AI geeft de generalist vleugels en dwingt de specialist tot een keuze
Column – AI vergroot de kloof tussen specialist en generalist. Hoe komt dit en wat betekent dit voor de specialist en generalist?
De tegenstelling
Het is de specialist eigen om zich helemaal te richten op zijn/haar vaardigheid. Tijd, aandacht en toewijding worden gekoesterd; kennis wordt zorgvuldig opgebouwd en stukje bij beetje gepolijst. Zo is de specialist geworden wie hij/zij is.
Een goede tekstschrijver is als een vioolbouwer: dagenlang op zoek naar dat ene stuk hout met precies de juiste nerf, klank en droogtegraad. Alles draait om nuance, om afstemming, om het verschil tussen een ‘goed’ en een meesterwerk.
De generalist werkt anders. Ongeduldiger misschien, en juist daardoor vaak generalist geworden. Net niet het talent of de toewijding van de specialist, maar wél het overzicht. Zoals de redacteur die precies weet wat werkt in een tekst, maar het niet zelf hoeft te schrijven, en ondertussen nog honderd andere dingen doet.
AI vergroot de kloof tussen specialist en generalist
Het is niet vreemd dat juist de specialist sceptisch is over AI. Het ontwikkelt zich razendsnel — te snel voor wie gewend is aan langzaam vakmanschap. Daarom hoor je in het debat vooral specialisten: vertalers, tekstschrijvers en vakmensen.
Soms is er resolute afwijzing van de specialist. Vaker klinkt een berustend compromis: “AI is er nu eenmaal. We gebruiken het met mate. Altijd checken. Kijken wat het ervan gebrouwen heeft. Fouten zitten er natuurlijk áltijd in.”
De generalist daarentegen is juist verrast, en enthousiast. ChatGPT weet zijn/haar ideeën prima te verwoorden. Even bijschaven, klaar. Goed genoeg om te publiceren.
Ook bij andere uitdagingen (een bug in een laptop, een zonnepaneel met stroomverlies, een barst in de muur) helpt AI de generalist ineens wél verder. Juist die klusjes waar de specialist geen tijd voor heeft, omdat hij/zij bezig is met verfijnen en verdiepen.
Voor de generalist is AI een upgrade. Een nieuwe superkracht. Een oude wens om ooit haar Windows-pc om te bouwen naar Linux? Onmogelijk zonder technische kennis. Maar nu? ChatGPT leidt de generalist er stap voor stap doorheen. Piece of cake.
AI als springplank naar de moderne homo universalis
De generalist zit vol ideeën. Een bedrijfsplan schrijven? Vroeger haakte hij/zij af bij begrotingen of structuur. Maar nu, met de nieuwe partner AI, verandert de generalist in rap tempo in een moderne homo universalis.
Zo kun je als generalist bijvoorbeeld zelfs een complete, professionele filmworkshop ontwikkelen met AI. Met alles erop en eraan: workflow, storytelling, beeld- en geluidsgeneratie, montage en export. En dat allemaal ondersteund door een speciaal getrainde GPT, die als coach optreedt, in elke taal, op elk niveau, op elk moment.
Wat vroeger ondenkbaar leek, wordt ineens mogelijk. AI vervangt de specialist niet, maar maakt de generalist slagvaardiger, zelfstandiger en effectiever.
De specialist verliest terrein, of wint tijd
Tegen die achtergrond voelt de discussie of je bij het schrijven van een tekst wel of niet ChatGPT mag gebruiken bijna futiel.
Als de specialist zegt dat “een beetje van jezelf en een beetje van AI” acceptabel is, dan lijkt hij zich nog niet helemaal bewust van de ware reikwijdte van deze ontwikkeling. De generalist heeft die sprong al gemaakt.
Toch hoeft dit geen pleidooi te zijn om ambacht of vakkennis overboord te gooien. Integendeel. Het heeft alleen geen zin om te rijden met je voet op het rempedaal.
Gebruik AI als uitbreiding van je professionaliteit. Laat je werk ondersteunen door rekenkracht en context, zodat jij ruimte krijgt voor scherpte, visie en creativiteit. Want één ding is zeker: the times they are a-changin’.
Van aversie naar omarming
De echte winst zit niet in de vraag wie AI beter inzet, maar in de bereidheid van de specialist om zijn scepsis los te laten en zich actief te verdiepen in de productieve mogelijkheden van AI. Niet alleen de generatieve kant, tekst, beeld, video, maar juist de ondersteuning in workflow, analyse, ritme en structurering.
Zolang de specialist AI met tegenzin of halfslachtig blijft gebruiken, schuift hij/zij zichzelf naar de zijlijn. En dan zijn het de generalisten die het speelveld overnemen.
Over de auteur
