Waarom alle grote techbedrijven ineens een eigen AI-browser willen bouwen
De meest onderschatte app op je computer is ook de machtigste: je browser. Het is de toegangspoort tot alles wat je online doet. Precies daarom willen grote techbedrijven er nu de controle over. Niet omdat ze betere browsers willen maken, maar omdat ze daarmee iets veel waardevollers in handen krijgen: jouw data, je gedrag, en straks ook je beslissingen.
In plaats van jou te laten zoeken, klikken en vergelijken, beloven de AI-browsers dat ze het werk voor je doen. Maar wie bepaalt dan nog wat je te zien krijgt, wat je koopt of wie je vertrouwt? De strijd om de AI-browser gaat in mijn optiek echt over veel meer dan alleen technologie. Niet voor niets zei AI-ondernemer Eric Vaughan zo mooi:
Browsers were built to navigate the web. AI turns them into systems that operate it on your behalf.
Een AI browser?
Een AI-browser is geen nieuwe versie van Chrome met bijvoorbeeld een slimme plugin. Het is echt een fundamenteel ander concept: een browser waarin AI direct ingebouwd is en handelingen kan uitvoeren in plaats van alleen content tonen. Dat betekent: samenvatten van content, vergelijken van producten, keuzes voorstellen of zelfs aankopen doen. De browser verandert van ‘passief venster’ naar echt een actieve deelnemer in jouw online gedrag.
Zelf ben ik redelijk wat tijd kwijt aan het vergelijken van producten online, van prijzen tot producteigenschappen. Voor mijn aankomende bergbeklimming heb ik heel wat nieuwe zaken uitgebreid onderzocht; van speciale truien tot wanten. De vergelijking in materialen zorgde er vaak voor dat ik toch een andere trui kocht dan ik aanvankelijk wilde kopen.
De vergelijking qua prijs bij verschillende aanbieders heeft mij honderden euro’s bespaard. Maar; het heeft ook heel wat tijd gekost. Terwijl een AI-browser binnen een paar seconden een overzicht samen kan stellen. Inclusief aanbevelingen, binnen eventueel budget en andere voorkeuren. Uiteraard, het maakt je ook afhankelijk van de keuzes die de AI voor jou maakt.
De huidige AI-browser-stand van zaken
Het is wat mij betreft geen toeval dat juist de AI-bedrijven zich op deze markt storten. Zij willen niet langer alleen antwoorden geven, maar ook de infrastructuur bezitten waarop die antwoorden landen. De belangrijkste spelers tot nu toe:
Perplexity: Comet
Perplexity lanceerde eerder dit jaar ‘Comet’. Dit is een AI-browser die allerlei taken voor je uitvoert: van e-mails verwijderen tot reisroutes plannen. De browser draait op Chromium (onderdeel van Google Chrome) en ondersteunt bestaande Chrome-extensies.
Het opvallendste vind ik de integratie van een persoonlijke assistent die altijd klaarstaat; echt een side-kick bij al mijn browse activiteiten. Die assistent is trouwens pro-actief en geeft je ook suggesties. Daarnaast kan je hele pagina’s tekst direct laten samenvatten en ook vragen stellen over de content die je ziet.
Toch is Comet nog het verre van perfect. Struin Reddit en andere internetfora af en je leest genoeg reviewers die de functionaliteiten nog te traag, beperkt en af en toe onvoorspelbaar vinden. Perplexity lijkt dat zelf ook te weten, want naast het bouwen koestert het bedrijf nog een tweede droom: het kopen van Google Chrome zelf. Hun bod van $34,5 miljard is gewaagd, maar vooral symbolisch. Zoals techjournalist Casey Newton schreef:
AI companies are realizing what Google already knew: to own the future, you must own the funnel.
OpenAI: naam nog onbekend
Volgens Reuters werkt OpenAI aan een eigen browser, ook gebaseerd op Chromium. Deze krijgt een ingebouwde AI-agent (Operator, waar ik hier eerder over schreef) die net als Comet ook zelfstandig acties kan uitvoeren. Denk aan formulieren invullen of producten bestellen.
Daarmee krijgt OpenAI directe toegang tot de context van gebruikers. Data over hoe je werkt, wat je belangrijk vindt, hoe je zoekt etc. Dat kan niet via een app, maar wel via een browser. Dus echt meer controle over data. Een move met strategische én ethische implicaties.
The Browser Company: Dia
Het New Yorkse bedrijf achter Arc (een veelgeprezen nieuwe browser) ontwikkelt ‘Dia’: een browser die AI integreert in een zijpaneel. Uniek is de multimodal aanpak: afhankelijk van je vraag kiest Dia de best passende AI (zoals Claude, ChatGPT of Gemini). Dia is volgens vele testers opvallend gebruiksvriendelijk, maar nog in zeer beperkte bèta.
Microsoft: Edge
Microsoft probeert via integratie met Copilot haar eigen browser Edge te vernieuwen. De AI-assistent kan tabbladen lezen, samenvatten en autonoom handelingen uitvoeren. De grootste troef is de diepe integratie in het Windows-ecosysteem. Toch blijft Edge worstelen met marktaandeel; het afgelopen jaar groeide dit in Nederland slechts 1%.
Ironisch genoeg is Google, de grootste speler op gebied van browsers, nu vooral bezig met defensief managen van Chrome. Na een antitrust-uitspraak in de VS hangt de mogelijke afsplitsing van Chrome en moeder Google boven de markt. Tegelijk wordt AI gefaseerd toegevoegd via functies als Gemini en Tab Compare.
Chrome lijkt meer een machine in onderhoud, dan een browser in opmars. Je ziet de afgelopen tijd dan ook veel nieuwe AI-modellen los uit de Google-stal komen. Notebook en Veo zijn allemaal los gelanceerd en hangen niet vast aan de browser. Ik denk dat de uitslag van de rechtszaak deze of volgende maand dit wellicht totaal kunnen gaan veranderen, als Google haar Chrome niet hoeft af te stoten van de rechter.
Van venster naar stuur
De besproken AI-browsers beloven vooral één ding: tijdswinst. Wat nu nog tien tabbladen kost, kan straks met één vraag. De browser voert allerlei taken voor jou uit, zonder dat jij iets hoeft aan te klikken. Dat maakt onderzoek sneller, overzichtelijker en minder frustrerend. Omdat AI direct jouw persoonlijke context meeneemt, krijg je vaak betere informatie dan via losse zoekresultaten.
In plaats van te verdwalen in links en advertenties, krijg je gestructureerde antwoorden met bronnen erbij. Voor mensen die minder digitaal vaardig zijn zoals senioren, verlaagt dat ook de drempel; je hoeft geen zoekmachine meer te begrijpen, alleen een vraag te stellen. Omdat veel van deze browsers op Google Chromium draaien, werken je bestaande extensies zoals ad blockers en cryptowallets ook gewoon.
Iets wat het overstappen in mijn optiek ook echt heel makkelijk maakt. Deze nieuwe typen browsers zorgen echt voor rustiger, slimmer en efficiënter internetgebruik, waarbij je browser niet alleen een venster is, maar een slim hulpje dat met je meedenkt.
Niet alleen maar koek en AI
Tegenover de beloften van gemak en snelheid staan ook wel echt een paar serieuze zorgen. Om echt behulpzaam te zijn, moeten de AI-browsers diep in jouw persoonlijke gedrag kunnen meekijken. Welke websites je bezoekt, wat je zoekt, wat je koopt, wat je typt etc.
Dat levert scherpe aanbevelingen op, maar zet je privacy onder druk. Zelfs als bedrijven beloven je data lokaal te verwerken (en niet in de cloudserver van de maker van de browser), blijft de drempel om alles te delen laag en de transparantie over wat er precies gebeurt vaak beperkt.
Daar komt bij dat de AI niet alleen informatie aanreikt, maar ook keuzes voor je maakt. Welke producten worden aangeraden en welke bronnen samengevat. dat hangt af van de logica van het model en van de commerciële belangen erachter.
Je raakt makkelijk gewend aan het gemak, maar ondertussen verdwijnen onderliggende websites steeds verder uit beeld. Onderzoek laat zien dat alleen al de AI-overviews bekende websites 79% traffic kosten.
Dat ondermijnt niet alleen het open karakter van het internet, maar ook het verdienmodel van makers die afhankelijk zijn van bezoek en zichtbaarheid. De browsers die we nu kennen en gebruiken, zijn gratis en zonder advertenties. Maar we zien steeds meer apps zoals Whatsapp die nu toch ineens advertenties gaan integreren.
Daarom rijst bij mij de vraag ook; wat er gebeurt als deze AI-browsers wél advertenties gaan tonen, of bepaalde diensten voorrang geven. Hoeveel autonomie hou je dan nog zelf? De AI-browser belooft veel, maar vraagt er ook iets voor terug: je vertrouwen, je gedrag en uiteindelijk misschien je keuzevrijheid.
Gaan we allemaal achteroverliggend surfen?
De AI-browser is in mijn optiek geen nieuwe laag verf over het oude web. Het is echt een complete herziening van hoe we online omgaan met informatie. Waar we vroeger zelf klikten, scrolden en vergeleken, doet de browser dat nu voor ons. Niet langer navigeren, maar delegeren. Dat verandert niet alleen ons gedrag, maar ook de machtsstructuur van het internet zelf. Of zoals Josh Miller (CEO van The Browser Company) het zo treffend verwoorde:
If chat is how we’ll use the web in the future, then we need to rethink what a browser even is.
Toch zijn er ook echt serieuze kanttekeningen, zoals ik al schreef. Privacy, transparantie, toegankelijkheid van het open web… ze staan allemaal onder druk. Het is aan gebruikers, ontwikkelaars én beleidsmakers om te bepalen welke waarden we meenemen in deze verandering.
Zelf ben ik benieuwd of we straks allemaal één AI-assistent in onze browser hebben. Of juist een wildgroei van gespecialiseerde agents (via browser plugins), elk met eigen voorkeuren en belangen. Eén ding is zeker: de browseroorlog van de komende maanden gaat niet over snelheid of design. Het gaat echt over de macht over data en wie straks aan het stuur zit van jouw digitale dag.
Over de auteur
