Filter
Employee Experience Twitter-analyse NSA: Snowden op de huid gezeten door Plasterk
Een bedeesde systeembeheerder houdt de internationale politiek nu al maanden bezig. De Amerikaanse klokkenluider Edward Snowden (30) bezorgt met zijn spionage-onthullingen vele wereldleiders slapeloze nachten. Waarmee associëren wij de NSA en wie zijn de meestbesproken personen in dit omvangrijke afluisterschandaal? We onderzochten in een maand tijd ruim 36.000 tweets om daar achter te komen.
Luistervinken
Ex-CIA medewerker Snowden lekte deze zomer informatie over grootschalige spionage-activiteiten van de Amerikaanse veiligheidsdienst NSA aan The Washington Post en The Guardian. Later volgden andere vooraanstaande media met nieuwe feiten. Het afluisterschandaal trok als een olievlek over de internationale politiek. Met een boze Braziliaanse presidente en Duitse bondskanselier, die ook lange tijd door de Amerikanen werden afgeluisterd. In oktober kwam Nederland in beeld. Der Spiegel onthulde dat in een maand tijd 1,8 miljoen telefoongesprekken te hebben opgeslagen, zogeheten metadata. Voor ons was dit hét moment een social data-onderzoek uit te voeren.
We onderzochten tussen 15 oktober en 18 november ruim 36.000 -Nederlandstalige- tweets waarin de NSA op enigerlei wijze genoemd werd. We focussen ons in deze (politiek getinte) social data-analyse op meestgenoemde personen en woorden in de conversaties op Twitter.
Twee duidelijke pieken
Als we kijken naar het totaal aantal berichten zien we twee duidelijke pieken – op 21 en 31 oktober – en enkele lagere pieken. Tweets over dit politiek beladen onderwerp blijken erg nieuwsgerelateerd te zijn. Op 21 oktober (piek met 3453 tweets) wordt bekend dat de NSA ook ons land heeft afgeluisterd. Zo werden in een maand tijd 1,8 miljoen Nederlandse telefoongesprekken door de Amerikaanse veiligheidsdienst getapt. Het hoge aantal berichten houdt enkele dagen aan, met een toename op 24 en 25 oktober na het nieuws dat 35 wereldleiders zijn afgeluisterd. En door het optreden van verantwoordelijk minister Ronald Plasterk (PvdA, Binnenlandse Zaken) bij Pauw & Witteman op 22 oktober.
De tweede piek (3317 tweets op 1 dag) volgt na een tv-optreden van Plasterk op 30 oktober bij Nieuwsuur. We zien het aantal berichten tijdens en na die uitzending a; flink oplopen en nog een dag aanhouden. Het piekje op 6 november houdt verband met de roep om een vooronderzoek door oppositiepartijen en door een gezamenlijke actie van organisaties onder de naam ‘Burgers tegen Plasterk’. Zij dagen de Nederlandse Staat voor de rechter wegens het gebruik van illegaal verkregen gegevens van burgers door de NSA.
Het briefje van Plasterk
Bij Twan Huys aan tafel tovert Plasterk opeens een briefje uit zijn borstzak. “Ik heb vanavond nog een bericht van de NSA gekregen, het is een unclassified bericht, dus ik mag het delen” zegt Plasterk. En na een vervolgvraag van interviewer Huys: “Ik heb in een brief aan de Kamer gezegd dat het niet acceptabel is dat onze bondgenoten zich niet aan de Nederlandse wet zouden houden”. Het briefje van Plasterk zorgt voor veel opwinding op Twitter, een stukje dode boom dat volgens sommige twitteraars ook nog eens oud nieuws bevatte.
Als we kijken naar waarmee de NSA-onthullingen worden geassocieerd, zien we dat Plasterk ook daar prominent aanwezig is (hoe groter het blok, hoe vaker het woord is gebruikt, retweets uitgezonderd). Naast logische associaties als ‘Amerikaanse’ ‘nieuws’ en VS’ zien we dat ‘Plasterk’ vaker voorkomt dan ‘Edward’, ‘afluisteren’, ‘Obama’ en ‘Merkel’.
De NSA blijkt trouwens een heus mannentopic. Maar liefst 87 % van alle Nederlandse tweets over NSA komen van mannen, slechts 13 % is afkomstig van vrouwen. Uit eerder onderzoek weten we dat Nederlandse mannen meer over tv-kijken twitteren dan vrouwen, maar zouden mannen spionage ook spannender vinden dan vrouwen? Of is de NSA een te politiek-technisch onderwerp voor vrouwen?
Plasterk meestbesproken
Als we kijken naar meestbesproken personen in dit onderzoek zien we dat Plasterk politieke leiders als Obama en Merkel achter zich laat. Voor deze top 10 hebben we personen onderzocht die voorkwamen in combinatie met de zoekterm ‘Snowden’. Vandaar dat je de naam van de man zelf mist in deze lijst.
Plasterk is dus hot bij de miljoenen twitteraars in ons land, aangejaagd door zijn publieke optredens bij tv-programma’s als Nieuwsuur en Pauw & Witteman. Twitteraars reageren graag en veel op vaderlandse tv-uitzendingen. Premier Rutte en Eurocommissaris Kroes staan op vier en vijf. Opvallende namen in de top 10 zijn verder de ook afgeluisterde paus en Glenn Greenwald, de Amerikaanse journalist die vele documenten van Snowden in The Guardian onthulde. ‘Alexander’ op nummer 6 verwijst naar NSA-directeur Keith Alexander.
Snowden is behulpzaam
Om een beter beeld te krijgen van de inhoud van onze data zoomen we verder in op meestgenoemde associaties rond NSA en Snowden, twee hoofdrolspelers in deze zaak.
Als we de Top 20 lijsten naast elkaar leggen is een duidelijk verschil zichtbaar in de associaties. De 30-jarige Amerikaan wordt geassocieerd met veel persoonlijk geladen begrippen. Het vaakst met zijn voornaam, maar ook met ‘asiel’ en met woorden met een positieve connotatie als ‘behulpzaam’, ‘helpen’ en ‘bereid’. Nederlandse twitteraars lijken de klokkenluider weinig kwalijk te nemen in deze gevoelige kwestie. Snowden blijft als persoon verder buiten schot in de tienduizenden tweets die we gemonitord hebben.
Afluisteren, luisterde af, afgeluisterd
Dat geldt echter niet voor de Amerikaanse veiligheidsdienst, het anonieme, onzichtbare instituut dat ons bel- en online gedrag dus al jarenlang in de gaten houdt. Daar wordt op een negatieve manier over gesproken: ‘niet’ is het meestgebruikte woord in verband met NSA. Het is bijna twee keer zoveel genoemd als de neutralere termen ‘Amerikaanse’ en – ja daar is ie weer – ‘Plasterk’. Andere negatieve associaties in de top 20 zijn ‘afluisteren’, ‘afgeluisterd’, ‘luisterde’ en ‘geheime’.
Concluderend kunnen we vaststellen dat Nederlanders meer sympathie hebben voor een klokkenluider die grote risico’s nam, politiek asiel vond in Rusland en genomineerd werd voor de Nobelprijs voor de Vrede dan voor een machtige politieke dienst die ons internet-gedrag nauwlettend in de gaten houdt. Net als bedrijven als Google en Facebook overigens.
Ook blijkt dat Nederlanders pas echt hun vingers laten gelden als we zélf in beeld komen bij een internationaal schandaal, met de verantwoordelijke minister als kop van Jut waar we dan met z’n allen lekker op kunnen afgeven. Aan de digitale zijlijn, welteverstaan. Zou Edward Snowden wel weten wie die vermaledijde Ronald Plasterk is? Moet ie maar even googelen. Of zou America’s most wanted man dát op zijn Russische schuiladres niet meer durven?
Over de auteurs
