Virtual reality voor nieuwsmedia: 8 serieuze kansen en/of obstakels

De kracht van virtual reality is dat je er helemaal in ondergedompeld raakt. Kun je nagaan hoe je het Achtuurjournaal zal ervaren met een VR-kijker op je neus? Een kort item over Syrië kan een indringende gebeurtenis worden, in plaats van een passieve nieuwsuitzending. Maar is nieuws brengen in VR wel een goed idee? En is het überhaupt haalbaar? Ik sprak over VR en ‘immersive journalism’ met Andy Chu (YVRFF), Lammert de Bruin (1Vandaag) en Lara Ankersmit (NOS).

#Social, #personal of #fake news?

Onafhankelijke media hebben de kracht, of zouden die in elk geval moeten hebben, om social, personal en fake news van echt nieuws te kunnen onderscheiden en feiten in de juiste context te kunnen plaatsen. Met respect voor de persoonlijke levenssfeer van zowel bronnen als onderwerpen. Ik juich daarom ook elk initiatief toe, waarmee nieuwsmedia nieuwe manieren ontdekken om zelfstandig te blijven in de huidige mediawereld.

Onafhankelijke media bedruipen zichzelf

Het is belangrijk om in een democratische samenleving een onafhankelijk mediabestel te hebben, waarin titels niet afhankelijk zijn van politiek of verstrikt kunnen raken in andere vormen van belangenverstrengeling. De komst van internet en social media hebben lange tijd een bedreiging gevormd voor nieuwsmedia. Je zou kunnen zeggen dat zij pas dit decennium echt nieuwe verdienmodellen en formats aan het uitvinden zijn, zoals longreads, NOS op 3, betaalmuren en digitale nieuwskanalen.

Hot

VR is hot. Meerdere bronnen rekenen voor (onder meer Deloitte) dat in die sector vorig jaar al meer dan 1 miljard USD zou omgaan. Ook andere auteurs (zoals op Forbes, Frankwatching en Valuebound) wezen al eerder op de kansen van VR voor nieuwsmedia. Bovendien liet Mark Zuckerberg vorig jaar een knap staaltje realtime interactive VR zien. Daarom ben ik me gaan verdiepen in de vraag: wat kunnen nieuwsmedia met VR bereiken?

New York Times, AP en YouTube

De New York Times, die al eerder met succes vernieuwende digitale journalistieke publicaties lanceerde, publiceerde in 2015 The Displaced (hieronder, te bekijken in onder meer je Chrome-browser), een documentaire over vluchtelingen, opgenomen in 360 VR-video.

AP publiceerde al tientallen VR-producties, met als meest recente de verloren ruïnes van Nimrud (Syrie). En op Youtube is het aantal VR-video’s explosief aan het groeien. Dit virtual reality-kanaal heeft bijvoorbeeld al honderden VR-video’s verzameld en ruim 2,3 miljoen abonnees.

Combineer dat met de nog altijd groeiende denkkracht van chips, de steeds hogere snelheden van onze draadloze netwerken en de betaalbaarheid van VR readers (zoals de cardboards, die mij doen denken aan de viewmasters van ooit) en dan zou je heel makkelijk kunnen concluderen dat het alleen maar logisch is dat VR de volgende stap is in het brengen van nieuws. Toch?

Wat is de definitie van VR?

Maar voordat we hierin duiken: wat verstaan we onder virtual reality? Tijdens de interviews met Lara Ankersmit, Andy Chu, en Lammert de Bruin loop ik daar al snel tegenaan. Is VR elke vorm van 360-video? Of komt er meer bij kijken?

Het is meer dan een “device”

De online publishing expert Jonathan Steuer onderstreepte jaren geleden al (in 1993) dat VR meer is dan een “device driven medium”: zo’n benadering zou, vond hij, geen recht doen aan wat het ervaren van VR met een persoon kan doen. Sterker nog, het laten ervaren van VR was voor de Canadese filmproducent Andy Chu de belangrijkste reden om voor het eerst het YVRFF te organiseren, in Vancouver (BC).

VR geeft een intense ervaring

De basis van elke VR, kan je zeggen, is dat de gebruiker zich echt (even) in een andere werkelijkheid waant. “Wat je niet moet vergeten,” vertelt Chu lachend, “is dat het voor de eerste keer kijken naar VR met een viewer op je neus een intense ervaring is. Je kan er misselijk van worden, zeeziek als het ware. Je lichaam kan je soms willen vertellen dat er iets niet klopt. Veel hangt af van hoe goed je headset is en de kwaliteit van de film. Ik hoop dat mensen zo door het YVRFF geïnspireerd raken, dat ze VR ook gaan toepassen in andere bedrijfstakken, zoals de medische wereld en vastgoed.”

Computergegenereerde werkelijkheid

De definitie die Steuer in 1993 hanteerde, is, hoe baanbrekend die indertijd ook was, nu toch wel verouderd. Steuer spreekt, heel begrijpelijk overigens, over het ervaren van een “telepresence”. In de jaren ’90 misschien nog een begrijpelijke term, inmiddels hebben wij een dergelijke kwalificatie niet meer nodig. Een werkbare definitie die ik het meest terugzie in de toepassingen om ons heen, en ook in de gesprekken met Chu, Ankersmit en De Bruin herken, vind ik op techterms.com. Als ik die in eenvoudige termen vertaal en daar vrij op voortborduur, kom ik uit op: virtual reality is het met meerdere zintuigen ervaren van een door een computer gecreëerde werkelijkheid.

Virtual reality is het met meerdere zintuigen ervaren van een door een computer gecreëerde werkelijkheid.

Mate van VR: bedienen (‘full feature’) of bekijken (‘mobile’)

Wat verder nog een belangrijk onderscheid is om te maken, is de kwaliteit van VR. Je hebt de duurdere VR-ervaringen, bijvoorbeeld voor Oculus Rift. Deloitte noemt dit full feature VR. Devices om dit op te draaien kosten minimaal 100 USD in aanschaf, gebruikers kunnen deze VR-ervaring bedienen met een eigen display.

Aan de andere kant heb je eenvoudiger VR, de 360-video’s, die je naar volle tevredenheid met een cardboard VR-reader kan bekijken. Deloitte karakteriseert dit als “mobile VR”. Dergelijke films zijn gratis te bekijken op YouTube of voor slechts enkele USD te downloaden in appstores.

Beide ervaringen zijn VR, maar de kosten voor zowel aanschaf als productie lopen ver uiteen. Net als de intensiteit en interactie van de ervaring.

8 Kansen en/of obstakels van VR voor nieuwsmedia*

Als ik met deze invalshoek naar de wenselijkheid en haalbaarheid van “virtual reality journalism” kijk, zie ik een aantal kansen en beperkingen. Reden om te jubelen is er misschien nog niet, maar ik word er wel erg enthousiast van. Jij?

+ 1 Met VR kunnen professionele nieuwsmedia zich onderscheiden

“VR is niet voor iedereen weggelegd,” constateert journalist Lammert de Bruin (1Vandaag). “Daarom is dit wel een manier om je te onderscheiden van de oprukkende burgerjournalistiek en bijvoorbeeld de YouTube-nieuwsorganisaties. Op social media is iedereen journalist en met VR loop je weer voorop en ben je onderscheidend.” Toch ziet de journalist het niet gebeuren dat VR erg snel zijn intrede zal doen in Nederlandse media: “Ik heb het gevoel dat nieuwsorganisaties niet voorop zullen lopen in het ontwikkelen van VR-reportages. Dat heeft met verschillende dingen te maken.”

– 1 VR is prijzig om te maken en niet voor elk nieuwsitem geschikt

De Bruin legt uit: “Dat zijn vooral de kosten. Het is nu nog relatief duur en arbeidsintensief om goede VR-producties te maken en de tendens bij veel nieuwsorganisaties is juist om alles zo goedkoop en vooral snel mogelijk te produceren om het nieuws voor te zijn. Ten tweede zal het zich niet voor alle verhalen lenen, alleen voor heel specifieke waar het echt wat toevoegt dat je je publiek op een bepaalde plek laat zijn. AP heeft al wel wat producties gemaakt, bijvoorbeeld bij de door IS verwoeste tempels, wat ze aanvulden met animaties van hoe de tempels op die plek eruit hebben gezien. Dat is wel fantastisch om te zien. Het staat alleen nog in de kinderschoenen.”

+/- 2 Live VR nieuwsproducties “droom voor iedere journalist”

Lammert: “Ik zie wel degelijk kansen. Voor een nieuwsorganisatie of journalist zou het live VR streamen van nieuwsverslagen de ultieme droom zijn… dan kun je je publiek echt daar laten zijn waar op dat moment iets gebeurt, dat voegt echt iets toe. Maar zover is de techniek helaas nog niet,” besluit de Bruin.

+ 3 Je hoeft als nieuwsorganisatie niet zelf fysiek op locatie zijn

Ook Canadese tv- en filmproducent Andy Chu ziet die kansen voor nieuwsmedia. Chu is de initiatiefnemer van het eerste Virtual Reality Film Festival van Canada, het YVRFF. Ik spreek hem tijdens de opbouw ervan, in de CBC studios in Vancouver. Chu: “Ja, je kan inderdaad ter plaatse een live gestreamde VR-nieuwsuitzending maken, maar als nieuwsorganisatie zou het natuurlijk ook geweldig zijn als je, om nieuws te brengen, niet altijd op locatie hoeft te zijn. Je zou het item ook naar je toe kunnen laten sturen bijvoorbeeld, en er dan vanuit je eigen nieuwsorganisatie je reportage in maken.”

+ 4 De eerste stappen op het gebied van realtime, interactieve VR zijn er

Maar hoe geweldig mobile virtual reality ook is, je kan er niets in doen, als kijker. Dat is anders met interactieve VR: je reageert op je nieuwe context én die context reageert op jou. En het is technisch al mogelijk. Althans, als we de demo tijdens Oculus Connect 3 mogen geloven. Daar liet Mark Zuckerberg zien hoe hij, in VR, realtime in gesprek was met twee medewerkers van Facebook, Lucy en Michael. Van degene die praatte, was de naam (Facebook-)blauw gekleurd. Deze twee waren niet fysiek in de zaal aanwezig, maar weergegeven als interactieve VR-animaties.

Hoewel Facebook onlangs aankondigde te stoppen met zelf content te creëren voor de Oculus, is in elk geval bewezen dat interactieve realtime VR mogelijk is.

– 4 De kosten voor VR zijn hoog

Dat de kosten hoog zijn, leidt geen twijfel. De New York Times meldt dat Forbes inschat dat het 500.000 US dollar kost om full feature VR-productie te maken, en 10.000 – 100.000 USD voor mobile VR.

+ 5 Met 360-video kun je mensen meenemen op plekken waar zij niet zijn

Lara Ankersmit, hoofd Digitaal bij NOS: “360 video is interessant, het is niet zo bewerkelijk. En aangezien onze journalisten en correspondenten op plekken zijn waar ons publiek niet is, denken wij dat 360 ook wat toevoegt voor ons publiek. Zo heeft Sander van Hoorn, correspondent Midden-Oosten, bijvoorbeeld in Aleppo met een 360 camera gefilmd om te laten zien hoe het er daar nu uitziet. De 360 video’s die wij maken, zijn niet perse voor VR-brillen gemaakt, al kan dat natuurlijk wel met cardboard. De 360 die wij maken is goed te bekijken via mobiel. Het is meer een registratie dan een geregisseerd verhaal waar alle ‘hoeken’ in de productie een functie hebben. Wij gaan zeker door met het maken van 360 video’s.”

– 5 De productietijd van full feature VR is lang

De NOS heeft geëxperimenteerd met VR, vervolgt Ankersmit. “Bij VR denk ik aan de consument die dat via een VR-bril bekijkt. Wij hebben geëxperimenteerd met VR en 360 vanuit het NOS Lab. VR is interessant, maar wel lastig te plannen, met name omdat de productietijd achteraf lang is (het editen) en het nieuwsmoment dan alweer weg is.”

+ 6 De eerste experimenten met hologrammen zijn er

Chu: “De toekomst van VR? Ja, dat is zeker interactieve VR, maar ook betere kwaliteit van de karakters. Nu werken we met animaties, CGI, maar wat je natuurlijk echt wil in virtual reality zijn hologrammen.” De Canadese filmproducent buigt naar me toe : “Weet je trouwens wat het lastigste is van filmen in 360? Je moet een plek hebben om je te verstoppen. Het is totaal anders dan traditionele film.”

Wat ziet een film- en tv-serieproducent trouwens in VR? Chu: “Ik was 1,5 jaar geleden in Amsterdam met een vriend. We ontdekten daar per toeval een pop-up VR-filmtheater en we zeiden tegen elkaar: ‘Dat moeten we ook doen in Vancouver!’. Ik had de voorkeur om er een festival van te maken, zodat je meer tegelijk kon doen. En nu zijn we hier, met meer dan 100 VR-filminzendingen uit 39 landen.”

– 6 De kwaliteit van VR-films laat nog wel eens wat te wensen over

Niet elke VR-film is van goede kwaliteit, vindt Chu. “Voor ons festival hebben we alleen films geselecteerd die aan 3 criteria voldeden: 1. Storytelling, hoe is het verhaal verteld? Voegt VR echt iets toe of had dit net zo goed in 2D gefilmd kunnen zijn? 2. De kwaliteit van de film; zit hij technisch goed in elkaar, is hij goed gemaakt? en 3. Hoe hebben ze hun verhaal uiteengezet in VR – is het full feature of mobile only?

+/-7 “Je ziet er suf uit met een VR-bril”

Tijdens mijn research voor dit artikel, publiceerde socialmediaexpert Chad Politt een artikel op Social Media Today, waarin hij bepleit dat virtual reality slechts een hype is en nooit de toekomst van marketing kan zijn. Ik zocht contact met hem om te achterhalen waar hij dat op baseert. Politt is van mening dat VR het voor marketing niet kan winnen van augmented reality, vanwege het ongemak van het device. “Let’s be honest – people look like idiots with this stuff on,” schrijft hij.

Of hij gelijk heeft op het vlak van marketing, weet ik niet. Maar nieuws consumeren kan prima in de privacy van je eigen huis. Als je je al druk maakt over hoe je eruit ziet met een VR-bril.

+/- 8 In virtual reality creëert de producent de virtuele werkelijkheid

Tot slot een belangrijke kans die tegelijkertijd voor nieuwsmedia een obstakel kan zijn: in VR heb je invloed als producent op de werkelijkheid die je laat zien. Steven Rosenbaum schreef hierover op Forbes:

Journalism is — after all — about telling the truth. But VR provides the platform, and therefore the ambiguity, of presenting a number of truths, some of them directly contradictory.

Tegelijkertijd kun je daartegen inbrengen, dat dat nu ook al het geval is. Welke bronnen gebruikt een journalist? Welk camerastandpunt kiest de beeldmaker? En welke quote laat de reporter buiten beschouwing? Daarom eindig ik dit artikel met een quote van Tom Kent (AP):

Viewers need to know how VR producers expect their work to be perceived, what’s been done to guarantee authenticity and what part of a production may be, frankly, supposition.

Wat is het verschil tussen fake en fact?

Met andere woorden, nog meer dan nu, is de kritische succesfactor voor het doorbreken van VR in journalistieke producties misschien wel, dat journalisten rekenschap blijven geven van de redactionele keuzes die zij maken. Alleen dan kun je betrouwbare “immersive journalism” gaan aanbieden. Want op het einde van de dag, als de producties betaalbaar worden en de processen sneller, gaat ook nieuws in VR om het verschil tussen fake en fact.

Wat denk jij: komen er ooit full feature VR newscasts of blijven media zich richten op mobile/ 360 video? En zie jij mooie kansen of overwegend obstakels? Heb je trouwens een favoriete 360 nieuwsvideo? Deel ze met ons, ik ben erg benieuwd!

Go to Medium.com for the English version of this article