Kyteman, of het verhaal van de langzame en snelle tijd

Deze week werd de uitslag van de Cito-toetsen uitgedeeld aan de leerlingen van groep 8 basisschool. De Cito als toegangskaartje voor de carrière van het leven. In de supermarkt kwam ik donderdag een moeder tegen. Hoe het met haar zoon ging, vroeg ik. ‘547’, antwoordde ze, en ze knipoogde met beide ogen tegelijk, heel even. Pas even later begreep ik dat het hier de Cito-score betrof. Vertel me uw score en ik zeg u hoe het u vergaat. Ze kennen het verhaal van Kyteman niet. Ze zouden het allemaal moeten lezen, en vooral ernaar moeten luisteren.

Kyteman (Colin Benders, nu 21 jaar) kreeg als driejarige een trompet van zijn oom, waar hij na het wisselen van de voorste melktandjes op zijn vijfde op zou leren spelen. Op lagere school was hij hyperactief, had concentratieproblemen, stemmingswisselingen, alle garanties voor een desastreuze Cito-score kondigden zich aan.

Gelukkig had Kyteman wél ouders die het belang van de essentie van het leven inzagen, en ze brachten hem op zijn twaalfde naar het conservatorium in Den Haag. Maar ook daar was het moeilijk genoeg om de balans tussen schoolboeken en muziek te vinden. Kyteman vroeg zich af waarom hij dingen moest leren waarvan hij nu al zeker wist dat hij ze in zijn verdere leven nooit meer zou gebruiken.

Colin Benders (foto: Gabriel Eisenmeier via SAPsite)

Het deed me denken aan het lied ‘De ruimtevaarder’ van Kommil Foo.

‘Meester Frank, ik kom waarschijnlijk morgen niet naar school, en ook overmorgen zal wat moeilijk zijn. En evenmin de week die komt, ja zelfs de maand die volgt.
De kans dat ik nog ooit verschijn is eigenlijk klein.
’t Is niet, meester Frank omdat u mij zo vaak straft en mij een keer zelfs ‘domkop’ heeft genoemd.
’t Is alleen iets hier van binnen, het heeft geen zin dat ik ontken, meester Frank, ik voel dat ik een ruimtevaarder ben.’

En vervolgens vraagt deze scholier zich af wat je in het heelal hebt aan de tafels van vermenigvuldiging of schoonschrift, en waarom je op Mars zou moeten weten welke woorden je met ‘dt’ spelt.

Kyteman is als de ruimtevaarder. Om een lang verhaal kort te maken, hij bleef zeven jaar op het conservatorium, maakte er nooit zijn middelbare school af maar leerde heel veel andere levenszaken. Zijn favoriete leraar was de heel erg goede trompettist Eric Vloeimans (foto: Merlijn Doomernik) . Van een uur les werden er vijftig minuten pratend doorgebracht. Over het leven, de muziek.

Kyteman verhuisde op zijn achttiende naar een flat in Overvecht, en bracht drie jaar door in zijn huis-studio waar hij sliep op de bank, muziek componeerde, instrumenten speelde, geluiden opnam, monteerde, drumde, kortom, hier maakte hij zijn album ‘The Hermit Sessions‘.

Het is een prachtalbum, eigenzinnig, van hiphop tot klassiek, van bigband tot rap, van Engels Orleans tot het Franse Orléans. Zo mooi dat het jammer zou zijn om het nooit live uit te voeren. Dus ging Kyteman op zoek naar een bezetting die dit ging spelen, violen, percussie, rappers, blazers en toetsen. In totaal 22 man. Het is dé sensatie van het voorjaar 2009, onder andere op Noorderslag. Op de komende Pinkpop zal het niet anders zijn.

Het album zwerft vrijelijk rond op het internet. Kyteman vindt het prima, zolang mensen maar af en toe de moeite nemen om een donatie te doen op zijn site. Zijn optredens zijn uitverkocht. Het is het verdienmodel van de muziek van tegenwoordig.

Dit is het verhaal van de langzame en de snelle tijd. Drie jaar klooien op een troosteloze kamer, iets briljants maken, en vervolgens een terechte razendsnelle doorbraak, mede dankzij het internet.

Ik luisterde naar een interview van Jellie Brouwer in NPS Kunststof met Kyteman (foto: Kyteman.com). Ik hoorde het in de auto, een podcast, ergens tussen Dijon en Nancy. Een uur nadat ik thuis was had ik het album te pakken. Oef, wat mooi. Een week later schreef ik er over.

Welke score zou hij voor zijn Cito hebben gehaald?

Deze column is eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.