gemeenten tijdens de Gemeenteraadsverkiezingen vorig jaar te maken met een hertelling. In mijn woonplaats Maastricht moesten maar liefst 50 ambtenaren twee dagen extra werken. Hoewel er ‘slechts’ 29 fouten werden geconstateerd, veranderde dit wel de verkiezingsuitslag. Het CDA verloor een volle zetel aan D66.

Hart van de democratie

Het stemproces is het hart van de democratie en moet dus zo vlekkeloos mogelijk verlopen. Maar in diverse (vooral ontwikkelings-) landen bestaat er tijdens de verkiezingen nog veel fraude en corruptie.

Blockchaintechnologie kan dit tegengaan. Gehackte en gemanipuleerde stemcomputers behoren tot de verleden tijd met blockchain. Want het is bijna niet mogelijk de blokken data op de ‘chain’ te veranderen.

De technologie kan er ook voor zorgen dat uitslagen sneller bekend zijn en het verkiezingsproces transparanter wordt. Dit vergroot het vertrouwen.

Kijk maar naar Sierra Leone. Het was het eerste land dat aan de slag ging met blockchain tijdens de verkiezingen, met behulp van de software van het Zwitserse bedrijf Agora. Hoewel het papier niet helemaal was uitgebannen, speelde blockchain wel zo’n belangrijke rol en dit resulteerde in meer transparantie en meer vertrouwen in het verkiezingsproces.

Andere landen zoals de Verenigde Staten, Zwitserland en Zuid-Korea experimenteren ook met de technologie. Inmiddels zijn meer dan 30 landen (waaronder Japan, Spanje en Oekraïne) bezig met te onderzoeken of ze stemmen via de blockchain mogelijk kunnen maken.

Goed idee of niet?

Onderzoekers zijn het nog niet eens of het een goed idee is om blockchain tijdens de verkiezingen te gebruiken. Zo wijst een onderzoek uit dat de opkomst bij verkiezingen toeneemt als blockchain wordt gebruikt, maar het adviesrapport van de Radboud Universiteit aan de Tweede Kamer waarschuwde vorig jaar voor de nadelen. Toch hebben applicaties van diverse bedrijven zoals Kasparsky (van de bekende virusscanner), FollowMyVote, Voatz en Agora al veel van die nadelen doen verdwijnen.

Recent onderzoek van de Zwitserse overheid wees uit dat bijna 80 % van de inwoners graag wil stemmen via de blockchain. Slechts 2 % is tegen.

Hopelijk kunnen ook de rode potloden in Nederland binnenkort richting het museum van de democratie!

Nederlandse cryptovaluta

Cryptovaluta zijn niet geheel onomstreden. Diverse overheden proberen cryptovaluta uit hun land te weren door de handel erin te verbieden, net als de reclame ervoor.

Maar toch biedt ze voordelen. Zo gaf de baas van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) juist aan dat centrale banken serieus de invoering van een eigen cryptovaluta moeten overwegen. Want dan lopen betalingen sneller én veiliger, een groot voordeel.

In 2014 kwam een IJslandse burger al met zijn Auroracoin, die de nationale munteenheid zou moeten vervangen. In 2015 lanceerden de overheden van Tunesië en Equador hun eigen cryptovaluta. Ook andere landen zijn druk aan het experimenteren.  De Venezolaanse overheid lanceerde de ‘Petro’, om onder andere de economische sancties van de VS te omzeilen. En Rusland schijnt om diezelfde reden een eigen ‘cryptoroebel’ te willen introduceren.

Maar toen Estland met een eigen ‘Estcoin’ kwam, werd het land teruggeroepen door de Europese Centrale Bank, die aangaf dat ‘geen enkele lidstaat een eigen munteenheid mag introduceren naast de Euro’.

Dus hoewel de Nederlandse cryptovaluta ‘Gulden’ al door enthousiastelingen is opgezet, zal een variant vanuit onze overheid helaas nog even op zich laten wachten.

Broodnodige regulering

Nederland wil een voortrekkersrol op gebied van cryptovaluta in Europa, vooral als het gaat om de aan- en verkoop van cryptovaluta en het opzetten van een zogenaamde Initial Coin Offering. Dit blijkt uit een recent voorstel van Minister Hoekstra.

Het zou de Nederlandse overheid sieren als ze breder kijkt en de algemene wet- en regelgeving rondom de blockchaintechnologie aanpakt. Uit groot onderzoek van Deloitte bleek dat onzekerheid en onduidelijkheid over regelgeving op dit moment de belangrijkste reden is dat organisaties huiverig zijn om iets met blockchain te doen. Gelukkig is de EU al volop bezig om de GDPR-wetgeving blockchainvriendelijker te gaan maken. Maar er zijn nog veel vragen rondom de nationale, wettelijke kaders van implementatie en het gebruik van de technologie door organisaties.

Eindeloze mogelijkheden

De mogelijkheden van blockchaintechnologie voor overheden zijn eindeloos. Het kan worden ingezet voor praktische toepassingen. Belasting kan zo worden geïnd. Maar ook het op de blockchain zetten van voedsellogistiek in Engeland en India om verspilling tegen te gaan, is een groot voordeel. Maar er zijn ook wilde ideeën over bijvoorbeeld een ‘Futarchy’, waar voorspellingsmarkten zoals Augur bepalen welk overheidsbeleid het meeste effect heeft.

Ik lees elke week wel iets over succesvol afgeronde pilots van overheden en gave nieuwe ideeën. Hopelijk kunnen we bij de volgende verkiezingen het potlood vervangen door een retinal scan!