Google stuurt ons terug naar de bibliotheek
Column – Google kan niet garanderen dat de AI-antwoorden die ze sinds kort presenteren bovenaan de zoekresultaten correct is. Google wil dat we die informatie zelf controleren. Met z’n allen dan maar weer naar de bibliotheek?
Google verraste onlangs de wereld door de Google-gebruikers te vragen wat kritischer te zijn. Dat zit zo: sinds kort presenteert Google vaak bij een zoekopdracht eerst een antwoord gebaseerd op artificiële intelligentie (herkenbaar aan de blauwe ster, het symbool van Gemini, de zogenaamde AI-assistent van Google), pas dan gevolgd door het ons allen bekende linkenoverzicht.
De techgigant liet bij monde van Hema Budaraju, vicevoorzitter van Google Search, in een gesprek met de Nederlandse pers weten dat het niet hun verantwoordelijkheid is als mensen geloven wat er staat in de AI-samenvattingen boven de eigenlijke zoekresultaten. De gebruikers moeten volgens Google zelf controleren of de informatie die in de samenvattingen staat ook werkelijk klopt. Controleren doe je dan door de tientallen links die onder het AI-antwoord staan te bekijken en te vergelijken met het AI-antwoord.
Maar dan komen wij uiteraard op hetzelfde probleem uit als Gemini, het taalmodel dat ons de AI-samenvatting aanbiedt: welke link is betrouwbaar en welke is totale onzin? Geen zinnig mens, zelfs geen AI-assistent, die het nog weet.
Antwoorden
In het begin van het internet was zoeken met Google eenvoudig. Websites met autoriteit stonden bovenaan de zoekresultaten. Later kwamen er meer parameters bij, maar er viel uit de manier waarop de resultaten werden gepresenteerd nog een zekere logica af te leiden.
Nu niet meer. Door de introductie van artificiële intelligentie is ‘informatie-vinding’ vervangen door ‘waarheidsvinding’. ChatGPT heeft ons geleerd dat we een vraag kunnen stellen aan een AI-bot en dat we een antwoord zullen krijgen. Een antwoord die we als ‘de waarheid’ mogen beschouwen.
Terzelfdertijd begint AI eindeloze content te creëren (video’s, nieuwsartikels, boeken) waarvan niemand weet of ze nog waar zijn, maar die op hun beurt aan het internet worden toegevoegd. Het internet waarop AI-systemen zich baseren om antwoorden te formuleren. Er worden digitale koninkrijken gebouwd op een brij aan onzin.
Twee jaar geleden schreef ik hier:
Het internet is op dit ogenblik een grote vergaarbak van kennis en onzin. Straks blijft alleen de onzin over. En daarmee moet ChatGPT zich in de toekomst dan voeden. Dat wordt lachen.
We zijn nu op dat punt van humor aanbeland. Op het punt dat zelfs techgigant Google moet erkennen: ‘We geven een antwoord op je zoekopdracht, maar kunnen niet garanderen dat het geen onzin is. Dat zul je zelf even moeten opzoeken.’
Superdomheid
Het moet ons de vraag doen stellen: waar brengt AI ons nu naartoe en willen we dat wel? Hoe lang aanvaarden we nog dat Meta, Google, OpenAI en andere digitale koninkrijken en monopolies uitbouwen op een brij aan onzin? Waarom zouden we hun koloniale houding (onze data, grondstoffen en werkkrachten mogen zij vrij uitbuiten ten dienste van hun missie) nog langer toelaten?
De digitalisering zoals we die nu om ons heen zien grijpen, en impact heeft tot in het kleinste hoekje van onze samenleving, is geen natuurlijk proces. Het is geen maan die rond de aarde draait, geen aarde rond de zon. Het is een proces dat we wel kunnen stoppen en begeleiden. Tot hier en niet verder.
Blijkbaar zijn we de afgelopen jaren door alle technologische blingbling vergeten dat het nog steeds ‘wij’ zijn (burgers, politici, belangenorganisatie) die bepalen hoe we onze samenleving organiseren en niet een kleine elite in Silicon Valley die voortgestuwd door hun missie onze samenleving volledig dooreen willen schudden.
Sam Altman, CEO van OpenAI en bekend van ChatGPT, beweert dat als AI zich met deze snelheid blijft ontwikkelen, we op weg zijn naar superintelligentie. Je kunt met dezelfde stelligheid beweren dat de mensheid op deze manier op weg is naar superdomheid. Je standpunt hangt alleen af van aan welke kant van de geschiedenis je wil staan.
Kritisch
Gelukkig hebben tijdens de digitaliseringsgolf van de afgelopen tien jaar de bibliotheken stand gehouden. Want nu het internet stuk is, moeten we terug naar de plaats waar kennis nog geen onzin geworden is – en dat is de bibliotheek. Die mogen de komende jaren een stormloop verwachten van jongeren die eind- en huiswerken zullen willen maken zonder onzin. Het is gedaan met knippen en plakken van het internet. Het is toch alleen maar onzin.
De lokale bibliotheek kan alvast beginnen met wat tafeltjes en stoeltjes bij te zetten. En Encyclopedia Britannica mag de drukpers weer opstarten die ze in 2012 heeft stilgelegd. De geur van inkt, vers op papier. Een hele nieuwe generatie heeft geen idee welke weldaad hen zal overvallen.
Je zult er misschien niet superintelligent van worden, maar wel kritisch. En dat is toch ook een mooie eigenschap die we, zoals Google ook beseft, al een tijdje kwijt zijn.
Over de auteur
