Tussen nu & 2030: dit zijn de grootste digitale veranderingen

In dit artikel kijk ik vooruit naar de grootste digitale veranderingen die de komende 10 jaar staan te gebeuren. Rechtstreeks vanuit de glazen bol: de top 7 sectoren waar we veel van kunnen verwachten.

Het ‘mainstream internet’ is aan haar derde decennium begonnen. Ter viering van 20 jaar hoogtepunten, dieptepunten en alles daar tussenin, grijp ik dit moment aan om terug te blikken op de veranderingen die digitalisering en het internet teweeg hebben gebracht. En ik kijk vooruit naar wat de komende 10 jaar ons gaan brengen.

Hier bij Jungle Minds hebben we de traditie om nieuwjaarsdag af te trappen met ongefundeerde voorspellingen voor het nieuwe jaar. In een artikel gericht op trends in design, tech en digitaal gedreven businessinnovatie. En met die ervaring zijn we de eerste om te onderkennen dat onze voorspellingen niet 100% accuraat zijn. Dus, voorspellingen doen voor een aankomend jaar is al wat naïef. Maar voorspellingen doen voor een heel decennium is dan natuurlijk ronduit idioot. Tegelijkertijd, het is evengoed een leuke oefening. Daar gaan we!

• Deel 1: het begin van het verhaal
• Deel 2: wat hebben de 2020’s qua veranderingen voor ons in petto?
• Deel 3: de top 7 sectoren die flink gaan digitaliseren in het nieuwe decennium

Deel 1: het begin van het verhaal

2000: 17 miljoen websites, 360 miljoen web users en America Online is ‘s werelds meest bezochte website.

Alhoewel het echte begin van het internet start in de jaren 60 beginnen wij ons verhaal in 2000. De dot.com-bubbel is net gebarsten, Google heeft haar eerste verjaardag gevierd en – minstens zo belangrijk – Jungle Minds wordt opgericht. Kortom, het verhaal van het mainstream internet is begonnen.

Dat punt is nu 20 jaar geleden. Vandaag heeft het internet een rol in bijna alle aspecten van het dagelijks leven. We zijn er zo aan gewend geraakt dat het makkelijk is te vergeten wat een ongelofelijk snelle opkomst we hebben mogen meemaken. In 20 jaar heeft het grootste gedeelte van de wereldbevolking toegang gekregen tot het internet. En is het gaan gebruiken voor bijna elk denkbare toepassing. Van hoe we met elkaar in contact staan tot hoe we producten en diensten afnemen van bedrijven, tot aan hoe bedrijven onderling samenwerken.

Hoe het internet de business-wereld veranderde

Google, Amazon, Netflix & Spotify: we weten allemaal hoe het internet nieuwe bedrijven en merken voort heeft gebracht die we vandaag als bijna onmisbaar beschouwen. Zo bekend en alom aanwezig als ze zijn, des te ongelofelijker is het hoe kort geleden deze bedrijven eenvoudigweg nog niet bestonden.

Eerst maakten zoekmachines (denk aan Lycos, AltaVista en natuurlijk Google) het internet makkelijk toegankelijk en doorzoekbaar. Gecombineerd met de stormachtige opkomst van social media ontstonden er in rap tempo nieuwe manieren voor bedrijven om hun producten en diensten online aan te bieden om potentiële kopers te bereiken.

In de vroege jaren 2000 grepen e-commerce-bedrijven deze kans met beide handen aan. Ze bouwden hun bereik, aanbod en marktaandeel gestaag uit. Aanvankelijk begon e-commerce met eenvoudige ‘low-touch’ producten als boeken en vliegtickets. In een duizelingwekkend tempo kwamen daar steeds meer complexe productgroepen bij. Het wereldwijde marktaandeel van online aankopen groeit nog altijd razendsnel en e-com-spelers breiden hun activiteiten uit naar logistiek lastigere markten. Denk aan verse producten en complexe B2B-producten. 

Het al hoge tempo waarin mensen gebruikmaakten van digitale diensten versnelde met de komst van de smartphone rond 2010.

Met de smartphone in de broekzak omarmden consumenten digitale diensten in bijna elk facet van het dagelijkse leven. Van shopping tot personal finance, gezondheid en ontspanning, mediagebruik en zo’n beetje elke vorm van communicatie. Deze razendsnelle adoptie bleek de bakermat van weer een heel nieuwe generatie aan bedrijven die verschillende industrieën in korte tijd totaal op hun kop wisten te zetten.

In minder dan 10 jaar veranderden bedrijven als Netflix en Spotify de media-industrie van ‘koop & bezit’ naar subscribe & stream. En ook de platformbenadering van bedrijven als Airbnb en Uber veranderde hele industrieën grondig (alhoewel deze benadering voor beide bedrijven ook minder wenselijke gevolgen had).

De technologie die zorgde voor veranderingen

In de afgelopen 20 jaar zien we een duidelijke relatie tussen de opkomst van nieuwe ‘fundamentele’ technologie en de nieuwe soorten businessmodellen die dat mogelijk maakten. Wie kijkt naar de grote succesverhalen van de jaren 2010 (denk aan Uber, Spotify en Netflix) ziet stuk voor stuk businessmodellen die simpelweg ondenkbaar zouden zijn zonder de opkomst van de smartphone en het grootschalige cloud computing.

In de jaren 2000 zagen we de opkomst van bedrijfsmodellen gebouwd bovenop het fundament van zoekmachines en social media. In de 2010’s bouwden grensverleggende bedrijven op de nieuwe mogelijkheden die smartphones en cloud computing brachten.

Het grappige is, deze fundamentele technologie kondigde zich ruimschoots aan. Nog voordat deze zich had bewezen als basislaag om nieuwe bedrijfsinnovatie mogelijk te maken. Zoekmachines en vroege social media bestaan al sinds eind jaren negentig (zoekmachine Altavista werd opgericht in 1995 en het socialmedia-platform SixDegrees.com begon in 1997).

Hetzelfde geldt voor het tweede decennium, de technologische basislagen kwamen vóór de spelers die hun sectoren op z’n kop zetten. De iPhone lanceerde 3 jaar voordat Uber het levenslicht zag. Amazon Web Services bestond al 4 jaar voordat Netflix begon met streamen.

En dus is de vraag, welke technologieën hebben zich de afgelopen paar jaar bewezen om de basis te kunnen vormen voor de digitale innovatie die het komende decennium gaat plaatsvinden?

Deel 2: wat hebben de 2020’s qua veranderingen voor ons in petto?

Nieuwe fundamentele technologieën met de potentie om nog complexere markten aan te pakken.

Hoe groot de digitaal gedreven veranderingen van de laatste twee decennia ook zijn geweest, goed bekeken zijn het slechts enkele industrieën die echt zijn veranderd door digitalisering. In de meeste industrieën heeft digitalisering slechts het oppervlak geraakt van wat de echte verandering zou kunnen zijn. Bij uitstek in complexe waardeketens is het altijd verbazingwekkend te zien in welke mate de werking nog altijd voor een wezenlijk deel leunt op Excel-sheets, handwerk en een lage kwaliteit aan datasets.

Maar de laatste jaren hebben nieuwe hulpmiddelen en technologieën zoals machine learning, IoT en distributed computing hun potentiële impact en economische levensvatbaarheid bewezen. Niet alleen beleggers, consultants en andere profeten praten erover, ze werken en ze zijn gemakkelijk beschikbaar. En ze hebben hun grens nog lang niet bereikt.

Nu het derde decennium van het verhaal staat te beginnen, is het erg aannemelijk dat juist deze technologieën bepalend zullen blijken. Vanwege hun vermogen om fundamenteel impact te hebben op hoe complexe industrieën en waardeketens werken. En daarmee nieuwe, innovatieve spelers voort zullen brengen.

Dankzij de afgelopen twee decennia zal bijna de hele wereldbevolking deel uitmaken van dit nieuwe, derde hoofdstuk. Het economische potentieel van het verder digitaliseren van deze industrieën is dusdanig groot dat er vol op ingezet zal worden. Combineer dat met de kracht van nieuwe tools om complexere zakelijke uitdagingen in complexere industrieën aan te pakken en we kunnen slechts één eenvoudige conclusie trekken:

We zijn pas net begonnen.

Dus door naar die voorspellingen! Veel leesplezier.

Deel 3: de top 7 sectoren die flink gaan digitaliseren in het nieuwe decennium

Sector #1. De bouw

Als er één industrie is die eigenlijk nog moet beginnen aan de digitaliseringsslag, dan is het de bouwsector. Waarom?

• Vanwege de enorme economische omvang van de sector (de wereldwijde industrie zal naar verwachting groeien tot liefst $15,5 biljoen in 2030), die tegelijkertijd relatief onaangeroerd is door digitalisering.
• Omdat de sector zich moet aanpassen aan dringende nieuwe behoeften op het gebied van duurzaamheid, personalisatie en snelheid.
• De industrie heeft veel ruimte voor verbetering. Bijvoorbeeld: bouwprojecten zijn notoir ontransparant, 80% van de grote bouwprojecten is te laat en een even groot deel overschrijdt het budget. Vooral vanwege de complexiteit, lange onderling afhankelijke waardeketens en een proces dat vrijwel geen flexibiliteit heeft om op veranderingen te reageren.

Digitale innovatie die in andere sectoren al heeft plaatsgevonden, gebeurde nog nauwelijks in de bouwsector. Denk aan verticale integratie, waarbij aannemers verder gaan dan het leveren van kale huizen en beginnen met het leveren en verkopen van volledig ingerichte huizen. Of het gebruik van digitale samenwerkingsplatformen om de behoefte aan rigide centrale coördinatie door projectontwikkelaars te verminderen. En meer flexibiliteit mogelijk te maken tussen de lange keten van leveranciers die betrokken zijn bij de financiering en ontwikkeling van grote projecten. Of de mogelijkheid voor bouwers en toekomstige gebruikers om samen te werken aan maatwerk en personalisatie.

De grote behoefte aan duurzaamheid en de noodzaak om efficiënter gebruik te maken van beperkte ruimte, zal leiden tot verdere digitalisering. Niet alleen van gebouwen zelf, maar ook hoe de industrie samenwerkt, gebouwen ontwerpt en bouwt. Dat is de reden waarom we geloven dat de bouwsector het komende decennium een aantal enorme veranderingen zal zien als gevolg van digitalisering.

De behoefte aan duurzaamheid en de noodzaak om beperkte ruimte efficiënter te gebruiken, zal verdere digitalisering van de bouwsector aanjagen.

 

Sector #2. De maak-industrie

Bestempeld door McKinsey als ‘een kans van een biljoen dollar’, is de maak-industrie een typisch voorbeeld van een sector die de grote potentiële voordelen van digitalisering nog niet ten volle benut. En die het komende decennium een grote inhaalslag zal gaan maken. Met de winstgevendheid die al jaren onder druk staat, streven productiebedrijven ernaar sneller te innoveren, veel dichter bij klanten te komen en nieuwe technologieën te gebruiken om nieuwe omzetstromen te creëren.

Allemaal om manieren te vinden om zowel hun omzet als hun marges te laten groeien. Maar hoe?

De laatste jaren zien we steeds meer fabrikanten van consumentengoederen hun eigen digitale kanalen opzetten. Zo experimenteren ze met het omzeilen van retailers en het aanbieden van direct-to-consumer proposities (vaak gebaseerd op ‘as a service’-abonnementsdiensten). Alhoewel nog in een vroeg stadium, de strategische voordelen van het direct met eindgebruikers in contact komen zal zeker meer enthousiasme opwekken.

Persoonlijke diensten

Gedreven door de mogelijkheden die zowel aan het internet verbonden apparaten als de voorspellende kracht van AI bieden, is het zeer waarschijnlijk dat fabrikanten alleen maar betere opties krijgen. Zo kunnen ze meer persoonlijke, op prestaties gebaseerde (pay per use-)diensten voor eindgebruikers ontwikkelen.

Naast het creëren van nieuwe inkomstenstromen voor fabrikanten, biedt digitalisering mogelijkheden om het productieproces zelf te heroverwegen. Digitalisering heeft het vermogen om de samenwerking tussen fabrikanten en zowel hun leveranciers als hun klanten veel efficiënter, sneller en effectiever maken. Bovendien biedt kunstmatige intelligentie de kans om de marktvraag en het onderhoud van de eigen productiecapaciteit te voorspellen. Wat weer mogelijkheden biedt om de marges te verbeteren.

De allerbelangrijkste verandering? 3D-printen maakt een gedecentraliseerde benadering van de productie mogelijk. Goed ontworpen digitale hulpmiddelen zullen deze nieuwe manier van werken ondersteunen, zodat de sector de vruchten kan plukken.

De maak-industrie een typisch voorbeeld van een sector die de grote potentiële voordelen van digitalisering bij lange na niet ten volle benut.

Sector #3. Sport

Je staat er misschien niet dagelijks bij stil. Dankzij de enorme welvaartstoename in grote delen van de wereld, neemt het aantal mensen dat actief mee kan doen aan sport enorm toe. Tel daarbij op dat deze nieuwe markt volledig via online kanalen kan worden bereikt en er is één simpele conclusie. De sportindustrie is een enorme groeimarkt. Met een geschatte waarde van $ 500 miljard (al in 2018) is de sportindustrie niet alleen erg groot, ook dankzij het internet wordt het in hoog tempo een geglobaliseerde industrie.

Door de opkomst van social media hebben zowel grote merknamen als individuele sportberoemdheden ongelooflijk krachtige platforms in handen. Hiermee kunnen ze fans over de hele wereld bereiken. En de waarde van hun (persoonlijke) merken opbouwen. Maar tot op de dag van vandaag leunt de economische kant van de sportindustrie nog steeds sterk op klassieke inkomstenstromen. Denk aan reclame, kaartverkoop en merchandise.

Nieuwe proposities

Onze verwachting is dat grote merken in professionele sporten hun enorme bereik en culturele relevantie zullen verzilveren. Ze gaan digitale kanalen gebruiken om nieuwe verdienmodellen te ontdekken. Bijvoorbeeld door nieuwe services aan te bieden. Een mooi voorbeeld is de Ajax Coaching Academy, een dienst waarmee Ajax haar reputatie als opleider benut om clubs en coaches in het buitenland – tegen betaling – toegang te geven tot de opleidingsfilosofie.

Ook gaan merken rechtstreeks toegang tot specifieke content aan fans verkopen, in plaats van via anderen op advertentie-inkomsten te leunen. Ook in de vrijetijdssport zal de groei van de markt (vooral in opkomende markten) leiden tot nieuwe modellen die gebruikers een flexibelere toegang tot die sporten geven. Er komen nieuwe proposities die lichamelijke training combineren met – online – personal training, slimme analyse en digitale lifestyle-content.

De sportindustrie is niet alleen erg groot en groeiende, het wordt ook een geglobaliseerde industrie.

Sector #4. Automotive & mobiliteit

Aangedreven door de verschuiving naar EV’s (electric vehicles) en de opkomst van nieuwe ‘gebruik in plaats van bezit’ auto-proposities, heeft de automotive-sector in het afgelopen decennium al behoorlijk wat actie gezien. Maar wij geloven dat de daadwerkelijke digitale transformatie van deze industrie nog moet plaatsvinden. Omdat het ding dat we definiëren als ‘een auto’ enorm verandert. De auto evolueert snel van een fysiek, op zichzelf staand apparaat dat je van A naar B kunt rijden naar een verbonden, intelligente, softwaregedreven mobiliteitseenheid. En daarmee zal de manier waarop we auto’s gebruiken veranderen.

Naarmate auto’s zelf digitaliseren, zal ook de werking van de auto-industrie (en hoe we van auto’s gebruik maken) enorm veranderen. Het wordt ook wel ‘het internet of cars’ genoemd. Een dynamisch netwerk dat bestaat uit intelligente auto’s die informatie delen met andere apparaten, zowel binnen als buiten het voertuig. Zodat ze constant kunnen communiceren met hun omgeving, autonoom rijden veilig maken en auto’s volledig nieuwe taken kunnen laten uitvoeren. Zeker, dat autonoom rijden lijkt toch wat langer te gaan duren dan een paar jaar geleden werd gedacht. Maar dat het komt, lijkt niemand te betwijfelen.

Toekomst auto’s

Hoe zal dit het economische systeem rond de auto beïnvloeden?

• In de eerste plaats zullen auto’s platforms worden. Auto’s gaan net als smartphones zelf een rol spelen in hoe we toegang krijgen tot talloze diensten en hoe we die gebruiken. En dat geeft weer mogelijkheden voor nieuwe verdienmodellen rond entertainment, logistiek en andere diensten.
• Ten tweede voorkomen slimme auto’s ongevallen en onderhouden ze zichzelf proactief. Dit zal veranderen hoe we auto’s onderhouden en repareren. En verandering die zeer waarschijnlijk grote veranderingen gaat brengen en de (ook zeer grote) sector van garages en andere vormen van auto-onderhoud.

De wereldbevolking groeit hard, er is sprake van verstedelijking en een toenemende noodzaak onze leefomgeving minder te belasten. Hierdoor wordt de behoefte aan slimmere mobiliteitsoplossingen die helpen steden duurzamer en leefbaarder te maken, alleen maar urgenter. En slimme auto’s gaan daarin een grote rol spelen. Het maakt de potentiële economische impact van het ‘internet of cars’ enorm. Geen wonder dat autofabrikanten, leasemaatschappijen maar ook softwarebedrijven en andere leveranciers van buiten de industrie stevig inzetten om zich zo strategisch mogelijk te positioneren.

De potentiële economische impact van het ‘internet of cars’ is enorm.

Sector #5. Finance

Hoewel traditioneel bestempeld als een conservatieve sector, heeft de financiële sector het afgelopen decennium al een hoop digitalisering doorgemaakt. Er is zelfs een breed gebruikte term voor: FinTech. Want niet alleen heeft mobiel bankieren retail-bankieren wezenlijk veranderd, er zijn de afgelopen 10 jaar de nodige serieuze uitdagers gekomen. Denk aan nieuwe (en ondertussen zeer substantiële) ‘digital first’-spelers zoals Adyen, Stripe en Oscar. En ook de grotere ‘gevestigde’ banken hebben zeker niet stilgestaan en flinke stappen gezet in de digitalisering van hun dienstverlening en werkwijze.

Dus waarom noemen we financiële sector dan toch in dit rijtje? Omdat we geloven dat de digitalisering die we tot nu toe hebben gezien slechts het topje van de ijsberg is. Een groot deel van de digitalisering die we zagen vond voornamelijk plaats in financiële dienstverlening aan consumenten. Maar de complexere, grootschalige financiële diensten (meestal in B2B) – die het grootste deel van de sector vormen – zijn nog steeds sterk afhankelijk van analoge processen en legacy-systemen.

Voorbij traditioneel bankieren

De omvang van deze markt is enorm, de wereldwijde financiële dienstverlening wordt geschat op $ 26500+ miljard USD in 2022. En daar komen krachten zoals de nieuwe open bankregelgeving (PSD2) en de druk die lage rentetarieven op de industrie uitoefenen nog bij. Reden genoeg om aan te nemen dat zowel gevestigde spelers als nieuwkomers worden aangetrokken om de kansen te benutten die nieuwe technologieën zoals AI en IoT zullen bieden. Er komen nieuwe financiële diensten die verder gaan dan traditioneel bankieren.

Nieuwe open bankregelgeving (PSD2) en de druk van lage rentetarieven zullen urgentie creëeren om nieuwe diensten te leveren die verder gaan dan traditioneel bankieren.

Sector #6. Het publieke domein

Het afgelopen decennium is er veel gezegd over de negatieve effecten van digitalisering op de samenleving. Er is veel minder aandacht besteed aan de potentiële voordelen die digital kan bieden als je kijkt hoe het publieke domein functioneert en hoe overheden omgaan met burgers. Ondertussen experimenteren overheden over de hele wereld met nieuwe manieren van werken in nieuwe digitale teams. De experimenten zijn gericht op het leveren van diensten die de interactie met de overheid net zo aangenaam, transparant en gemakkelijk maken. Net als we gewend zijn met ‘normale’ bedrijven.

Overheden, steden, gemeenten en overheidsorganisaties, vanwege goede redenen zijn ze gebonden aan allerlei processen en verantwoordingsplichten. Helaas maken die regels de digitale transformatie van de publieke sector tot een nog grotere uitdaging dan het al is voor het bedrijfsleven. Maar toch, er zijn initiatieven zoals USDS (VS), GDS (VK) en natuurlijk de baanbrekende inspanningen van Estland op het gebied van digitalisering van burgerschap. Ze maken de weg stukje bij beetje vrij voor nog meer publieke initiatieven die gericht zijn op vereenvoudiging en digitalisering van openbare diensten.

Grote maatschappelijke waarde

De mogelijkheden om maatschappelijke waarde te creëren zijn bijna eindeloos. Neem nou zoiets als het rechtstreeks beschikbaar stellen van patiëntendossiers aan zowel patiënten als zorgverleners. Op een manier die niet alleen naadloos is, maar ook veilig en vertrouwd.

Zeker, zulke grote digitale initiatieven hebben de reputatie te verzanden in enorme IT-drama’s. Maar het gebruik van technologie om de overheid toegankelijker en proactiever te maken, heeft de potentie grote maatschappelijk waarde te bieden. Denk eens aan een overheid die problemen kan voorkomen voordat ze zich voordoen. In plaats van een overheid die juist onbedoeld problemen creëert in de uitvoer van taken. Een digitaalkundige overheid kan meer vertrouwen creëren tussen burgers en hun overheid. En daarmee substantiële waarde creëren voor de samenlevingen die ze bedient.

Een digitaal kundige overheid kan meer vertrouwen creëren tussen burgers en hun overheid.

Sector #7. De werkplek

Terwijl bedrijven hun dienstverlening en werkwijze digitaliseren wordt het al snel duidelijk. Een groot deel van de digitale transformatie zit niet aan ‘de buitenkant’ maar gaat over wat digitalisering voor het personeel betekent. Digitalisering leidt tot serieuze veranderingen. Niet alleen in de vaardigheden die nodig zijn voor werknemers. Ook in de manier waarop we communiceren, samenwerken en leren.

En toch gaat de aandacht zelden uit naar ‘inhouse’ effecten van digitale transformatie. Ten onrechte, want juist het ontsluiten van nieuwe mogelijkheden om de manier waarop werknemers samenwerken radicaal te verbeteren kan enorme voordelen bieden.

Investeren in personeel werkt

Tegenwoordig hebben de meeste bedrijven geleerd zich te concentreren op de behoeften van klanten. Maar tegelijkertijd slagen ze er vaker niet dan wel in om optimaal aan de behoeftes en verwachtingen van hun werknemers te voldoen. Organisaties hangen van Excel-sheets en verouderde tooling aan elkaar. Daar doen bedrijven zichzelf mee tekort. Er is voldoende bewijs dat ondersteunt dat investeren in hoe personeel werkt (en de tools die ze gebruiken) niet alleen meer betrokken werknemers, maar onder de streep ook betere resultaten oplevert. En dus is investeren in nieuwe digitale oplossingen die werknemers optimaal ondersteunen ook zakelijk de juiste keuze.

Bedrijven die investeren in digitale tooling voor hun personeel zijn 4x zo winstgevend.

Digitale veranderingen: het wordt alles behalve saai

Tot zover de glazen bol. Hoe het komende decennium zich in digitaal opzicht ook moge ontwikkelen. De noodzaak voor grotere bedrijven (en de sectoren waarin ze werken) om zich steeds verder door te ontwikkelen zal zeker niet minder zijn dan dat we de afgelopen 2 decennia gezien hebben. Kortom, alle reden aan te nemen dat het alles behalve saai zal worden.