Gen Z voor je winnen? Dan moet je dit over ze weten

Verwend, ongeduldig en overgevoelig? Of messcherp, snugger en betrokken? Hoe je ook kijkt naar GenZ, je kunt niet zonder ze. Leer over de drijfveren van de jongste werknemers: hoe zorg je dat ze bij jou komen werken én blijven?

Ze zitten de hele dag op hun mobiel, maar bellen ho maar. Ze mikken op ambitie en groei, maar bewaken ook de grens tussen werk en privé. Ze racen op hun fatbike, praten hun eigen taal en kennen social media op hun duimpje. Ze lezen geen handleidingen, maar kijken in plaats daarvan een video. Ze sturen geen duimpjes maar hartjes.

Deze clichés en eigenschappen hoor je vaak over GenZ: de generatie die is geboren tussen 1995 en 2015. Laura Bas, de jonge influencer en thought leader op dit thema, trapt hier dan ook haar boek GenZclopedie: alles over het aantrekken van jong talent (affiliate) mee af.

Laura zat in de leer bij generatie-expert Aart Bontekoning en maakt al jaren furore op sociale media en congressen met haar praktische tips over jongeren op de werkvloer.

Tijdgeest als telefoon

Het veranderen van de tijdgeest vergelijkt Bas met de updates van een telefoon. Honderd jaar geleden hadden vrouwen geen stemrecht, 50 jaar geleden mocht je nog overal roken.

Beide situaties kun je je nu niet eens meer voorstellen. De samenleving blijft in rap tempo veranderen en als je alle ‘updates’ niet meekrijgt, loop je op een bepaald moment vast. GenZ en de oudere generaties hebben daardoor veel verschillen te overbruggen om elkaar te snappen.

Anders opgevoed

Kijk alleen maar eens naar de verschillen in de opvoeding. Praten over je emoties en een gelijkwaardige band opbouwen met je coachende ouders zijn steeds vaker ‘normaal’ bij GenZ. Waar millennials (geboren van 1980 tot 1995) vooral leerden zichzelf te zijn.

Terwijl oudere generaties opgroeiden in een wereld die veel meer ging over ‘wie de baas was’.

Wat hebben jullie mij te bieden?

Mazzelaars én pechvogels zijn het, GenZ’ers. Ze groeien op in een wereld waar er meer banen dan sollicitanten zijn. Veel jongeren hebben dus een brede keuze uit banen en zullen gemiddeld ook vaker ‘jobhoppen’ dan hun voorgangers.

‘Wat hebben jullie mij te bieden?’ is de gedachte, in plaats van ‘O, wat fijn dat ik een baan heb’. Tegelijkertijd zien ze allerlei nare crises om zich heen: de planeet gaat eraan, er heersen oorlogen en een huis vinden is lastiger dan ooit.

Snuggerheid versus geklungel

GenZ omarmt op de werkvloer gelijkwaardigheid, duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid, diversiteit, flexibiliteit en vrijheid. Ze brengen (net als elke jonge generatie) een frisse blik en nieuwe inzichten mee.

En bij GenZ kun je daar de technologische snuggerheid bij optellen. Deze ‘digital natives’ kennen geen wereld zonder internet, mobieltjes en sociale media.

Ze zijn ermee opgegroeid en hebben daar een natuurlijke handigheid in, die fel afsteekt bij het aandoenlijke geklungel van de oudere generaties. GenZ versnelt processen en werkwijzen met moderne tech zoals AI. Hun leertempo op dit vlak ligt enorm hoog.

Uitdaging op de werkvloer

Waar GenZ’ers juist moeite mee hebben, is hun plek vinden in een organisatie en impact van hun daden inschatten. Hoe een bedrijf functioneert, hoe je veranderingen implementeert en wat de risico’s zijn van ideeën en plannen.

Hun drang om te vernieuwen komt beter tot bloei als ze leunen op de kennis en ervaring van collega’s. De oudjes en de jonkies moeten elkaar opzoeken en helpen om het beste uit de situatie te halen. En tuurlijk, dat botst dan wel eens.

Door de kritische blik en de neiging om steeds ‘waarom’ te vragen, wordt GenZ vaak gezien als lastig, eigenwijs – ja zelfs als verwend of respectloos. Toch zit er achter die scherpte juist een grote betrokkenheid en wens om dingen beter te maken. Innovatie en efficiëntie zit hen in de vingers.

Laat ze los in een organisatie vol met verouderde processen en ze zullen de situatie meedogenloos ‘roasten’, maar ook snel meedenken over oplossingen. En die oplossingen liggen meestal in versimpeling en technologie.

Emoties benoemen moet je durven

Het benoemen van emoties is een belangrijk onderdeel van het GenZ-arsenaal. Dat is flink wennen voor oudere medewerkers en managers die hun gevoelens jarenlang hebben verstopt. Het wordt de uitdaging voor bedrijven om in te zien dat emoties je leiden naar waar het schuurt en waar het schittert.

Lang werden GenZ’ers weggezet als ‘sneeuwvlokjes’ die lichtgeraakt en overdreven emotioneel waren. Gelukkig zien steeds meer mensen de kracht van kwetsbaarheid en het belang van emoties.

Impact op de samenleving: nuttig werk doen

Laura Bas onderzocht in welke soorten bedrijven de jonge generatie graag komt werken. Maatschappelijke impact kwam daarbij als hoogte waarde naar voren.

GenZ wil iets betekenen voor de samenleving. Sowieso willen ze het gevoel hebben dat ze nuttig werk doen: geen tijd verspillen.

Maar werkplezier is ook belangrijk. Collega’s? Die wil je goed leren kennen. Voel je op je gemak bij de mensen met wie je werkt?

Volledig thuiswerken is geen optie voor jongeren, want ze zien werk nadrukkelijk ook als een sociale plek waar je elkaar tegenkomt en opzoekt.

Geld is uiteraard ook een factor. Zeker in deze tijden waarin studieschulden én huizenprijzen historisch hoog liggen. Volgens de HBO Monitor verdient een hbo-starter gemiddeld 3.307 euro bruto per maand, zo schetst Bas.

Om een huis te kopen moet je tegenwoordig bijna een jaarsalaris van een ton krijgen. En die studieschuld is beter afbetaald voor die tijd.

Bied groeikansen, anders val je af

GenZ wil groeien, groeien, groeien. Als ze binnenkomen bij een bedrijf, willen ze duidelijkheid hebben over het verloop van hun carrière: welke kansen heb je ze te bieden?

Vervolgens moet je die beloften ook waarmaken, anders zijn ze snel vertrokken. ‘Voor jou tien anderen’ zei je vroeger als werkgever, maar nu heeft de jonge werknemer de kaarten in handen.

Persoonlijk leiderschap en communicatie zijn volgens het onderzoek van Bas thema’s waar de jongeren goed op gaan. Investeer in hun loopbaan, dan voelen ze zich gewaardeerd.

Wees helder

Bas adviseert recruiters en andere HR-professionals dan ook om het werven van jongeren naar het volgende plan te tillen. Vier thema’s moeten daarbij overduidelijk naar voren komen:

1. Flexibiliteit
2. Vrijheid
3. Arbeidsvoorwaarden
4. Cultuur

Kortom: wees helder over werktijden, werkritme, verantwoordelijkheden, taken, doorgroeimogelijkheden, salaris, opleidingsbudget, pensioen en werkcultuur. Geen vage kreten als ‘marktconform salaris’, gewoon de bedragen noemen.

Niet verzanden in holle clichés over cultuur, maar beschrijven hoe jullie samenwerken en omgaan met elkaar.

Woordspeling

Het boek GenZclopedie (affiliate) een fijn leesbaar, compleet boek over de jonge generatie op de werkvloer. Herkenbaar voor GenZ, leerzaam voor alle andere generaties. De teksten zijn goed geschreven en bevatten veel nuttige informatie.

De onderzoeksresultaten geven een duidelijk beeld van de drijfveren van deze generatie. Laura Bas heeft een praktisch handboek opgeleverd, met als kers op de taart een geniale woordspeling in de titel.