Alleen de groten van tekst kunnen de ruimte aan

De eerste tien rijen van de zaal – een lange fabriekshal met veel licht van boven- worden in beslag genomen door mensen die achter een laptop zitten, aan tafeltjes. Dit is het leger van de bloggers. Ze kijken vanaf hun ereplaats vooral naar hun eigen scherm. De status van een conferentie is recht evenredig met de aandacht die eraan wordt gegeven op het internet, dus is het zaak om je bloggers in de watten te leggen. Het gevolg is dat de spreker op het podium zijn woorden over de eerste tien rijen naar het publiek moet slingeren.

De conferentie is LeWeb 2008, 9 en 10 december 2008 in Parijs.

De spreker is schrijver Paulo Coelho (zie video Paulo Coelho op LeWeb ’08 bij Ustream). De zaal is koud. Buiten sneeuwt het. Binnen zitten meer dan duizend mensen, op plastic stoelen. Ze zijn zonder uitzondering allemaal jonger dan de spreker. Coelho is 62, en beschikt over een lenige geest, dat kan haast niet anders. Hij probeerde in 1990 de tekstverwerker en ervoer dat daarmee voor hem het schrijven directer werd, makkelijker. Zonder de beklijvende kracht van het papier kan hij speelser met woorden omgaan dan hij gewend was. Het schrijven wordt lichter, maar voor het lezen blijft het papier het ideale medium. Een script wordt geprint, vervolgens op papier verbeterd met potlood, daarna weer terug naar de computer.

De invloed van de technologie maakt niet alleen het schrijven directer; Coelho heeft ervaren dat ook het contact met zijn lezers veel intenser is geworden, en niet meer via het bewaakte pad van de uitgever hoeft te lopen. Een boek is niets anders dan een vehikel om een gedachtegoed van A naar B te laten reizen. Dat werd mogelijk gemaakt door onder anderen Gutenberg. Aanvankelijk was er niets aan de hand, maar toen bleek dat met het medium boek geld kon worden verdiend waren er opeens uitgevers en copyrights. En volgens Coelho zijn uitgevers er nóch voor de schrijver noch voor de lezer. Een schrijver wil gelezen worden en een lezer wil lezen, en eigenlijk zit de uitgever te hinderen. ‘Ik wil zo veel mogelijk mensen bereiken met mijn gedachten en mijn verhalen’, zegt Coelho. ‘Als ik zo veel mogelijk geld had willen verdienen was ik wel investment banker geworden of zoiets. Tot een paar maanden geleden dan.’

Coelho wil mensen bereiken, én hij wil bereikt worden. Ooit schreef hij een boek in een periode dat hij verstoken was van contacten met de buitenwereld. ‘Het werd mijn meest saaie boek.’ Hij nodigt nu geregeld mensen uit om met hem van gedachten te wisselen. Vrienden van Facebook, vrienden van MySpace en zo nog een aantal uit andere netwerken. De creatieve spanning motiveert hem, er ontstaat gestolde energie en die vindt zijn weg uiteindelijk naar het boek. Hij plaatste drie titels op het internet, gratis en volledig, en die werden één miljoen keer gedownload. Het maakte zijn lezers alleen maar nieuwsgieriger naar het papieren boek. ‘Het heeft geen invloed gehad op de verkoop in de winkel.’

Video Free Contents in Internet (Paulo Coelho, 15 december 2008)

Een paar bloggers blogt, veel bloggers doen heel andere dingen, maar de boodschap van Coelho overvliegt de ongeïnteresseerde hindernis van de eerste meters moeiteloos.

Op woensdag zou een Italiaanse goeroe, die zich Robin Good noemt, ervaren dat de ruimte meedogenloos is. Hij probeert de hal te plamuren met kalenderwijsheden als ‘het leven is een groot geheim, en de uitdaging is om de kleine geheimpjes te ontdekken’. Woorden vallen morsdood op de stenen vloer. Ook dat is LeWeb ’08; hopeloze clichés. Als Robin Good door zijn tijd heen is, wordt hij vriendelijk verzocht om plaats te maken voor de volgende spreker. Boos stapt hij het podium af (zie video Robin Good op Leweb ’08 bij Ustream).

Woensdagavond staat Halina Reijn in de Stadsschouwburg in Amsterdam. Zij is inmiddels een getemde feeks, en spreekt haar slotmonoloog, soms fluistert ze. ‘Nu zie ik dat onze wapens strohalmen zijn.’ De zaal is muisstil, ieder woord krijgt de aandacht die het verdient. Er is geen blogger te bekennen.

Woorden zijn wapens, en de groten van tekst weten iedere zaal te overwinnen. Het liefst met heel bescheiden bloggers, ergens achter in de zaal.

Deze column is eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.