Je website toegankelijker maken voor slechtzienden, makkelijker gezegd dan gedaan

Slechtziendheid en toegankelijkheid, het is een lastige combinatie. Dat komt doordat er heel veel verschillende vormen van slechtziendheid zijn. Daardoor is het lastig om één oplossing te bedenken die iedereen met slechtziendheid helpt. Eigenlijk kunnen we gerust onmogelijk zeggen. Wat voor problemen ervaren slechtzienden op je website? En hoe kunnen we deze groep toch helpen? Dat vertel ik je in dit artikel.

Wat is slechtziendheid eigenlijk?

Slechtziendheid bestaat in vele vormen. Iemands visuele scherpte kan lager zijn dan normaal, het gezichtsveld kan verkleind zijn of iemand kan bijvoorbeeld veel last hebben van licht. Als een bril of contactlenzen dan niet meer helpen om goed te kunnen zien, dan noemen we iemand slechtziend.

Het aantal slechtzienden stijgt

Wereldwijd hebben ongeveer 285 miljoen mensen een visuele beperking. Ongeveer 246 miljoen mensen hiervan vallen in de categorie slechtziend. In Nederland zijn ongeveer 350 duizend mensen blind of slechtziend.

Onderzoek toont aan dat dit aantal nog steeds toeneemt. Dat komt door bevolkingstoename, vergrijzing en een groeiend aantal mensen met diabetes. Ongeveer 85% van het aantal slechtzienden in ons land is ouder dan 50 jaar. Slechtziendheid ontstaat vaak op latere leeftijd en komt twee keer zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen.

De meest voorkomende oorzaken van blindheid en slechtziendheid zijn aangeboren afwijkingen, ongevallen en ziektes. Denk aan macula degeneratie, staar, diabetische retinopathie en glaucoom.

De invloed van de bekendste oogziektes op het bekijken van een website

Hoe zien slechtzienden jouw website? Zoals we al zeiden verschilt dit erg. Hieronder beschrijven we hoe mensen met de meest voorkomende oogziektes jouw website zien. De informatie over oogziektes is voor dit artikel algemeen gehouden.

Raadpleeg voor uitgebreide informatie over oogziektes bijvoorbeeld de website van het Oogziekenhuis Rotterdam, Optelec of het Oogfonds.

Macula degeneratie

Macula degeneratie is een van de meest voorkomende oorzaken van slechtziendheid in de westerse wereld op latere leeftijd (leeftijdsgebonden maculaire degeneratie of LMD). Deze aandoening veroorzaakt afname van de gezichtsscherpte in het centrale gedeelte van de visus. Hierdoor zie je minder scherp, vervagen kleuren en ontstaan er vlekken in het midden van je gezichtsveld.

Het lezen van tekst en het lokaliseren van informatie op een webpagina zal steeds moeilijker worden, door de vaak progressieve aard van deze oogziekte.

Glaucoom

Glaucoom is een chronische oogaandoening waarbij de optische zenuw achter in het oog, die ervoor zorgt dat de beelden naar de hersenen worden gestuurd, wordt aangetast. Uiteindelijk kan dit leiden tot kokervisus. Dat betekent dat de buitenkant van je gezichtsveld weg is.

Het lijkt dus alsof je door een koker kijkt. Vooral het vinden van informatie op een webpagina wordt hierdoor lastig, door het gebrek aan overzicht. Het vergroten van letters werkt voor deze mensen vaak averechts.

Diabetische Retinopathie

Diabetische Retinopathie of DRP is een complicatie veroorzaakt door diabetes, waarbij de retina wordt aangetast. Dit kan leiden tot wazig zien, vervormd of dubbel zien, vlekken of slierten zien en vervagende kleuren.

Bij het bekijken van een webpagina kan je regels van de tekst missen, stukken niet zien van de pagina of grote moeite hebben met lezen door de vervorming en het dubbel zien.

Staar

Staar – ook wel cataract genoemd – is een vertroebeling van de ooglens. Hierdoor vervaagt het beeld en zal je vooral problemen ondervinden bij onderdelen van een webpagina met laag contrast.

Welke oplossingen kunnen slechtzienden helpen?

Je merkt dat verschillende oogziektes heel andere gevolgen hebben voor de manier waarop je gebruiker jouw webpagina ziet. Slechtzienden hebben dan ook behoefte aan uiteenlopende aanpassingen en oplossingen. Het vergroten van letters (waar de meeste mensen als eerste aan denken) lost het probleem zeker niet altijd op en kan het zelfs erger maken.

Bij afname van de visuele scherpte

Als de visuele scherpte afneemt wordt de webpagina bruikbaarder als het lettertype, de lettergrootte en de spatiëring kunnen worden aangepast.

Bij aantasting van de centrale visus

Vooral mensen met oogaandoeningen waarbij de centrale visus wordt aangetast, zoals Macula Degeneratie, hebben behoefte aan hoog contrast. Contrast is gebaseerd op de de helderheid van de kleur. Heel verschillende kleuren zoals rood, groen en blauw kunnen toch dezelfde helderheid hebben en daardoor onvoldoende contrast bieden.

Contrast is voor deze groep gebruikers essentieel om de voorgrond van de achtergrond te kunnen onderscheiden. De keuze voor een zwarte achtergrond met witte tekst wordt veel gebruikt door mensen met deze aandoening.

Bij fotofobie

Hiertegenover staan de slechtzienden met fotofobie, die heel slecht licht kunnen verdragen en dat zelfs als pijnlijk kunnen ervaren. Zij zullen kiezen voor kleuren met een lage helderheid en daarmee ook weinig contrast.

Bij uitval in het gezichtsveld

Veel oogziektes leiden tot uitval in het gezichtsveld. Typisch hebben mensen een gezichtsveld van 180 graden van links naar rechts en 150 graden van boven naar beneden. Gezichtsveldverlies kan centraal zijn, aan de periferie van je gezichtsveld, of er kan sprake zijn van vlekken in het beeld.

Mensen met gezichtsvelduitval hebben moeite met het (terug)vinden van informatie op een webpagina door gebrek aan overzicht. Ook is het voor hen lastiger om tekstregels en tekstkolommen te volgen en om te navigeren op een website.

Bij kleurenblindheid

Kleurenblindheid bestaat in verschillende gradaties. Hierbij is het erg zeldzaam dat er geen enkele kleur meer wordt gezien. Kleurenblindheid komt veel voor bij mannen: 8% van de mannen en slechts 0,5% van de vrouwen zijn kleurenblind.

Omdat veel informatie op webpagina’s gecommuniceerd wordt met kleur, kan het aanbieden van aangepaste kleurinstellingen voor deze vorm van slechtziendheid van grote waarde zijn.

Oriënteer je op een oplossing

Je merkt het, iedere vorm van slechtziendheid vereist een eigen aanpassing. Voor verschillende vormen van slechtziendheid zijn hulpmiddelen ontwikkeld die nodig zijn om een website te kunnen lezen en gebruiken en toegankelijk te maken. Besef wel dat een aangepaste website ook impact kan hebben op de manier waarop je website ervaren wordt.

Het vergroten van een lettertype kan heel handig zijn, maar zorgt dat nog voor een leesbare website? En hoe zorg je ervoor dat je met een aanpassing van je website nog steeds de gewenste merkwaarden uitdraagt? Het is daarom goed je te oriënteren op de mogelijkheden die hulpmiddelen bieden en wat voor gevolgen dat zou kunnen hebben op de presentatie van je website.