Boetes voor niet-digitoegankelijke websites deze zomer?

Column – Bij hoeveel Nederlandse bedrijven valt de politie op maandag 30 juni binnen? Hoeveel webmasters, online marketeers en e-commerce medewerkers gaan op die dag geboeid mee naar het bureau voor verhoor? En als de soep niet zo heet gegeten wordt als hij wordt opgediend: bij hoeveel organisaties valt er op die dag een boete op de deurmat?

Het is de vraag hoe hard eind juni de European Accessibility Act (EAA) gehandhaafd zal worden. Vanaf 28 juni 2025 moeten websites, apps en webshops digitoegankelijk zijn. Vanaf die datum is de nieuwe wet van kracht. Elke website, elke app, elke webshop en elk digitaal platform moet vanaf die dag voldoen aan de WCAG-norm.

Digitoegankelijk betekent dat de website, app of platform ook door mensen met een beperking gebruikt kan worden. Denk bij een beperking aan blind, doof, dyslectisch, geen muis kunnen gebruiken, slechtziend, laaggeletterd en zo meer. Om maar eens wat eisen te noemen: voorleessoftware moet overal werken, er moet met de tabtoets genavigeerd kunnen worden en alle productfilmpjes in elke webshop moeten ondertiteld zijn.

Zover is het nog lang niet.

Terwijl het wel belangrijk is. Zo’n 25% – ja serieus – van de mensen heeft te maken online hindernissen als gevolg van een beperking. Het is dus goed dat we digitale middelen zo bouwen dat iedereen er gebruik van kan maken. Ook als je blind bent wil je een energiecontract kunnen afsluiten. Ook als je geen muis kan gebruiken wil je verzekeringen kunnen vergelijken. En als je niet kunt horen is het wel fijn dat je een instructievideo kunt volgen omdat hij ondertiteld is.

Het niet zo beste voorbeeld

De overheid zou als regelgever het goede voorbeeld moeten geven. Vanaf 2018 gelden de EAA-regels al voor overheidswebsites. Maar: slechts 6% van alle overheidswebsites voldoet helemaal aan de norm. Op veel plekken bij gemeentes, waterschappen en ministeries is men wel hard bezig, maar nog lang niet klaar. Dat is toch een beetje alsof iemand je in een stiltecoupé fronsend op het stiltebordje wijst terwijl hij zelf hardop zitten te bellen.

Maar goed, regels zijn regels. Omdat digitoegankelijkheid in de markt nog nauwelijks een ding is, begon ik me afvragen wat er eind juni gaat gebeuren met al die websites, apps en webshops met slechte contrasten, ontbrekende tab-navigatie en chaotische html. Wie heeft de onbegonnen taak van toezicht en handhaving? Krijgen beheerders te maken met waarschuwingen of boetes?

Toezicht

Het toezicht op naleving van de regels is ondergebracht bij verschillende toezichthouders. Autoriteit Financiële Markten en Autoriteit Consument & Markt hebben een belangrijke taak. Maar ook het Commissariaat voor de Media, de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur, de Inspectie Leefomgeving en Transport en het Ministerie van Justitie en Veiligheid gaan delen van de markt in de gaten houden. Uit pure nieuwsgierigheid heb ik de handhavers een mailtje gestuurd. Ik kon me eigenlijk nauwelijks voorstellen dat het in die kantoren een beetje leeft.

Toch kreeg ik van alle organisaties antwoord. Soms een beetje obligaat, maar er lijkt wel iets gaande. Alle toezichthouders informeren marktpartijen en is zelfs een symposium geweest. Ook wordt er onderzoek gedaan naar de stand van zaken en knelpunten. De AFM geeft het meest blijk van een gevoel van urgentie. Persvoorlichter Marlies Booijink schrijft:

Het is belangrijk dat financiële dienstverlening toegankelijk is voor mensen met een beperking en dat zij zelfstandig hun financiële zaken kunnen regelen. Dat geldt in brede zin voor financiële dienstverlening, maar zeker voor dienstverlening waar de consument frequent gebruik van maakt.

Wanneer diensten die de consument dagelijks of wekelijks gebruikt niet toegankelijk zijn, heeft dit een enorme impact op de zelfredzaamheid van deze groep consumenten. Bijvoorbeeld wanneer een consument niet zelfstandig betalingen kan doen.

Handhaving

De toezichthouders informeren de markt, maar gaan ze ook handhaven? Moeten we als beheerders van websites, apps en webshops vrezen voor maatregelen? Niet direct. Geen van de toezichthouders staat eind juni in de startblokken met bonnenboekjes. Wel kunnen consumenten klachten over slechte toegankelijkheid van online dienst of platform kwijt bij een meldpunt. Op die manier hoopt de ACM zicht te krijgen op problemen. Ik hoop van harte dat alle mensen die vanwege een beperking vastlopen in de check-out van een online shop of de weg kwijtraken in een app in de digitale pen klimmen en een melding doen.

Gaat het nou echt beter worden of is die EAA toch een wassen neus? Ik herinner me de tijd dat spam verboden werd. Dat was in 2004. In die tijd spamden we er met z’n allen vrolijk op los. Ook nadat de regelgeving van kracht werd. Ja echt, ook ik met mijn bedrijf. Ik beken het met schaamte. Het zou wel loslopen, dachten we. Toch zagen we dat grote organisaties zich al heel rap netter gingen gedragen. Je kreeg nooit meer zomaar een e-mail van een bank of telecombedrijf. Bovendien hoorden we af en toe van een opgelegde boete. Het ging om flinke bedragen. Verder kon je op zwarte lijsten terecht komen bij providers. Dat maakte dat we ons met z’n allen achter de oren krabden en ook maar stopten met dat ongevraagd mailen. Tegenwoordig is spam iets wat je gewoon niet doet. Het is heel erg niet netjes.

Langzaam de goede kant op

Met deze geschiedenis in het achterhoofd, denk ik dat het met digitoegankelijkheid langzaam, heel langzaam, ook wel de goede kant op zal gaan. Het feit dat de EAA er is en dat allerlei partijen in de markt ermee bezig zijn, is hoopvol. Digitoegankelijk bouwen en contentbeheren vraagt veel van ontwerpers, developers en webmasters. Het is een behoorlijk andere manier van werken.

Op allerlei plekken wordt gevoeld dat inclusiviteit belangrijk is. Ik weet uit de markt dat er bij de banken inderdaad beweging is. Zoals dat eveneens het geval is bij energieleveranciers en ziekenhuizen. Ook bij Wehkamp, Bol en Coolblue zal men er mee aan de slag zijn. Al was het maar omdat inclusiviteit een commercieel voordeel heeft. Je bent immers 25% van je publiek beter van dienst.

Eind juni geen spectaculaire invallen van arrestatieteams dus. Zelfs geen boetes. Voorlopig nog niet. Maar er is wel een brede maatschappelijke beweging naar online inclusiviteit gaande. Helaas gaat het traag, maar het beweegt. Dat is een goede zaak.

Home < Boetes voor niet-digitoegankelijke websites deze zomer?