De kunst van het weglaten: hoe minimalisme zorgt voor krachtige teksten

We worden dagelijks overspoeld met informatie. Van bombastische billboards tot subtiele subliminal messaging. Om op te vallen én te blijven plakken tussen die overvloed aan berichten, is minimalisme in je schrijfwerk onmisbaar. In dit artikel vertel ik je alles over de kunst van het weglaten, met bijbehorende technieken.

Het is een paradox die elke schrijver kent: hoe meer woorden we tot onze beschikking hebben, hoe moeilijker het soms wordt om een boodschap helder over te brengen. In een tijdperk waarin content ‘koning’ is, en de hoeveelheid informatie die we dagelijks consumeren overweldigend kan zijn, is de kunst van het weglaten essentieel. Maar hoe beheers je die kunstvorm dan precies?

De kracht van minder

Een beeldhouwer begint met een ruw blok steen en hakt er stukjes van weg om een meesterwerk te onthullen. Hetzelfde gaat op voor tekstschrijvers. Zij moeten soms woorden, zinnen en zelfs hele paragrafen weghakken om tot de kern van een boodschap te komen. Op die manier onthullen ze hun eigen pièce de résistance. Het is niet de hoeveelheid woorden die telt, maar de impact die ze hebben.

Een goed voorbeeld hiervan is het wereldberoemde verhaal van Ernest Hemingway. Hij ging ooit de uitdaging aan om een verhaal te schrijven in slechts zes woorden. Zo kwam hij op: “For sale: baby shoes, never worn.” Deze zes woorden vertellen een heel verhaal an sich, vol emotie en betekenis. Het toont aan dat schrijven niet gaat om het aantal woorden, maar om de verbeelding die ze (kunnen) overbrengen.

Kortom: net zoals een beeldhouwer de essentie van een beeld onthult door overtollig steen te verwijderen, onthult een schrijver de essentie van een boodschap door overbodige woorden te schrappen. Het is een vaardigheid die je met tijd en oefening perfectioneert. Het resultaat is een heldere, krachtige boodschap die de lezer bijblijft – en misschien zelfs raakt.

Waarom moet ik iets met minimalisme?

Lezers, dus ook die van jouw teksten, worden dagelijks overladen met oneindige informatie. Van korte socialmediaposts tot uitgebreide longreads: de strijd om de aandacht van de lezer is overal zichtbaar. Door je copy te vereenvoudigen en te focussen op wat echt belangrijk is, onderscheid je je van de ruis én blijft jouw boodschap beter hangen. Minimalisme is key.

Daarom is het essentieel om te leren schrappen. Overbodige woorden en zinnen vertroebelen de boodschap. Ze leiden de lezer af. Een ervaren redacteur kijkt daarom niet alleen naar wat er staat, maar vooral ook naar wat er niet staat. Het is een kunst om de balans te vinden tussen voldoende informatie geven en tegelijkertijd duidelijk blijven.

Een praktijkvoorbeeld is het schrijven van webteksten. In het digitale tijdperk hebben lezers vaak een kortere aandachtsspanne. Met een lange, wollige tekst haken bezoekers snel genoeg af en zoeken ze een andere website op. Het is dus cruciaal om online teksten kort en krachtig te houden. Met duidelijke koppen en subkoppen, zodat de lezer snel de informatie kan vinden die hij of zij zoekt.

Hoe pas je minimalisme toe in je schrijfwerk?

• Begin met een duidelijk doel. Voordat je aan de slag gaat met schrijven, moet je jezelf afvragen wat je precies wil overbrengen. Wat is de kernboodschap? Door dit van tevoren te definiëren, kun je je tekst ergens op richten en voorkomen dat je afdwaalt.
• Kill your darlings, darling. Dit is een bekende uitdrukking onder schrijvers. Het betekent dat je bereid moet zijn om je favoriete zinnen of paragrafen te schrappen. Zeker wanneer ze niet bijdragen aan je algemene boodschap. Schrijf op voorhand meer op dan je wil vertellen, dan kun je daarna sneller en eenvoudiger schrappen.
• Schrap overbodige woorden. Woorden als ‘eigenlijk’, ‘daadwerkelijk’ en ‘zeer’ voegen vaak weinig toe en kunnen meestal worden weggelaten zonder de betekenis van een zin te veranderen. Toegegeven: ik heb hier ook een handje van. Zulke woorden voelen als ‘jus’ in een stamppot. Maar te veel jus in een stamppot verpest het totale gerecht. Gebruik zulke woorden dus spaarzaam.
• Vermijd passieve zinnen en jargon. Actieve zinnen zijn korter en duidelijker dan passieve zinnen. Bijvoorbeeld: in plaats van “Het boek werd gelezen door Maria” kun je “Maria las het boek” schrijven. Tenzij je voor een specifiek publiek schrijft dat bekend is met bepaalde terminologie, is het meestal het beste om jargon te vermijden. Het kan je tekst onnodig ingewikkeld maken en sommige lezers afschrikken
• Minimaliseer bijvoeglijke naamwoorden en bijwoorden. Hoewel ze nuttig kunnen zijn, kunnen te veel bijvoeglijke naamwoorden en bijwoorden je tekst verzwaren. Vraag jezelf af of ze echt nodig zijn en of ze waarde toevoegen aan je boodschap.

Mind your step

Het concept van minimalistisch schrijven klinkt eenvoudig. Toch is de uitvoering ervan vaak een uitdaging. Het vereist discipline, schrijfvaardigheid en een diep begrip van je onderwerp.

Het is gemakkelijk om verstrikt te raken in het gebruik van bloemrijke taal of complexe zinnen. Vooral als je gepassioneerd bent over wat je schrijft – of ‘chique’ wil overkomen. Maar het is belangrijk om te onthouden dat je uiteindelijke doel is om je lezers te bereiken en hen te voorzien van waardevolle informatie.

Hoewel minimalisme in schrijven veel voordelen kent, is het ook belangrijk om te waken voor overminimalisme. Wanneer een schrijver zo gefocust is op het verminderen van woorden is de boodschap eveneens verwijderd. Het is dus zaak om een evenwicht te vinden tussen beknopt zijn en ervoor zorgen dat je boodschap duidelijk en volledig is.

Minimalistisch schrijven is een filosofie

Minimalistisch schrijven is geen stijl of techniek, maar een filosofie. Het gaat erom de essentie van je boodschap te begrijpen en alles wat overbodig is te verwijderen. Door je te concentreren op wat écht belangrijk is, schrijf je teksten die een blijvende impact hebben op je lezers.

Het kost wat tijd en oefening, maar de resultaten zijn de moeite meer dan waard. Met krachtige, heldere teksten als eindresultaat. Dus, de volgende keer dat je naar een leeg Word-document staart, denk dan aan de kunst van het weglaten. Minder tekst, meer impact. Of in de woorden van Ben Strik: “mand”.