Facebook & het nieuws: gaat dat wel samen?

Column – Na anderhalf jaar moddergooien is Trump gekozen als 45e president van Amerika. De afgelopen tijd heb ik de verkiezingen met veel interesse gevolgd. Van e-mailschandalen tot ‘grab them by the pussy’, het is allemaal uitgebreid in de media voorbijgekomen. Om op de hoogte te blijven had ik mij geabonneerd op verschillende kranten en nieuwssites. Ook Facebook was voor mij, net als twee derde van alle gebruikers, een belangrijke nieuwsbron.

Veel artikelen in mijn Facebook tijdlijn waren pro-Hillary. De artikelen in mijn tijdlijn over Trump waren meestal lachwekkend, absurd en voornamelijk negatief. Als online marketeer weet ik dat nieuwsartikelen onder andere gebaseerd zijn op interesses, vrienden en het Facebook-algoritme. De artikelen komen dan ook overeen met mijn politieke voorkeur.

Dit geldt niet alleen voor mij, maar ook voor alle andere Facebook-gebruikers. The Wall Street Journal heeft hierover een website opgezet die dit goed illustreert. Op deze site laten ze zien hoe ‘de waarheid’ in verkiezingstijd er voor de verschillende groepen Facebook-gebruikers uitziet. Zoals je kunt zien krijgen de liberalen een pessimistische boodschap over Trump te zien, terwijl de conservatieven een optimistische boodschap te zien krijgen. Volgens The Wallstreet Journal worden door het algoritme van Facebook alleen berichten getoond van vrienden en media die het beste bij jou aansluiten.

Werking van Facebook

Bovenstaand voorbeeld van de Amerikaanse verkiezingen is ontzettend interessant. Om de werkwijze te begrijpen is het eerst goed om iets meer inzicht te krijgen in het algoritme dat Facebook gebruikt. Hierover schreef Alice Kaal onlangs een goed stuk, waarin ze ook beschrijft hoe we zelf controle over onze tijdlijn kunnen houden. We kunnen dit als volgt doen:

• Berichten liken, delen of reageren op berichten
• Optie ‘als eerste weergeven’ inschakelen bij pagina’s en personen
• Advertenties markeren als nuttig
• Berichten rapporteren of verbergen
• Pagina’s en personen ontvolgen
• Advertenties verbergen

Hiernaast wordt ook beschreven dat Facebook steeds meer aandacht zal besteden aan interesses van vrienden en familie, waardoor deze berichten sneller bovenaan je tijdlijn zullen komen te staan.

Bovenstaande lijkt vanuit het oogpunt van Facebook erg sympathiek, aangezien de gebruiker en zijn interesse allesbepalend lijken. Alleen, is dit ook daadwerkelijk het geval?

Een onderzoek dat in 2015 in Science is gepubliceerd, beschrijft nogmaals de immense invloed van Facebook. In het onderzoek is gekeken welke ‘harde’ nieuwsberichten 10 miljoen Amerikaanse gebruikers op hun Facebook-nieuwsoverzicht te zien kregen. Deze gebruikers zijn ingedeeld op basis van hun politieke overtuiging. Hieruit blijkt dat deze gebruikers voornamelijk nieuwsartikelen in hun tijdlijn krijgen die passen bij hun eigen overtuiging, bepaald door het Facebook algoritme, hun vrienden en hun eigen klikgedrag. Op deze manier wordt het nieuws dus eenzijdig weergegeven.

Een ander probleem is dat Facebook onlangs onder vuur kwam te liggen vanwege manipulatie van nieuwsberichten. Een groep medewerkers zou bepalen welk nieuws bij Facebook-gebruikers in de tijdlijn wordt getoond. Ook zou Facebook af en toe op eigen initiatief een ‘trending’ onderwerp toevoegen. Hierdoor zou Facebook volgens de Volkskrant aan journalistieke nieuwsselectie doen, zonder de journalistieke maatstaven te hanteren.

De toekomst van Facebook

De afgelopen jaren is Facebook een belangrijk onderdeel van ons leven geworden. De invloed van Facebook is zo groot dat inmiddels 43 procent van al het verkeer op nieuwssites vanaf Facebook komt. Voor het krijgen van lezers zijn nieuwssites dus voor een groot deel afhankelijk geworden van Facebook.

Een andere trend is dat nieuwssites en kranten steeds minder abonnees krijgen. In plaats van artikelen op hun eigen website te plaatsen, verwacht ik dat de traditionele media in de toekomst hun artikelen steeds vaker via Facebook aan zullen bieden om hun doelgroep te bereiken. Voor Facebook levert dit bezoekers op die langer op hun platform blijven, en voor uitgevers levert dit een vaste stroom inkomsten op.

Het zorgelijke hieraan is dat de objectieve journalistiek steeds meer zal worden bepaald door Facebook. Er zal een selectief nieuwsbeeld ontstaan waardoor je blik op de wereld versmalt. Daarnaast is mijn angst is dat veel mensen Facebook als enige nieuwsbron zullen gebruiken en daardoor de informatie die door Facebook wordt getoond als absolute waarheid gaan zien.

Hoe kijk jij hier tegenaan?

Foto intro met dank aan 123RF.