Filter
Employee Experience Brazilian marketing op TikTok: mag je zomaar video’s van anderen gebruiken?
Mag je de blooper van een ander gebruiken om er je eigen producten of diensten mee aan te prijzen? Wat zeggen onze wetten en de voorwaarden van de socialmedia-platforms daarover? Welk risico loop je dan eigenlijk?
Welk socialmedia-platform?
Wat wel en niet mag, hangt deels af van het socialmedia-platform waar je de blooper vandaan haalt en vervolgens ook weer op welk socialmedia-platform je jouw versie vervolgens weer plaatst. Dat zit zo.
Alle socialmedia-platformen hebben hun eigen algemene voorwaarden én hun eigenlijk mogelijkheden voor instellingen. Met die instellingen kun je aangeven of je toestemming geeft om jouw content te downloaden of te remixen bijvoorbeeld. Met deze voorwaarden ben je als gebruiker akkoord gegaan en die afspraken staan, als het gaat om intellectuele eigendom, boven de wet.
TikTok
TikTok biedt bijvoorbeeld de ‘stitch’ functie, waardoor je, in elk geval op TikTok zelf, makkelijk content van een ander kunt gebruiken en aanvullen met je eigen video. Dit kun je dus gerust gebruiken. Dat is wel afhankelijk van de instellingen van het account waar je content van wil gebruiken.
“You also grant to each user of the Platform a non-exclusive, royalty-free, worldwide licence to access and use your content, including to reproduce (e.g. to copy, share or download), adapt or make derivative works (e.g. to include your content in their content) perform and communicate that content to the public (e.g. to display it) using the features and functions of the Platform for entertainment purposes, subject to your Platform settings.”
Die allerlaatste vier woorden zijn hier van belang: ‘subject to your Platform settings’. Ofwel: alleen als iemand de instellingen zo heeft ingesteld dat een stitch mogelijk is, dan is de stitch ook toegestaan.
Maar let op: dat er is toegestaan dat de content kan worden gedownload, betekent nog niet dat je het mag gebruiken zoals je zelf wil. Dan komt opeens de wet om de hoek kijken.
Voor Instagram geldt eigenlijk hetzelfde als voor TikTok. Ze formuleren niet zo letterlijk dat ook anderen jouw content mag gebruiken (en dat jij dus content van anderen mag gebruiken) maar het staat er wel:
“When you share, post or upload content that is covered by intellectual property rights (such as photos or videos) on or in connection with our Service, you hereby grant to us a non-exclusive, royalty-free, transferable, sublicensable, worldwide licence to host, use, distribute, modify, run, copy, publicly perform or display, translate and create derivative works of your content (consistent with your privacy and application settings).”
Ook hier draait het dus weer om de instellingen. Bij Instagram heet dit een remix. Deze kun je apart instellen voor reels, video’s en foto’s. Heeft iemand remix toegestaan? Dan mag je dus binnen de app een remix maken.
Kun je een video of Reel downloaden? Dan betekent dit nog niet dat je de content buiten Instagram mag gebruiken.
YouTube (shorts)
YouTube pakt het een beetje aan zoals TikTok dat doet en formuleert nog letterlijk dat gebruikers content van elkaar mogen gebruiken:
“U verleent ook iedere andere gebruiker van de Service een wereldwijde, niet-exclusieve, royaltyvrije licentie om uw Content te openen via de Service en om die Content te gebruiken (met inbegrip van het recht om die Content te reproduceren, te distribueren, aan te passen, weer te geven en op te voeren), maar alleen voor zover dit door een functie van de Service mogelijk wordt gemaakt.”
In het geval van YouTube shorts moet je altijd toestaan dat het geluid hergebruikt kan worden in een remix. Het blijft wel altijd de keuze van de uploader of ook het beeld in een remix gebruikt mag worden. Voor de langere video’s heb je de keuze om remixen helemaal niet toe te staan.
Bij het uploaden van een video naar YouTube kun je kiezen uit verschillende licenties die je aan derden wil verlenen.
- De standaard YouTube-licentie, zoals hierboven beschreven.
- De CC-BY licentie.
CC-BY is een Creative Commons licentie. Anderen mogen in dat geval eigenlijk alles met de content doen, zolang de naam van de oorspronkelijke maker er maar bij vermeld wordt. Deze licentie kan worden toegekend aan zowel shorts als de langere video’s. En dat biedt kansen voor Brazilian marketing-video’s!
Niet downloaden en weer uploaden
Let op! De licentie die je krijgt om een duet of stitch op TikTok te maken of een remix op Instagram of YouTube, gaat altijd over het gebruik van die content binnen datzelfde platform. Je moet zo’n remix echt maken met de app van het platform zelf. Je mag dus niet de content downloaden, in een andere app editten, en daarna weer uploaden. Die ruimte bieden deze licenties niet. Je werkt dan namelijk buiten de mogelijkheden en instellingen van de app om.
Dat heeft er mede mee te maken dat door te downloaden en weer te uploaden, de link naar de oorspronkelijke maker verdwijnt. Alsnog een naam en/of tag en/of mention toevoegen, is helaas niet voldoende om het weer op te lossen.
Wat mag er van de wet?
Wat nou als de voorwaarden van de platforms niet voldoende zijn? Bijvoorbeeld omdat je extern wil kunnen editten of omdat je een oude blooper in de krochten van YouTube hebt gevonden, maar het graag op TikTok wil posten? Dan kun je de toestemming via de licenties van de social media kanalen niet gebruiken. Je moet het dus hebben van de openingen die de wet biedt. De Auteurswet, met name.
Van de Auteurswet mag je geen kopieën maken. Je mag dus die video’s al niet eens downloaden. Laat staan dat je ermee gaat knutselen.
Maar er zijn uitzonderingen.
Citaatrecht
Zoals het citaatrecht, om iets te kunnen bespreken. Dan zou je eigen toevoeging een reactie moeten zijn op wat je gebruikt. Maar dat doe je nu juist niet, want je legt de nadruk juist op je eigen bedrijf, dienst of product. Die is dus afgeschreven.
Parodie
De parodie dan misschien? Het idee van deze Brazilian marketing-video’s is tenslotte dat het grappig is. Dat is de blooper op zichzelf al en daar ga je op door. Zou kunnen. Belangrijk is dan wel dat de reputatie van de oorspronkelijke maker er geen schade door oploopt. Ook moet je verwarringsgevaar voorkomen. Ofwel: kijkers mogen niet het idee krijgen dat de blooper en jouw toevoeging van dezelfde maker afkomstig zijn.
En er mag geen sprake zijn van concurrentiemotieven. Commercieel op zich is geen probleem, maar voortborduren op een blooper die te maken heeft met een zelfde soort product of dienst, of die bijvoorbeeld met een dienst voortborduurt op een blooper met een product, dat mag niet altijd.
Een andere optie is natuurlijk gewoon ‘toestemming’. Zorg dat je een licentie hebt om het te mogen gebruiken. Bijvoorbeeld een CC-BY licentie, zoals sommige video’s op YouTube wordt aangeboden.
Zo pak je Brazilian marketing juridisch aan
De makkelijkste manier, juridisch gezien, is de stitch- en remix-opties van sociale media gebruiken. Ben je bereid dus ook je edit werk in de apps van deze kanalen te doen en staat de blooper die je wil gebruiken op het kanaal waar je je eigen versie ook op wil delen? Dan is dit de beste optie.
Let wel op: het eindresultaat downloaden en ook op andere kanalen delen mag dus niet.
Wil je meer flexibiliteit? Dan zijn er twee opties:
- Ga op zoek naar video’s met een licentie of vraag om een licentie, zodat je ze mag gebruiken in je eigen video’s. Bij YouTube kunnen makers dit zelf al aangeven.
- Zorg dat je het zo verdomd goed in elkaar zet, dat het als parodie gezien kan worden en dat dus niet alleen de blooper grappig is, maar jouw toevoeging ook. Voorkom dat het reputatieschade of verwarring oplevert en blijf weg bij enige vorm van concurrentie.
Video’s embedden op je website
Dan nog een laatste uitweg voor het geval je keurig een video op één platform hebt gemaakt en gepubliceerd, maar je de video toch breder wil verspreiden: embedden.
Vooral dus niet: downloaden en weer uploaden.
Bijna elk socialmediakanaal biedt er een speciale optie of knop voor aan, zodat je direct al een goede embedlink krijgt en je zelf geen verstand meer hoeft te hebben van hoe je dit technisch organiseert. Plak de link op je website en voilà, daar verschijnt je video, terwijl je hem nooit van het socialmediakanaal af hebt gehaald.
Of: schrijf over je video. Bespreek de video. Dan kun je het weer als citaat gebruiken. De video moet ondergeschikt zijn aan de bespreking. Je moet de video bespreken, beoordelen of het moet een ander serieus doel hebben. Vermeld de naam en de bron van de makers, dus ook van de derden van wie je de blooper hebt ‘geleend’.
Merkrecht en vergelijkende reclame
Komt er in de bloopervideo een merk voor? Fantastisch leuk om daar je eigen merk, product of dienst tegenover te stellen. Met jouw product zou die blooper nooit gebeurd zijn. Of jouw product lost het probleem dat ontstaan is door die blooper juist weer op.
Je gebruikt in dat geval het merk van een ander. Het is bovendien een vorm van vergelijkende reclame.
Een merk van een ander mag je helemaal niet zomaar gebruiken. Helemaal niet, zelfs. Tenzij je er een zogenaamde ‘geldige reden’ voor hebt. Maar schend je de reputatie van het andere merk? Dan heb je al snel geen geldige reden meer.
Wil je jouw product of dienst afzetten tegen dat van een ander? Dan noemen we dat vergelijkende reclame. Dit moet altijd zo objectief mogelijk gebeuren. Dat kan al bijna niet met een blooper.
De parodie kennen we niet in het merkenrecht. Dus met ‘het is maar een grapje’ kom je in het auteursrecht soms nog wel weg, maar in het merkenrecht niet. Alleen als het een geldige reden zou zijn, maar het commerciële doel en de reputatieschade die om de hoek komen kijken, maken dat al snel onmogelijk.
Kijk uit met eer en goede naam
Lachen om home video’s deden we vooral om anderen. Niet iedereen is even blij zichzelf in een blooper terug te zien. Wie weet hebben ze al veel moeite gedaan in pogingen de video’s offline te krijgen. Als de blooper niet geplaatst is door de persoon die de blooper zelf heeft begaan, kun je er niet vanuit gaan dat die persoon het prima vindt dat er om hem/haar/x gelachen wordt.
Tegelijkertijd hebben mensen ook geen vetorecht. Iemand kan dus niet zomaar verbieden dat de video geplaatst wordt of dat het gebruikt wordt in een nieuwe video.
Mensen hebben wel recht op een belangenafweging. Dat wil zeggen de afweging tussen hun privacybelang en recht op er en goede naam en het recht op vrijheid van meningsuiting en dus om er een nieuwe video mee te mogen maken.
De context van de video is een van de belangrijkste criteria in deze afweging. Er bestaat helaas geen vaste lijst van criteria en ook geen andere wiskundige formule om te bepalen of het wel of niet door de beugel kan. Maar er moet wel meegewogen worden wat jouw video nu eigenlijk zegt.
Maak je daarmee iemand bijvoorbeeld nog meer belachelijk dan met de blooper zelf? Suggereer je er iets seksueels mee, terwijl de blooper zelf dat niet was? Of lijkt iemand door jouw toevoeging opeens een oplichter? Ook de blooper in verband brengen met jouw commerciële doel moet je meewegen. Mensen hoeven niet zomaar te accepteren dat ze geassocieerd worden met een bepaalde product, dienst of bedrijf. Zeker niet wanneer het lijkt alsof ze het bedrijf of product steunen of zelf gebruiken of er anderszins iets mee te maken hebben, terwijl dat niet het geval is.
Het risico als je het niet volgens de regels doet
Als je door rood rijdt, terwijl er bij dat stoplicht geen camera hangt, is de kans redelijk klein dat je er een boete voor krijgt. Maar door rood rijden mag nog steeds niet.
Als je het met Brazilian marketing niet volgens de regels speelt, kan dat een inbreuk op auteursrecht opleveren. Je kan er iemands eer en goede naam mee schenden en misschien levert het zelfs wel een merkinbreuk op. Daar kun je natuurlijk op aangesproken worden en dan moet de video offline gehaald worden en moet je schadevergoeding betalen.
Binnen Nederland zijn de schadevergoedingen voor schending van eer en goede naam niet hoog. Schadevergoedingen in verband met auteursrechten of merkrechten kunnen hoger oplopen. Al helemaal als jouw video ook in het buitenland goed bekeken werd.
Over de auteur
