Het (af)luisterende oor van Instagram en Facebook

Je hebt het net met je partner gehad over een vakantie naar Italië en op het moment dat je Instagram opent, komt er een advertentie voorbij met vakanties naar Italië. Hoe kan dat? Het gerucht gaat al jaren dat Facebook en Instagram je afluisteren, maar dat is volgens experts niet het geval. Sociale netwerken hebben een veel betere manier dan afluisteren om je online te kunnen volgen.

Eindeloos scrollen

Als je door je socials scrolt, houdt het platform bij wanneer je ergens langer naar kijkt of juist snel doorscrolt, vertelt Peter Verhoef van Rijksuniversiteit Groningen in een interview met NU.nl. Als je bij bepaalde posts langer stilstaat, vat het platform dit op als dat je dit, op een manier, interessant vindt. Scrol je bepaalde posts juist snel door? Dan bestempelt het platform deze content als ‘niet interessant’. Op die manier wordt er een profiel voor je samengesteld. Dit zie je terug in je voorgestelde Reels, maar ook in jouw gepersonaliseerde advertenties.

Social plug-ins

Dit is niet de enige manier waarop sociale media jou volgen. Veel websites gebruiken social media-plug-ins. Deze plug-ins kunnen jouw persoonlijke surfgedrag volgen op verschillende websites. Op die manier maken ze een compleet plaatje van je en worden er advertenties aan jouw account gekoppeld.

Dit werkt ook zo bij de sociale plug-ins van Facebook. Je herkent het vast, dat als je op een website wil inloggen, zoals bij Pinterest, je ook je Facebook-account kan gebruiken. Als je daarmee inlogt, worden de plug-ins actief en volgen ze jouw acties. Op basis van deze acties kunnen er bepaalde producten of diensten worden voorgesteld. Het gebruik van een plug-in zorgt er dus voor dat je voor websites te volgen bent.

Advertenties een schot in de roos?

Maar hoe kan het dan dat je die specifieke vakantie naar Italië kort na je gesprek voorbij ziet komen? Het kan dan toch niet anders dat er hier en daar iets afgeluisterd wordt? Facebook schrijft dat ze niet aan afluisteren doen. Ze geven aan dat ze je microfoon alleen kunnen gebruiken als je hen daar nadrukkelijk toestemming voor geeft. Facebook heeft in het verleden wel toegegeven dat er andere functies zijn waarbij ze je microfoon gebruiken.

De ‘audio-recognition’-functie werd volgens het AD in 2014 in de Verenigde Staten geïntroduceerd om te kunnen gebruiken voor je Facebook-status. Als je een statusupdate zou geven, zou je microfoon kort aan gaan en een opname van 15 seconden maken van je achtergrondgeluid. Op die manier kon bijvoorbeeld een film die je aan had staan herkend worden of een nummer op de radio. Dit werd dan gebruikt in je status-update. Er kwam veel kritiek op deze functie, waarna Facebook met een verduidelijking kwam. Deze functie werkt alleen als je hier nadrukkelijk toestemming voor geeft. De functie werd enkel uitgebracht in de Verenigde Staten, dus wij hoeven ons geen zorgen te maken.

Vergeet ook niet dat we gemiddeld tussen de 6.000 en 10.000 advertenties voorgeschoteld krijgen op een dag. De meerderheid vergeten we of negeren we binnen enkele seconden. Als je dan die ene advertentie tegenkomt die precies past bij een product of dienst waar je het toevallig net over gehad hebt, is dat puur toeval. Als je deze tegenkomt, zal je die specifieke advertenties dan logischerwijs ook onthouden.

Geen toestemming geven?

Meta, het moederbedrijf van Facebook en Instagram, geeft aan dat er een mogelijkheid komt voor Europese gebruikers om deze gepersonaliseerde reclames niet meer te zien. Als je je afmeldt, zal je alleen nog reclames ontvangen op basis van je leeftijdsgroep en de locatie waar je woont. Je kunt je afmelden via een webformulier. Daarna wordt je verzoek in behandeling genomen.

De stap is een gevolg van de boete die Meta heeft gehad. Deze boete bedroeg maar liefst 390 miljoen euro. Dit kwam voort uit het schenden van de privacywet met gepersonaliseerde reclames. Instagram- en Facebook-gebruikers weten vaak niet dat ze gevolgd worden en hier kunnen ze ook niks aan doen. Het bedrijf gaf zelf aan dat dit terug te vinden is in de algemene voorwaarden, maar dat is volgens de toezichthouders niet genoeg.

Het op deze manier afmelden voor gepersonaliseerde reclames, is een stuk meer werk dan de ‘volg mij minder’-knop die andere bedrijven gebruiken voor deze wens. Daarom is het ook de vraag of toezichthouders hier akkoord mee gaan. Meta geeft aan in de komende maanden met informatie te komen hoe het proces van toestemming geven er precies uit gaat zien. Dit moet eerst nog worden voorgelegd aan autoriteiten.

Van afluisteren is dus geen sprake, maar je wordt wel intensief gevolgd. Vind jij gepersonaliseerde reclames een uitkomst of verdwijn je misschien toch liever van de radar? Laat het ons weten!