Ton F. van Dijk: “De NOS zou een 24-uurs nieuwszender moeten zijn”
In de nieuwste aflevering van de podcast Reputatie Inside ontvang ik een prominente gast uit medialand: journalist, columnist en voormalig NPO-directeur Ton F. van Dijk. Een gesprek over vertrouwen, framing, macht, media en de staat van de Nederlandse politiek.
Journalistieke wortels
Ton F. van Dijk, bekend van onder meer zijn scherpe columns in HP/De Tijd en de podcast De X-Factor met Esther van Fenema, heeft een indrukwekkende journalistieke carrière achter de rug. Hij begon als verslaggever, schopte het tot hoofdredacteur van AT5, en eindigde als directeur televisie bij de publieke omroep. Die ervaring klinkt door in alles wat hij zegt: “Soberheid en calvinistische beginselen zijn mijn leidraad geweest, ook als bestuurder. En dat zie je nu steeds minder.”
De reputatie van de politiek: “Niet al te best”
Volgens Van Dijk verkeert het vertrouwen in de Nederlandse politiek op een dieptepunt. “De technocratische stijl van Rutte heeft mensen vervreemd. Vervolgens kwamen er kabinetten die uit elkaar vielen of nauwelijks draagvlak hadden.” Ook over de recente coalitievorming is hij kritisch. “De PVV is misschien groot, maar heeft moeite om samen te werken. Zonder dat vermogen kom je nergens.”
De polarisatie baart hem zorgen. “We leven in bubbels en zoeken bevestiging van ons eigen gelijk. Daardoor verliezen we de vaardigheid om naar elkaar te luisteren. En dat terwijl samenwerking in Nederland essentieel is.”
Media als bondgenoot of als waakhond?
Ook de journalistiek blijft niet buiten schot. Van Dijk is kritisch op de verwevenheid tussen politiek en media. “De politiek heeft journalisten nodig voor aandacht, en journalisten willen nieuws. Daar ontstaan onderlinge verstandhoudingen die soms de journalistieke taak vertroebelen.”
Hij noemt het voorbeeld van NRC en de berichtgeving rondom Vera Bergkamp. “Die affaire is slecht voor het vertrouwen. Niet per se omdat het nieuws werd gebracht, maar omdat het de indruk wekt dat er politieke motieven meespeelden.”
Opvallend openhartig is Van Dijk over de rol van Pieter Klok, hoofdredacteur van de Volkskrant, die in De Nieuwe Wereld toegaf tijdens de coronaperiode bewust minder kritisch te zijn op het RIVM. “Dat vond ik verbijsterend. Als journalist moet je altijd blijven toetsen.”
Reputaties, framing en echtheid
Communicatie is een rode draad in het gesprek. Van Dijk stoort zich aan de ‘communicatierobotisering’ bij partijen als de VVD. “Yesilgöz is op haar best als ze improviseert, niet als ze scripts opdreunt.” Hij hekelt het overmatige framen, zoals het ‘wegloper’-label dat op politieke tegenstanders wordt geplakt: “Mensen prikken daar doorheen. Ze willen echtheid, geen ingestudeerde zinnen.”
Ook mediafiguren, zoals de NPO-top, krijgen ervan langs. Van Dijk noemt het declaratiegedrag van interim-directeur Renate Eringa “beeldvormingsblindheid”: “28.000 euro per maand vragen bij een publieke organisatie toont aan dat je niet begrijpt wat je voorbeeldfunctie inhoudt.”
De macht, de bubbel en een gemiste kans
Van Dijk spreekt zich uit over de oprichting van denktanks als die van Klaas Dijkhoff: “Wil je echt iets veranderen? Dan moet je de politiek in, de macht bevechten, en van binnenuit laten zien hoe het anders kan. Anders blijft het luxeactivisme.”
In zijn ideale wereld zou de NOS van NPO3 een 24-uursnieuwszender maken, in samenwerking met de regio. “Dat zou je journalistiek en organisatorisch sterker maken. Maar er ontbreekt visie aan de top.”
Reflectie als sleutel tot reputatieherstel
Van Dijk: “Je ziet te weinig reflectie. Als je dat wel doet, zoals Hugo de Jonge had kunnen doen, zou dat je reputatie veel goed kunnen doen, goed voor het vertrouwen.” Zijn stijl op X blijft even genuanceerd als zijn analyses: “Hoe je je uit, bepaalt wat je terugkrijgt. Niet reageren op trollen, gewoon blokkeren en door. Dat zouden meer mensen moeten doen.”
Luister hier de Reputatie Inside podcast met Ton F. van Dijk via iTunes, Soundcloud of hieronder via Spotify:
Over de auteur
