AI in 2030: dansen we met de duivel of de toverfee?
Van klantenservice, risicomanagement, marketing en personeelsplanning tot schrijven, musiceren, diagnosticeren en opereren: AI is here to stay. Zoals bij elke grote technologische ontwikkeling zijn er positieve en negatieve aspecten. De vraag is niet: hoe groot zijn de uitdagingen. De vraag is hoe gaan we ermee om?
Blik op de toekomst
AI is als een spiegel. We zien terug wat wij er zelf instoppen: onze waarden, normatieve kaders, keuzes, (on)bekwaamheden en soms ook hebzucht. Daardoor zegt AI minstens zoveel over de technologie als over de samenleving die haar ontwerpt.
Dat roept de vraag op: hoe ziet AI er in 2030 uit? Vaak worden twee uiterste scenario’s geschetst die laten zien waar het mis kan gaan en waar het goed kan uitpakken:
- AI als duivel: technologie heeft een dominante positie in ons dagelijks leven.
- AI als toverfee: technologie die ons ondersteunt en versterkt.
| AI als duivel | AI als toverfee |
|---|---|
| Manipulator Mensen hebben minder grip op hun beslissingen. Besluitvorming is verschoven van mensen naar systemen: van aankopen, oplossingen vinden tot en met taken op het werk. Bovendien helpt AI criminelen met een passende aanpak. Er worden meer mensen opgelicht of bestolen. We hebben er zelfs een naam voor: Interneppen. | Persoonlijke assistent AI helpt bij leren, plannen en een gezond leven, afgestemd op voorkeuren en waarden van de mens. AI helpt mensen zélfs om te voorkomen dat ze via internet worden misleid. Er is meer rust in het dagelijkse leven ontstaan. |
| Massaproducent Onderscheidende door mens ontwikkelde kunst, muziek of entertainment is niet meer ‘all over the place’. Creatieve campagnes en entertainment worden veelvuldig gestandaardiseerd door automatische producties. | Uitvoerende partner Marketeers, ontwerpers, onderzoekers en kunstenaars werken met AI als creatieve, uitvoerende partner. De mens bepaalt de richting, AI versnelt de uitvoering. |
| Algoritmische realiteit Een deel van de mensheid leeft in hun eigen AI-gespiegelde realiteit, die alleen maar wordt versterkt door hyperpersoonlijke feeds. De gemeenschappelijke realiteit en waarheid is onder druk komen te staan. | Empathisch partner Bedrijven, overheden en zorginstellingen passen AI toe om beter te kunnen luisteren naar hun klanten. Op basis van verzamelde feiten kunnen ze beter het gedrag voorspellen. De mens heeft de controle en hakt de knopen door. |
| Heerser Een aantal techbedrijven controleert de data, infrastructuur en innovatie. En hebben daarmee een hele sterke invloed op de economie, politiek en informatiestromen. | Eerlijke data-partner Elk mens heeft de regie over de eigen data. Iedereen beslist zelf wie de gegevens mag gebruiken én voor welk doel. Elk mens beschikt over een digitaal paspoort waarin alle gegevens staan die hij of zij wil delen. |
| Vervanger Veel meer taken zijn verschoven van mens naar machine. Oók in de kennisintensieve beroepen. Doordat te veel mensen vast hebben gehouden aan de traditionele werkwijze is er geen mooie toekomst ontstaan. | Transparante analyticus Taken zijn verdwenen en er erbij gekomen. Veel mensen zagen AI als een kans. AI kan grote bergen data snel analyseren en beoordelen, zodat mensen de besluiten nemen op basis van feiten. Kortom: de mens is het kompas gebleven. |
Eer en geweten
Hoe zorgen we voor een positieve balans in 2030? Door nu te handelen naar eer en geweten. Dat betekent dat we nu moeten werken en leven volgens een aantal voorwaarden:
- Heldere ethische kaders
- Transparante governance
- Sterke regulering door de overheid
- Voortdurende evaluatie van de menselijke maat
- Een collectief geweten
Steeds meer mensen, bedrijven en overheden omarmen deze voorwaarden nu actief. Daardoor is de kans dat AI in 2030 een ondersteunende rol heeft veel groter. Een technologie die processen versnelt, analyses verrijkt en creativiteit versterkt, zonder de mens te vervangen.
De toekomst van AI is geen keuze tussen de duivel en de toverfee. Het wordt een mix van beide: een krachtige technologie die risico’s kent, maar vooral kansen heeft gecreëerd omdat ze zorgvuldig is ingezet. Daarom zal onze samenleving in 2030 draaien op AI met menselijke waarden: transparantie, verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid en creativiteit.
Over de auteur
