3 principes voor een passende voice-over in e-learning

Het is geen nieuws dat leren tegenwoordig steeds meer digitaal wordt aangeboden. Maar met alle nieuwe mogelijkheden en toepassingen heeft elektronisch leren de manier waarop mensen leren in de kern niet veranderd. Je leert nog steeds het beste als er andere mensen bij betrokken zijn. Want spreken en luisteren zijn nou eenmaal twee van de meest natuurlijke interacties van de mens.

Het is zelfs aangetoond dat de hersenen van sprekers en luisteraars synchroniseren tijdens het vertellen van verhalen. Dit staat bekend als ‘neurale meevoering’ of ‘neurale koppeling’. Uri Hasson gaf daarover deze leuke Ted-talk.

De voice-over als aanjager

We kunnen ons allemaal wel een bevlogen leraar herinneren met een aanstekelijk enthousiasme. Of eentje die daar juist minder goed in was. Helaas ben ik zelf vaak in slaap gevallen tijdens een bepaalde les. Terwijl dat vak een jaar later met een andere leraar opeens mijn favoriete les was!

Dat heeft er dus allemaal mee te maken hoe en of je spiegelneuronen wel of niet getriggerd worden. Zowel een goed verhaal als interactie speelt daar een belangrijke rol in.

Net zoals een goede onderwijzer voor de klas het verschil kan maken, geldt dat ook voor de voice-over bij e-learning. Binnen een digitale omgeving komt het op de voice-over aan om de lessen persoonlijkheid mee te geven. Dat is waar leerlingen zich mee verbinden. Vaak is dit in de rol van een trainer of coach.

Tone of voice in e-learning: wat werkt het beste?

Een goede voice-over geeft de leerlingen het gevoel dat ze luisteren naar iemand die aardig en benaderbaar is. Respectvol, persoonlijk en professioneel. Het licht uiteraard ook aan de doelgroep en wat er geleerd moet worden, maar de tone of voice voor e-learning is meestal natuurlijk en gemoedelijk. Helder, duidelijk en prettig in het gehoor. Tikkeltje saai misschien? Zelf houd ik er wel van als er soms van die regel wordt afgeweken om juist te verassen en de leerling even op te schudden! Dus opeens een boze coach of een grapje tussendoor moet kunnen!

Daarnaast staat of valt de boodschap natuurlijk bij het script dat de voice-over inspreekt. Dit zou moeten lezen op een manier dat de leerlingen het gevoel hebben dat de persoon achter de stem een vriendelijke en benaderbare expert is. Probeer daarom de stem in de tegenwoordige tijd en actief te houden. Actieve stemzinnen identificeren duidelijk een actie en wie deze uitvoert, en zijn veel directer dan passieve stemzinnen. Om erachter te komen of je de actieve stem gebruikt, kijk je naar het onderwerp van de zin. Voert het onderwerp een actie uit?

Bijvoorbeeld: passieve stem: meer informatie (onderwerp) is te vinden (actie) op onze website. Actieve stem: studenten (onderwerp) kunnen (actie) meer informatie (object) vinden op onze website.

Zintuiglijk rijk leren

John Medina, moleculair bioloog, heeft in 2008 het boek Brain rules geschreven. Breinregels zijn regels die aantoonbaar zijn vastgesteld door wetenschappers, die uitleggen hoe de hersenen werken en hoe dit het leerproces van mensen beïnvloedt. Een van die regels is dat je de leerstof ‘zintuiglijk rijk’ moet aanbieden. Want als ervaringen verbonden zijn aan meerdere zintuigen, wordt de intensiteit ervan versterkt en de ervaringen beter onthouden.

Natuurlijk kun je binnen een digitale omgeving niet alle zintuigen even rijkelijk bedienen. Het is dus belangrijk om een goede verhouding en samenwerking te creëren tussen het gebruik van de voice-over, tekst en visuele elementen. Gebruik de voice-over bijvoorbeeld om vragen te stellen, voorbeelden te geven of anekdotes te vertellen die helpen om een punt te illustreren. Een aangename stem met de juiste toon kan op deze manier zeker een boost geven aan het kennisbehoud van een taaie module.

3 principes voor voice-over in e-learning

Uit het boek ‘E-learning and the Science of Instruction‘ van Ruth Clark en Richard Meyer, kunnen drie principes worden afgeleid voor het gebruik van audio en voice-over in e-learning.

1. Het modaliteitsprincipe

Het modaliteitsprincipe is een grote naam voor iets eenvoudigs. Het gaat hierbij om het verminderen van de cognitieve belasting. Als leerlingen zowel iets moeten lezen als naar een bewegend beeld moeten kijken, dan wordt hun aandacht verdeeld en worden ze gedwongen om harder te werken, wat uiteindelijk het leren niet ten goede komt. Als de focus op het scherm ligt qua visuele informatie (video of grafische elementen) is het dus een goed idee om een voice-over te gebruiken in plaats van geschreven tekst.

2. Het redundatieprincipe

Volgens het redundatieprincipe werkt het niet goed om de voice-over de tekst te laten verbaliseren, oftewel: de tekst die ook te lezen is letterlijk uit te spreken. Dit zou juist het vermogen van een leerling om alles in zich op te nemen verminderen. Dus als je het geschreven en gesproken woord tegelijkertijd op het scherm wil gebruiken, heb je een goede reden nodig.

Het kan werken als er extra nadruk op iets moet worden gelegd, maar houd het dan bij een korte tekst. Als de e-learning veel tekst bevat die echt moet worden voorgelezen, probeer deze dan samen te vatten in bulletpoints of samenvattingen, en laat de voice-over dan een overzicht geven.

3. Het contiguïteitsprincipe

Hier gaat het erom dat je de voice-over tegelijk moet horen met het beeld. De verteller of voice-over beschrijft een procedure terwijl de video de demonstratie ervan laat zien. Dus niet erna of ervoor, want dat creëert alleen maar weer een extra belasting op het werkgeheugen. Het klinkt logisch en eenvoudig, maar is wel wel belangrijk om in je achterhoofd te houden.

Creëer rust om informatie te verwerken

Tot slot zou ik nog willen wijzen op het belang van het creëren van rust. Vaak krijg ik de vraag hoe lang het duurt om een tekst in te spreken. Het korte antwoord daarop is dat 100 tot 150 woorden ongeveer een minuut kost om hardop voor te lezen. Maar houd ook rekening met ruimte voor stilte.

Binnen een e-learning omgeving word er van de studenten gevraagd om veel informatie in zich op te nemen. Met een goede voice-over wordt er genoeg rust gecreëerd, zodat de student genoeg ruimte krijgt om de informatie te verwerken en dit beter tot zich te nemen. Besteed daarom genoeg aandacht aan het opnemen en toevoegen van de voice-over bij jouw e-learning. Succes!